Rajd Jamesona (af. Jameson-inval, ang. Jameson Raid) – rajd zbrojny zorganizowany w dniach 29 grudnia 1895 – 2 stycznia 1896 roku przez Leandera Starra Jamesona i podległych mu policjantów z Rodezji i Beczuany przeciwko Republice Południowoafrykańskiej.
Celem rajdu było wywołanie powstania zbrojnego brytyjskich robotników (zwanych jako Uitlanders) przeciwko rządowi Transwalu, a następnie poproszenie na pomoc armii brytyjskiej. Brytyjscy robotnicy zaczęli przybywać do Transwalu po odkryciu tam złóż złota i diamentów. Miejscowi Brytyjczycy niechętni rządowi w Pretorii byli nazywani przez władze Przylądka konspiratorami z Johannesburga.
Rajd zakończył się pojmaniem ludzi Jamesona przez Burów i przekazaniu ich brytyjskim władzom Kolonii Przylądkowej. Rajd, jakkolwiek był zwycięstwem Burów i kompletną kompromitacją inicjatorów Rajdu – w tym głównych jego organizatorów: premiera Kolonii Przylądkowej Cecila Rhodesa oraz Alfreda Beita – stał się preludium do wybuchu II wojny burskiej oraz drugiej wojny z Matabele. Zapoczątkował też koniec kariery politycznej Rhodesa i jego wielkich planów imperialnych.
Bibliografia
- Fitzpatrick, JP – The Transvaal From Within, Heinemann, (1899)
- Gordon, CT – The Growth of Boer Opposition to Kruger (1890–1895), Oxford University Press, (1970)
- Longford, Elizabeth – Jameson’s Raid: The Prelude to the Boer War, Weidenfeld and Nicolson (1982) ISBN 0-297-78136-7 – a revision of her:
- Packenham, Elizabeth – Jameson’s Raid, Weidenfeld and Nicolson (1960)
- Schreuder, D and Butler, J (eds) – Sir Graham Bower’s Secret History of the Jameson Raid and the South African Crisis, 1895-1902, Van Riebeek Society, (2002)
- van der Poel, J – The Jameson Raid, Oxford University Press, (1951)
- Rhoodie, DO – Conspirators in Conflict: A Study of the Johannesburg Reform Committee and its Role in the Conspiracy Against the South African Republic, Tafelberg-Uiygewers, (1967)
