Rada Państwa (Portugalia)

Ten artykuł dotyczy organu doradczego Prezydenta Portugalii. Zobacz też: inne znaczenia tego pojęcia.

Rada Państwa (port. Conselho de Estado) – konstytucyjny organ doradczy Prezydenta Portugalii. Została utworzona na mocy pierwszej nowelizacji Konstytucji Portugalii w 1982 roku przejmując część kompetencji Rady Rewolucyjnej.

Kompetencje

Zgodnie z Konstytucją Portugalii Rada Państwa jest politycznym organem doradczym Prezydenta[1]. Wyraża ona opinie w sprawie:

  • rozwiązania Zgromadzenia Republiki lub Zgromadzenia Ustawodawczego regionu autonomicznego[2],
  • odwołania Rządu z inicjatywy Prezydenta, gdy okazuje się to konieczne dla zapewnienia prawidłowego działania instytucji demokratycznych[3],
  • wypowiadania wojny i zawierania pokoju[4].

Ponadto, gdy decyzje podejmuje osoba tymczasowo pełniąca obowiązki Prezydenta Rada Państwa wyraża opinię w sprawie:

  • wyznaczania daty wyborów: Prezydenta Republiki, deputowanych do Zgromadzenia Republiki, deputowanych do Parlamentu Europejskiego oraz deputowanych do Zgromadzeń Ustawodawczych regionów autonomicznych[5],
  • zwoływania Zgromadzenia Republiki w trybie nadzwyczajnym[5],
  • powoływania Premiera[5],
  • powoływania i odwoływania, na wniosek Rządu, przewodniczącego Trybunału Obrachunkowego i Prokuratura Generalnego[5],
  • powoływanie i odwoływanie Szefa Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych, zastępcy szefa Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych oraz szefów sztabów trzech rodzajów Sił Zbrojnych[5],
  • sprawowania funkcji Najwyższego Dowódcy Sił Zbrojnych[5],
  • powoływania ambasadorów i specjalnych wysłanników oraz przyjmowania listów uwierzytelniających zagranicznych przedstawicieli dyplomatycznych[5].

Do kompetencji Rady Państwa należy również przyjęcie swojego regulaminu[6], a także doradzanie Prezydentowi Republiki, na jego wniosek, przy sprawowaniu przez niego swoich funkcji[7].

Do wprowadzenia 6 nowelizacji Konstytucji w 2004 roku Rada Państwa opiniowała również powołanie i odwołanie Ministrów Republiki[a]. Rada Stanu opiniowała również zmiany w Statucie Makau, dopóki terytorium to pozostawało pod administracją portugalską.

Organizacja

Rada Państwa działa na podstawie Konstytucji Portugalii oraz przyjętego przez siebie Regulaminu. Zgodnie z Konstytucją Portugalii[8] Rada składa się z Prezydenta Portugalii oraz członków, którzy obejmują swój urząd przed Prezydentem. W jej skład z urzędu przez okres pełnienia swojej funkcji wchodzą: Przewodniczący Zgromadzenia Republiki, Premier, Przewodniczący Trybunału Konstytucyjnego, Rzecznik Sprawiedliwości oraz przewodniczący Rządów Regionalnych. Jej członkami są również: dożywotnio byli Prezydenci Republiki[b] oraz pięciu obywateli wyznaczonych przez Prezydenta Republiki na okres trwania jego kadencji[c] i pięciu obywateli wybranych przez Zgromadzenie Republiki zgodnie z zasadą proporcjonalności, na okres trwania kadencji parlamentu[c].

Radzie Państwa przewodniczy Prezydent Portugalii, który jako jedyny ma prawo zwoływać posiedzenia Rady, określać porządek obrad i je prowadzić[d][9]. Rada pracuje w formie posiedzeń plenarnych, które są co do zasady niejawne, a sporządzone protokoły pozostają tajne przez okres 30 lat liczonych od momentu zakończenia kadencji prezydenta, który zwołał dane posiedzenie[10]. Przyjęty regulamin oraz opinie jako załączniki do dekretów Prezydenta, których dotyczą publikowane są w Diário da República[11].

