Raciąż (województwo kujawsko-pomorskie)

Zobacz też: Raciąż w innych znaczeniach tej nazwy.
Raciąż
wieś
Ilustracja
Kościół pw. Świętej Trójcy
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

tucholski

Gmina

Tuchola

Liczba ludności (III 2011)

1052[2]

Strefa numeracyjna

52

Kod pocztowy

89-502[3]

Tablice rejestracyjne

CTU

SIMC

0098826

Położenie na mapie gminy Tuchola
Mapa konturowa gminy Tuchola, po lewej znajduje się punkt z opisem „Raciąż”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Raciąż”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Raciąż”
Położenie na mapie powiatu tucholskiego
Mapa konturowa powiatu tucholskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Raciąż”
Ziemia53°39′52″N 17°47′15″E/53,664444 17,787500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Raciąż (niem. Reetz) – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie tucholskim, w gminie Tuchola.

Wieś jest siedzibą sołectwa Raciąż, w którego skład wchodzą również: Borki, Mrowiniec, Nadolna Karczma, Nadolnik, Raciąski Młyn, Raciąż-Piaski, Wybudowanie Raciąskie, Wysocki Młyn i Wysoka.

Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Raciąż. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bydgoskim.

Wieś jest położona na zachodnim krańcu Borów Tucholskich, otoczona trzema jeziorami: Raciąskim, Rudnica i Przylonek połączonym poprzez Raciąską Strugę z Brdą. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) zamieszkuje ją 1052 mieszkańców[2], jednak ta liczba szybko się zmienia gdyż wieś rozwija się bardzo dynamicznie. Mimo to jest to miejscowość zaciszna, leżąca z dala od głównych dróg i tras przelotowych.

Historia

Najstarszy zachowany dom w Raciążu, znajdujący się na ulicy Kasztelańskiej, zbudowany po 1851 roku[6]

W trakcie badań archeologicznych stwierdzono w Raciążu ślady osady z czasów kultury łużyckiej oraz z IX-X wieku. W połowie XIII wieku wybudowano w Raciążu drewniano-ziemny gród obronny, który znajdował się około 3,5 km na północny zachód od obecnej wsi, nad jeziorem Śpierewnik. Mieścił się w nim ośrodek kasztelański co oznacza, że miejscowość ta była centrum administracyjnym dla całego pobliskiego terytorium. Potwierdza ten fakt wzmianka z 1178 roku z dokumentu księcia pomorskiego Sambora I, który wymienił Raciąż obok innych grodów kasztelańskich w Świeciu i Wyszogrodzie. Pod grodem przebiegał szlak handlowy do Gdańska, co stworzyło dogodne warunki do stworzenia tu komory celnej i prawdopodobnie targu. Gród został spalony w 1256 roku, kiedy to Mściwoj II, syn księcia pomorskiego Świętopełka II, zdobył Nakło[7]. W odwet książęta Przemysł I wspólnie z księciem Kazimierzem I kujawskim wyprawili się na początku zimy 1255/1256 i najechali na ziemie podległe Świętopełkowi I, zdobywając gród w Raciążu. „Kronika Wielkopolska” poświadcza, że nacierający podpalili gród, a „Rocznik kapituły poznańskiej” podaje, że w ręce księcia Przemysła dostał się kasztelan Sokół, wojski i chorąży. Gród jednak niedługo potem odbudowano. Na terenie grodu znajdowała się murowana romańska wieża, w której prawdopodobnie więziony był w 1269 roku książę Mściwój II przez brata Warcisława II i stryja Sambora II[8].

Po książętach pomorskich Raciąż stał się własnością Piotra Święcy, razem z Bysławiem i Cekcynem oraz z grodem w Nowem. W 1313 roku Piotr Święca oddał Krzyżakom gród Nowe z okolicami. W latach 1325–1330 w ręce zakonu przeszła także Tuchola i okolice, przez którą przeprowadzono nowy szlak handlowy. W roku 1325 nadał Piotr Święca karczmę karczmarzowi z Raciąża – Wawrzyńcowi Walce. W 1349 roku nastąpiła lokacja wsi chłopskiej na prawie chełmińskim. W 1454 roku Raciąż przeszedł w ręce króla Polski, jako część starostwa tucholskiego.

Od 26 października 1906 r. do co najmniej 20 lutego 1907 r. (lub dłużej) w miejscowej szkole elementarnej trwał strajk dzieci przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim. Z uczestników strajku znane są nazwiska następujących dzieci: Kręccy, Stachurscy. Strajk był elementem znacznie większej akcji biernego oporu wobec pruskich władz szkolnych, która na przełomie 1906 i 1907 r. objęła ponad 460 (!) szkół w prowincji Prusy Zachodnie, czyli przedrozbiorowe Pomorze Gdańskie, Powiśle, ziemię chełmińską i ziemię lubawską oraz część Krajny. Inspiracją dla strajków pomorskich były wcześniejsze działania dzieci w prowincji wielkopolskiej, ze słynnym strajkiem we Wrześni (1901) na czele[9].

