Portret księżnej Osuny jako Damy Orderu Królowej Marii Ludwiki (hiszp.La duquesa de Osuna como Dama de la Orden de Damas Nobles de la Reina María Luisa) – obraz olejny z 1797 roku namalowany przez Agustína Estevego. Należy do prywatnej kolekcji hrabiów de Bornos[1].
Księżna Osuny
María Josefa de la Soledad Alonso Pimentel y Téllez Girón (1752–1834) była zamożną arystokratką pochodzącą z najstarszych hiszpańskich rodów, nosiła liczne tytuły, w tym książęce i hrabiowskie. Wyróżniała się inteligencją i postępowymi poglądami; odegrała ważną rolę w hiszpańskim społeczeństwie epoki, inicjując liczne akcje charytatywne i społeczne. Działała w Radzie Pań (Junta de Damas), założonej przy Madryckim Towarzystwie Ekonomicznym Przyjaciół Kraju[2]. W 1792 została uhonorowana Orderem Królowej Marii Ludwiki jako jedna z pierwszych dam, które otrzymały to wyróżnienie[1]. W czasie wojny wyzwoleńczej, toczonej przeciwko Francuzom, przeniosła się ze stolicy do Kadyksu, aby nie wspierać reżimu. Zmarła w Madrycie 5 października 1834, w wieku 82 lat[3].
W ostatniej ćwierci XVIII wieku Esteve był jednym z najbardziej wziętych malarzy portrecistów wśród dworskiej arystokracji, popularnością ustępował jedynie Goi[4]. Wśród jego mecenasów szczególną rolę odegrali księżna i książę Osuny. W latach 1797–1800 Esteve sportretował ich pięcioro dzieci: Josefę Manuelę, Joaquinę, Manuelę Isidrę, Francisca i Pedra[5]. Nie wiadomo jednak, kto zamówił ten kobiecy portret zbiorowy[1].
Opis obrazu
Księżna Osuny została przedstawiona w towarzystwie młodej damy i małej dziewczynki, których identyfikacja nie jest pewna. Stroje noszone przez postaci wskazują na połowę lat 90. XVIII w. prawdopodobnie na okres od 1796 do 1798, kiedy hiszpańska moda na stroje i fryzury ulegała przemożnym francuskim wpływom. Najmłodsza córka księżnej, Manuela Isidra, późniejsza księżna Abrantes, urodziła się w 1794, więc to ona może być dziewczynką, której księżna podaje różę. Stojąca obok nich pulchna młoda dama nie przypomina żadnej ze starszych córek księżnej, które Esteve sportretował w tym samym okresie. Podobnie jak księżna nosi wstęgę Orderu Królowej Marii Ludwiki. Wśród dam wyróżnionych tym orderem w okresie od 1792 do 1797 tylko jedna była w zbliżonym do sportretowanej wieku – María Fernanda Fitz-James Stuart y Stolberg-Gedern, księżna de Aliaga. Miała córkę urodzoną w 1775, dlatego możliwe, że to jej dziecko, a nie księżnej, zostało przedstawione na obrazie[1].
Esteve sięga do klasycznego przedstawienia trzech epok życia: księżna Osuny jako dojrzała kobieta, młoda dama w kwiecie wieku i rozpoczynająca życie dziewczynka, symbolizująca przyszłość[1]. Esteve użył niemal wyłącznie odcieni bieli zmieniających się pod wpływem światła padającego na przezroczystą gazę sukni. Wśród bieli wyróżniają się czerwone pasy, element ówczesnej mody[1].
Proweniencja
Portret nie figuruje w szczegółowych inwentarzach kolekcji książąt Osuny. Obecnie znajduje się w kolekcji hrabiów de Bornos w Madrycie[1].
↑Virginia Albarrán (ed.): El desafío del blanco. Goya y Esteve, retratistas de la Casa de Osuna. Madrid: Museo Nacional del Prado, 2017, s. 31–37. ISBN 978-84-8480-391-1.