Skład

Skład Rady Państwa według stanu na dzień 29 października 2021 roku:

Aktualny skład Rady Państwa
Lp. Funkcja Imię i Nazwisko Członkostwo Kadencja
1. Prezydent Marcelo Rebelo de Sousa z urzędu 2021-2026
2. Przewodniczący Zgromadzenia Republiki Eduardo Ferro Rodrigues z urzędu 2019-2023
3. Premier António Costa z urzędu 2019-2023
4. Przewodniczący Trybunału Konstytucyjnego João Pedro Barrosa Caupers z urzędu 2019-2023
5. Rzecznik Sprawiedliwości Maria Lúcia Amaral z urzędu 2017-2021
6. Przewodniczący Rządu Regionalnego Azorów José Manuel Bolieiro z urzędu 2020-2024
7. Przewodniczący Rządu Regionalnego Madery Miguel Albuquerque z urzędu 2019-2023
8. Obywatele wyznaczeni przez Prezydenta António Lobo Xavier z nominacji 2021-2026
9. António Damásio z nominacji 2021-2026
10. Lídia Jorge z nominacji 2021-2026
11. Luís Marques Mendes z nominacji 2021-2026
12. Leonor Beleza z nominacji 2021-2026
13. Obywatele wybrani przez Zgromadzenie Republiki Carlos César z wyboru 2019-2023
14. Francisco Pinto Balsemão z wyboru 2019-2023
15. Francisco Louçã z wyboru 2019-2023
16. Rui Rio z wyboru 2019-2023
17. Domingos Abrantes z wyboru 2019-2023
18. byli Prezydenci Portugalii António Ramalho Eanes z urzędu od 1986 dożywotnio
19. Aníbal Cavaco Silva z urzędu od 2016 dożywotnio

Uwagi

  1. ↑ Ministrowie Republiki byli reprezentantami władz centralnych w regionach autonomicznych. Na mocy 6 nowelizacji Konstytucji zostali zastąpieni Przedstawicielami Republiki, których powołanie nie wymaga już opinii Rady Państwa.
  2. ↑ O ile zostali wybrani w okresie obowiązywania Konstytucji i nie zostali złożeni z urzędu.
  3. ↑ a b Członkami Rady są do chwili objęcia urzędu przez swojego następcę.
  4. ↑ Podczas przejściowej niemożności sprawowania urzędu Prezydenta lub opróżnienia urzędu prawa te przysługują osobie tymczasowo pełniącej obowiązki Prezydenta Republiki.

Przypisy

  1. ↑ Art. 141 Konstytucji Portugalii.
  2. ↑ Art. 145 lit. a), art. 133 lit. e) i j) oraz art. 234 ust. 1. Konstytucji Portugalii.
  3. ↑ Art. 145 lit. b) i art. 195 ust. 2 Konstytucji Portugalii.
  4. ↑ Art. 145 lit. c) i art. 135 ust. 1. lit. c) Konstytucji Portugalii.
  5. ↑ a b c d e f g Art. 145 lit. d), art. 139 ust. 2 Konstytucji Portugalii.
  6. ↑ Art. 144 ust. 1. Konstytucji Portugalii.
  7. ↑ Art. 145 lit. e) Konstytucji Portugalii.
  8. ↑ Art. 142 i 143 Konstytucji Portugalii.
  9. ↑ Art. 142 Konstytucji Portugalii oraz art. 4 Regulaminu Rady Państwa.
  10. ↑ Art. 144 ust. 2. Konstytucji Portugalii oraz art. 13 i 15 Regulaminu Rady Państwa.
  11. ↑ Art. 119 ust. 1. lit. f), art. 146 Konstytucji Portugalii.

Bibliografia