W latach 1925–1939 wójtem w Raciążu był działacz społeczny i niepodległościowy Edmund Kręcki[10].

W Raciążu urodzili się: Kazimierz Kręcki i Jan Walenty Kręcki[10]

Rodzina Janta - Połczyńskich

Z Raciąża wywodzi się także rodzina Janta - Połczyńskich, której dwór jest obecnie wykorzystywany jako Dom Pomocy Społecznej Wysoka[11]. Najbardziej znanym przedstawicielem tejże rodziny jest Leon Janta - Połczyński,działacz niepodległościowy i minister rolnictwa, oraz jego żona Maria, która była matką chrzestną żaglowca „Dar Pomorza”[12]. Oprócz dworu Janta - Połczyńskich, w Raciążu znajduje się również mauzoleum, które powstało na przełomie XIX i XX wieku w stylu klasycystycznym.

  • Mauzoleum po renowacji - front
    Mauzoleum po renowacji - front
  • Widok na mauzoleum od strony ulicy
    Widok na mauzoleum od strony ulicy
  • Tablica pochowanych
    Tablica pochowanych

Grodzisko Raciąż

Około 3,5 km na północny zachód od obecnej wsi, na półwyspie w południowej części jeziora Śpierewnik (Przysarcz), znajdują się ślady drewniano-ziemnego grodu obronnego z połowy XIII wieku[13], będącego dawniej siedzibą kasztelanii. W roku 2012 dokonano jego rekonstrukcji[14], w ramach której powstały tu drewniane pomosty umożliwiajce dostęp na teren półwyspu (w XIII wieku wyspy), punkt widokowy, brama wjazdowa, fragmenty palisady i obrysy domów[13].

  • Rekonstrukcja bramy grodu
    Rekonstrukcja bramy grodu
  • Gród - widok z bramy
    Gród - widok z bramy
  • Most drewniany
    Most drewniany
  • Jedna z tablic informacyjnych - Dom IV
    Jedna z tablic informacyjnych - Dom IV
  • Jedna z tablic informacyjnych - Cmentarzysko
    Jedna z tablic informacyjnych - Cmentarzysko

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 113662
  2. ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1053 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  6. ↑ Raciąż i okolice dla każdego, Jerzy Szwankowski 2021
  7. ↑ Wywołało to krótkotrwałą wojnę wielkopolską-pomorską zakończoną w połowie 1256 r. rezygnacją Świętopełka z Nakła, por. Gerard Labuda, Zwycięstwo ustroju wczesnofeudalnego na Pomorzu Wschodnim (1120-1310), w: Historia Pomorza, t. I, do roku 1466, Poznań 1972, s. 529
  8. ↑ M.Kowalczyk, Raciąż-średniowieczny gród i kasztelania, Łódź 1986, s.134
  9. ↑ L. Burzyńska-Wentland, Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906−1907, Gdańsk 2009, s. 97.
  10. ↑ a b Włodzimierz Jastrzębski, Dzieje Raciąża i miejscowości sołeckich, 2014.
  11. ↑ Dom Pomocy Społecznej Wysoka [online], www.dpswysoka.tuchola.pl [dostęp 2023-05-09].
  12. ↑ Roman Komierowski 1846-1924 [online], bohaterowiekrajny.krakow.pl [dostęp 2023-05-09].
  13. ↑ a b Grodzisko Raciąż
  14. ↑ Dariusz Jędrzejewski 15 rowerowych krain na aktywny urlop w Polsce, National Geographic, 2013, ISBN 978-83-7596-461-5

Bibliografia

  • M.Kowalczyk Raciąż – średniowieczny gród i kasztelania, Łódź 1986

Linki zewnętrzne

Gmina Tuchola

Siedziba gminy: Tuchola

Miasto
Części miasta
Wsie
Kolonie
Osady
Osady leśne
Przysiółek wsi
Pozostałe
miejscowości

Herb gminy Tuchola

Read other articles:

Puteaux

PuteauxNegaraPrancisArondisemenNanterreAntarkomunebelum ada pada 2005Kode INSEE/pos92064 /  Puteaux merupakan sebuah komune di pinggiran barat Paris, Prancis. Terletak di jantung département Hauts-de-Seine, 8.7 km (5.4 mil) dari pusat kota Paris. Merupakan salah satu kotamadya terpadat di Eropa. La Défense, distrik bisnis Paris memiliki bangunan-bangunan tertinggi di wilayah metropolitan, tersebar di bagian utara Puteaux (distrik ini terletak antara Courbevoie dan Nanterre). Pendu...

