Ten artykuł dotyczy twierdzy kalifów. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Alhambra
Alhambra, Generalife and Albayzín, Granada^[a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Hiszpania
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, III, IV
Numer ref.	314
Region[b]	Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1984 na 8. sesji
Dokonane zmiany	1994
Położenie na mapie Andaluzji Alhambra Alhambra, Generalife and Albayzín, Granada
Położenie na mapie Hiszpanii Alhambra Alhambra, Generalife and Albayzín, Granada
37°10′37″N 3°35′24″W/37,176944 -3,590000
Multimedia w Wikimedia Commons
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Alhambra (arab. ‏الحمراء‎ al hamra, dosłownie „czerwona”) – warowny zespół pałacowy w Granadzie w andaluzyjskim regionie Hiszpanii, zbudowany w latach 1232–1273 i rozbudowywany do XIV wieku^[1]. Jej rozbudowa trwała za panowania emirów z dynastii Nasrydów – Jusufa I i Muhammada V^[2]. Alhambra była twierdzą mauretańskich kalifów. W 1984 roku Twierdza Alhambra została wpisana na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.

Pałac zbudowany w XIII wieku w miejscu pochodzącej z IX wieku fortecy Alcazába po przybyciu uchodźców z podbitej przez wojska katolickie Kordoby^[3].

Alhambra była ostatnim punktem oparcia Arabów w Hiszpanii. Do roku 1492, w którym została zdobyta, była siedzibą emirów Grenady. Przez długi czas służyła za więzienie, później (w XIX w.) została odbudowana z zachowaniem pierwotnego stylu^[4].

15 września 1890 r. w Alhambrze wybuchł trzeci, a zarazem największy w historii pałacu pożar. Ogień dostał się do następujących pomieszczeń: Torre de Comares, Sala de la Barca i do galerii znajdującej się niedaleko Patio de los Leones. Dzięki zaangażowaniu lokalnego malarza Manuela Gómeza-Moreno González pałac udało się odrestaurować^[5].

Zabytek arabskiego budownictwa w Europie. Składa się z pałacu z kilkoma dziedzińcami i dekorowanymi salami, Alkazaby, Generalife – letniej rezydencji z ogrodami oraz z samych ogrodów znajdujących się na całym wzgórzu. Wewnątrz jest Patio de los Leones (podwórze lwów) z wodotryskiem opartym na 12 lwach; do dziedzińca tego przylegają 4 sale: jedna z nich, Sala de las Dos Hermanas (sala dwóch sióstr), zwana tak z powodu dwóch jednakowych płyt marmurowych w podłodze. Dziedzińce okolone cienistymi kolumnami; wiele chłodnych zakątków, ogródki z płynącą wodą, na zewnątrz zaś balkony, z których roztaczają się widoki^[4]. Ornamenty przedstawiają wersety Koranu^[6].

Proporcje elementów twierdzy opierają się na następującej zależności matematycznej: podstawą wszystkich elementów (budynków, elewacji) jest kwadrat oraz kolejno tworzone prostokąty o podstawie równej bokowi kwadratu i wysokości równej przekątnej poprzedniej figury. Wysokości kolejnych figur tworzą wtedy ciąg ${\displaystyle a,a{\sqrt {2}},a{\sqrt {3}},a{\sqrt {4}},a{\sqrt {5}}\ldots }$^[7].

• Maurowie
• historia Hiszpanii

• 
  Plan of the Palacio Arabe 1889
• 
  Ogólny widok pałacu
• 

• 
  Fontanna Lwów na dziedzińcu Alhambra
• 
• 
• Alhambra (2010)

• Stanisław Błaszczyna, Alhambra - królewski sen o raju
• Agata Łysakowska-Trzos, Alhambra – bastion Maurów, raj królów, dziedzictwo ludzkości