Psychoza w przebiegu choroby Parkinsona

Psychoza w przebiegu choroby Parkinsona (ang. Parkinson’s disease psychosis, PDP) – współwystępowanie objawów psychotycznych u osób z rozpoznaniem choroby Parkinsona. Wiąże się z istotnym pogorszeniem jakości życia pacjentów z chorobą Parkinsona i zwiększeniem kosztów opieki[1]. Objawy psychotyczne trudno poddają się leczeniu[2].

Epidemiologia

PDP dotyczy ponad 20% pacjentów z chorobą Parkinsona; ocenia się, że 50–70% pacjentów w którymś momencie trwania choroby doświadcza objawów psychotycznych[3][4].

Etiologia

Najczęściej objawy psychotyczne są działaniem niepożądanym agonistów dopaminy, stosowanych w leczeniu choroby Parkinsona. Psychoza może jednak wystąpić również bez udziału leków jako część procesu chorobowego. Zgodnie z hipotezą dopaminową psychoz, w rozwoju objawów odgrywa rolę zwiększona wrażliwość obszarów mezolimbicznego i mezokortykalnego. Przypuszcza się, że w PDP może odgrywać rolę również układ serotoninergiczny i cholinergiczny, na drodze nierównowagi dopamina/serotonina lub niedoboru acetylocholiny[5].

Objawy i przebieg

Najczęstszymi objawami są omamy wzrokowe, rzadziej omamy słuchowe, iluzje, urojenia prześladowcze[3]. Świadomość jest zachowana, zazwyczaj objawom towarzyszy krytycyzm[6]. Przebieg jest zazwyczaj postępujący[4].

Rozpoznanie

Zaproponowano kryteria rozpoznania PDP[7]:

A. Charakterystyczne objawy psychotyczne (przynajmniej jeden z poniższych)
  • Iluzje
  • Zaburzenia identyfikacji
  • Omamy
  • Urojenia
B. Charakterystyczne objawy choroby Parkinsona (UK Brain Bank Criteria)
C. Początek objawów z kryterium A po wystąpieniu choroby Parkinsona
D. Czas trwania objawu/objawów kryterium A: nawracający lub ciągły od co najmniej miesiąca
E. Wykluczenie innych przyczyn objawów z kryterium A: otępienia z ciałami Lewy’ego, zaburzeń psychotycznych takich jak schizofrenia, zaburzenie schizoafektywne, zaburzenia urojeniowe, zaburzenia nastroju z objawami psychotycznymi lub zaburzeń psychicznych w przebiegu chorób somatycznych, w tym majaczenia
F. Towarzyszące wyróżniki:
  • zachowany/niezachowany wgląd
  • towarzyszące otępienie/bez otępienia
  • w trakcie leczenia przeciwparkinsonowskiego/bez leczenia.

Leczenie

Podstawowym postępowaniem jest optymalizacja dawek agonistów dopaminy i leków antycholinergicznych[2]. Obecnie za lek przeciwpsychotyczny z wyboru w PDP uznawana jest klozapina, podawana w dawkach 6,25–25 mg/dobę. Klozapina jest jedynym lekiem zarejestrowanym w Wielkiej Brytanii do leczenia PDP[2]. Inne neuroleptyki mogą nasilać objawy zespołu pozapiramidowego i nie są zalecane. Oporna na leczenie psychoza może być wskazaniem do elektrowstrząsów. W 2016 roku FDA wydała zgodę na rejestrację pimawanseryny, odwrotnego agonisty receptora 5HT2A, we wskazaniu psychozy w przebiegu choroby Parkinsona[8].

Przypisy

  1. ↑ N. Hermanowicz, K. Edwards. Parkinson's disease psychosis: symptoms, management, and economic burden. „American Journal of Management Care”. 21 (10 Suppl), s. s199-206, 2015. PMID: 26296199. 
  2. ↑ a b c Stephen Bazire: Przewodnik leków psychotropowych 2014, tom I. Gdańsk: Via Medica, 2015, s. 173. ISBN 978-83-7599-893-1.
  3. ↑ a b A.H. Lee, D. Weintraub. Psychosis in Parkinson’s disease without dementia: common and comorbid with other non-motor symptoms. „Movement Disorders”. 27 (7), s. 858–863, 2012. DOI: 10.1002/mds.25003. PMID: 22674352. 
  4. ↑ a b J. Levin, A. Hasan, G.U. Höglinger. Psychosis in Parkinson’s disease: identification, prevention and treatment. „Journal of Neural Transmission”. 123 (1), s. 45–50, 2016. DOI: 10.1007/s00702-015-1400-x. PMID: 25894288. 
  5. ↑ W. Birkmayer, P. Riederer. Responsibility of extrastriatal areas for the appearance of psychotic symptoms (clinical and biochemical human post-mortem findings). „J Neural Transm”. 37 (2), s. 175-182, 1975. PMID: 1185162. 
  6. ↑ L.B. Zahodne, H.H. Fernandez. Pathophysiology and treatment of psychosis in Parkinson’s disease: a review. „Drugs & Aging”. 25 (8), s. 665–682, 2008. PMID: 18665659. 
  7. ↑ H.H. Fernandez, D. Aarsland, G. Fénelon, J.H. Friedman i inni. Scales to assess psychosis in Parkinson’s disease: Critique and recommendations. „Movement Disorders”. 23 (4), s. 484–500, 2008. DOI: 10.1002/mds.21875. PMID: 18175343. 
  8. ↑ FDA approves first drug to treat hallucinations and delusions associated with Parkinson’s disease. U.S. Food and Drug Administration, 2016-04-29. [dostęp 2016-08-15]. (ang.).

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.