 

DWANGO

Online gaming service based in the United States (1994-1998) For the Japanese division of DWANGO which has been spun off as a separate company, see Dwango (company). DWANGODeveloperInteractive Visual SystemsTypeOnline serviceLaunch dateDecember 1994[1]DiscontinuedOctober 1998Platform(s)DOS, Microsoft WindowsWebsiteOfficial website. Archived from the original on February 7, 1998. Retrieved January 16, 2013. The Dial-up Wide-Area Network Game Operation, better known by the acronym DWANG...

 

Legio II Augusta

Roman legion Not to be confused with the various other Legiones II of the Roman Army. Second Legion AugustaLegio II AugustaLegio Secunda AugustaMap of the Roman empire in AD 125, under emperor Hadrian, showing the Legio II Augusta, stationed at Isca Silurum (Caerleon, Wales), in Britannia province, from AD 74 to at least 269Active43 BC to sometime in the 4th century ADCountryRoman Republic and Roman EmpireTypeRoman legion (Marian)RoleInfantry assault (some cavalry support)SizeVaried over unit...

Oviparity

Animals that lay their eggs, with little or no other embryonic development within the mother Eggs of various animals (mainly birds) Oviparous animals are animals that reproduce by depositing fertilized zygotes outside the body (known as laying or spawning) in metabolically independent incubation organs known as eggs, which nurture the embryo into moving offsprings known as hatchlings with little or no embryonic development within the mother. This is the reproductive method used by most animal...

 

哈萨克斯坦总统

此条目序言章节没有充分总结全文内容要点。 (2019年3月21日)请考虑扩充序言，清晰概述条目所有重點。请在条目的讨论页讨论此问题。 哈萨克斯坦總統哈薩克總統旗現任Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев卡瑟姆若马尔特·托卡耶夫自2019年3月20日在任任期7年首任努尔苏丹·纳扎尔巴耶夫设立1990年4月24日（哈薩克蘇維埃社會主義共和國總統） 哈萨克斯坦 哈萨克斯坦政府...

 

Speedrunning

Act of playing a video game as quickly as possible Speedrun redirects here. For other uses, see Speedrun (disambiguation). Speedrun of a SuperTux level Speedrunning is the act of playing a video game, or section of a video game, with the goal of completing it as fast as possible. Speedrunning often involves following planned routes, which may incorporate sequence breaking and can exploit glitches that allow sections to be skipped or completed more quickly than intended. Tool-assisted speedrun...

Древнеримская культура

Стиль этой статьи неэнциклопедичен или нарушает нормы литературного русского языка. Статью следует исправить согласно стилистическим правилам Википедии. Содержание 1 Искусство 1.1 Архитектура 1.2 Скульптура 1.3 Живопись 1.3.1 Стенная живопись 2 Литература 2.1 Книгоиздательст...

 

Swedish Mauser

Not to be confused with Mauser M1896. Bolt-action rifle Gevär m/96 (Model 1896 Rifle) 6.5 mm Gevär m/1896. Pattern, approved 20 March 1896.TypeBolt-action riflePlace of originGerman EmpireSwedenService historyIn service1895–1995Used bySee UsersWarsWinter WarContinuation WarProduction historyDesignerPaul MauserDesigned1893–1896ManufacturerWaffenfabrik Mauser AGCarl Gustafs Stads GevärsfaktoriHusqvarna Vapenfabriks ABProduced1895–1948No. built750,000 of which 1...

 

Boy Genius Report

Technology news website Boy Genius Report (BGR)Type of siteTechnology newsAvailable inEnglishOwnerBGR Media LLC.(Penske Media Corporation)Created byJonathan S. GellerURLbgr.comCommercialYesLaunchedOctober 20, 2006; 17 years ago (2006-10-20)Current statusOnline Boy Genius Report (also referred to as BGR) is a technology-influenced website and covers topics ranging from consumer gadgets, to entertainment, gaming, and science. Founded in October 2006 by anonymous...

2023 U23 World Wrestling Championships – Men's Greco-Roman 130 kg

Wrestling competitions Men's Greco-Roman 130 kg at the 2023 U23 World ChampionshipsVenueTirana Olympic ParkDates28–29 OctoberCompetitors15 from 12 nationsMedalists  Hamza Bakır   Turkey Mykhailo Vyshnyvetskyi   Ukraine Mikhail Laptev Sarkhan Mammadov   Azerbaijan← 20222024 → Main article: 2023 U23 World Wrestling Championships 2023 U23 World Wrestling ChampionshipsFreestyleGreco-RomanWomen57 kg55 kg...

