Prywatne życie Elżbiety i Essexa

The Private Lives of Elizabeth and Essex

Okładka wydania filmu na płycie DVD (2005)
Gatunek	dramat historyczny
Rok produkcji	1939
Data premiery	11 listopada 1939 (USA)
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Czas trwania	106 minut
Reżyseria	Michael Curtiz
Scenariusz	Norman Reilly Raine Aeneas MacKenzie
Główne role	Bette Davis Errol Flynn Olivia de Havilland
Muzyka	Erich Wolfgang Korngold
Zdjęcia	Sol Polito
Scenografia	Anton Grot
Kostiumy	Orry-Kelly
Montaż	Owen Marks
Produkcja	Hal B. Wallis
Wytwórnia	Warner Bros.
Dystrybucja	Warner Bros. (kina), Associated Artists Productions (TV), Warner Home Video (DVD)
Budżet	1,073,000 $
Przychody brutto	1,613,000 $

Prywatne życie Elżbiety i Essexa (ang. The Private Lives of Elizabeth and Essex) – amerykański dramat historyczny z 1939 roku w reżyserii Michaela Curtiza. Filmowa adaptacja sztuki Maxwella Andersona pt. Elizabeth the Queen z 1939 roku.

Fabularyzowana historia romansu hrabiego Essex i królowej Elżbiety I. Akcja filmu rozgrywa się pomiędzy rokiem 1596 (triumfalny wjazd hrabiego po zwycięskiej bitwie pod Kadyksem), a 1601 (jego egzekucją).

• Bette Davis – Elżbieta I
• Errol Flynn – hrabia Essex
• Olivia de Havilland – lady Penelope Gray
• Donald Crisp – Francis Bacon
• Alan Hale – hrabia Tyrone (Alan Hale)
• Vincent Price – sir Walter Raleigh
• Henry Stephenson – William Cecil
• Henry Daniell – Robert Cecil
• James Stephenson – sir Thomas Egerton
• Nanette Fabray – dwórka Margaret Radcliffe
• Leo G. Carroll – Edward Coke

Film spotkał się z uznaniem krytyków. Rolę Bette Davis uznano za jej popisową kreację^[1]. The New York Times krytykował grę Flynna, chociaż sam film polecał jako godny obejrzenia^[2].

Obraz otrzymał nominację do nagrody Oscara w pięciu kategoriach (najlepsza scenografia, najlepsze zdjęcia, najlepsza muzyka, najlepsze efekty specjalne, najlepszy dźwięk). Ostatecznie jednak nie otrzymał żadnej statuetki^[3]. Przyniósł przeciętny dochód 550 tysięcy dolarów.

Tytuł filmu zanim zyskał swój ostateczny kształt miał kilka innych wersji. Pierwotny – Elizabeth the Queen – identyczny jak pierwowzór literacki, na skutek nalegań Errola Flynna został zmieniony na taki, który uwzględniał by jego postać – The Knight and the Lady. Tu z kolei zaprotestowała Bette Davis, która uznając, że tytuł ten obniża rangę jej roli, zagroziła wycofaniem się z udziału w nim. W tej sytuacji, najbardziej kompromisowy zdawał się być: Elizabeth and Essex. Tu z kolei zabrał głos angielski pisarz Lytton Strachey, który w 1928 roku opublikował książkę pod takim właśnie tytułem i jako właściciel praw autorskich, również do tytułu, nie zgodził się na jego użycie. Prywatne życie Elżbiety i Essexa pogodził wszystkich i pod takim właśnie tytułem film wszedł na ekrany kin^[4].

W rankingu popularnego, filmowego serwisu internetowego Rotten Tomatoes obraz posiada obecnie (2023) wysoką 80-cio procentową, pozytywną ocenę "czerwonych pomidorów"^[5].

• Marian B. Michalik (oprac.): Kronika filmu. Warszawa: Wydawnictwo KRONIKA – Marian B. Michalik, 1995, s. 146-147. ISBN 83-86079-03-7.

• Prywatne życie Elżbiety i Essexa w bazie IMDb (ang.)
• Prywatne życie Elżbiety i Essexa w bazie Filmweb