 

Diederik Korteweg

Dutch mathematician (1848–1941) Diederik KortewegDiederik Johannes KortewegBorn(1848-03-31)31 March 1848Den BoschDied10 May 1941(1941-05-10) (aged 93)AmsterdamNationalityDutchAlma materUniversity of AmsterdamKnown forKorteweg–de Vries equation, Moens–Korteweg equation[1]Scientific careerFieldsMathematicsInstitutionsUniversity of AmsterdamDoctoral advisorJohannes Diderik van der WaalsDoctoral studentsJ. A. BarrauL. E. J. BrouwerGustav de VriesGerrit MannouryJulius ...

 

Template talk:Kintetsu Lines

This template does not require a rating on Wikipedia's content assessment scale.It is of interest to the following WikiProjects:Trains: in Japan Trains Portal This template is within the scope of WikiProject Trains, an attempt to build a comprehensive and detailed guide to rail transport on Wikipedia. If you would like to participate, you can visit the project page, where you can join the project and/or contribute to the discussion. See also: WikiProject Trains to do list and the Trains Port...

久良岐郡

令制国一覧 > 東海道 > 武蔵国 > 久良岐郡 日本 > 関東地方 > 神奈川県 > 久良岐郡 神奈川県久良岐郡の範囲（水色：後に他郡から編入した区域） 久良岐郡（くらきぐん）は、神奈川県（武蔵国）にあった郡。現在は、中村川と堀割川の分岐点の久良岐橋、久良岐公園、横浜市能楽堂（久良岐能舞台）にその名をとどめる。 郡域 1878年（�...

 

ناتالي ألين ليند

ناتالي ألين ليند (بالإنجليزية: Natalie Alyn Lind)‏    معلومات شخصية الميلاد 21 يونيو 2000 (العمر 24 سنة)تورونتو  الجنسية  الولايات المتحدة الأم باربرا ألين وودز  إخوة وأخوات اميلي الين ليند  الحياة العملية الأدوار المهمة جون ليند (الأب) باربرا ألين وودز (الأم) المهنة ممثل...

 

Tropaeolum speciosum

Species of flowering plant in the family Tropaeolaceae Tropaeolum speciosum Scientific classification Kingdom: Plantae Clade: Tracheophytes Clade: Angiosperms Clade: Eudicots Clade: Rosids Order: Brassicales Family: Tropaeolaceae Genus: Tropaeolum Species: T. speciosum Binomial name Tropaeolum speciosumPoepp. & Endl. Wikimedia Commons has media related to Tropaeolum speciosum. Tropaeolum speciosum, the flame flower or flame nasturtium,[1] is a species of flowering plant in th...

1919 في البرازيل

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (يناير 2019) 1919 في البرازيلمعلومات عامةالسنة 1919 البلد البرازيل 1918 في البرازيل 1920 في البرازيل تعديل - تعديل مصدري - تعدي�...

 

Fauville-en-Caux

Fauville-en-Cauxcomune Fauville-en-Caux – Veduta LocalizzazioneStato Francia Regione Normandia Dipartimento Senna Marittima ArrondissementLe Havre CantoneSaint-Valery-en-Caux TerritorioCoordinate49°39′N 0°35′E49°39′N, 0°35′E (Fauville-en-Caux) Altitudine109 e 141 m s.l.m. Superficie8,1 km² Abitanti2 206[1] (2009) Densità272,35 ab./km² Altre informazioniCod. postale76640 Fuso orarioUTC+1 Codice INSEE76258 CartografiaFauville-en-Caux S...

 

Mother

Female parent Several terms redirect here. For other uses, see Mother (disambiguation), Mothers (disambiguation), Mom (disambiguation), Mum (disambiguation), Mothering (disambiguation), Motherhood (disambiguation), and Maternity (disambiguation). Portrait of a woman holding her young child, c. 1900 – c. 1920 Statue of a mother with children at the Monumental Cemetery of Staglieno in Genoa A mother is the female parent of a child. A woman may ...

أبو طالب المكي

أبو طالب المكي   معلومات شخصية اسم الولادة محمد بن علي بن عطية الحارثي الوفاة 6 جمادى الآخرة 386 هـبغداد مواطنة الدولة العباسية  الكنية أبو طالب اللقب المكي الديانة الإسلام الحياة العملية المهنة متصوف،  ومُحَدِّث،  وفقيه،  وعالم قانوني،  وعالم عقيدة  اللغا...

 

Corrado Böhm

Italian computer scientist (1923–2017) Corrado BöhmCorrado Böhm's 90th birthday celebration at ETAPS 2013 in Rome, ItalyBorn(1923-01-17)17 January 1923MilanDied23 October 2017(2017-10-23) (aged 94)RomeNationalityItalianAlma materETH ZürichScientific careerFieldsComputer scienceInstitutionsUniversity of Rome La SapienzaDoctoral advisor Eduard Stiefel Paul Bernays Doctoral students Giorgio Ausiello Mariangiola Dezani-Ciancaglini Corrado Böhm (17 January 1923 – 23 October 2017)...