Portret Goi w wieku osiemdziesięciu lat (hiszp. El pintor Francisco de Goya) – portret olejny namalowany przez Vicentego Lopeza Portañę (1772–1850), hiszpańskiego nadwornego malarza. Przedstawia malarza Francisca Goyę; obecnie jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych wizerunków Goi, znanym lepiej niż jego autoportrety. Jest uważany za jedno ze szczytowych dzieł Lopeza Portañi[1][2].
Okoliczności powstania
Pod koniec życia Goya wyemigrował do Francji i zamieszkał na stałe w Bordeaux. Pod nieobecność Goi w stolicy jego miejsce na dworze zajął Vicente López Portaña, malarz akademicki pochodzący z Walencji. Od 1815 roku zajmował stanowisko pierwszego malarza nadwornego. W 1826 roku Goya podjął ostatnią podróż do ojczyzny – mimo poważnych kłopotów ze zdrowiem udał się do Madrytu. Prosił króla Ferdynanda VII o zwolnienie go z funkcji nadwornego malarza ze względu na podeszły wiek i liczne dolegliwości. Petycja została przyjęta, malarzowi wypłacono ostatnią pensję i pozwolono na powrót do Francji. Dodatkowo Ferdynand zlecił Lopezowi namalowanie jego portretu. Goya, mimo że niewysoko cenił umiejętności Lopeza jako portrecisty, zgodził się, by nie urazić króla[3].
Styl malarski Lopeza charakteryzował się akademicką dbałością o szczegóły, podczas gdy Goya preferował swobodne pociągnięcia pędzlem sprawiające wrażenie niedokończonego dzieła[4]. Goya miał postawić Lopezowi warunek, że on sam zadecyduje o tym, kiedy dzieło będzie można uznać za skończone[4][5]. Po kilku sesjach stwierdził, że postępy są niezadowalające – López miał gotowy zaledwie szkic głowy i twarz modela. Goya powrócił więc do Bordeaux pozostawiając portret niedokończony. Lopez dokończył obraz bez niego, a Goya już nigdy nie zobaczył swojego portretu[3].
Opis obrazu
Portret przedstawia 80-letniego Francisca Goyę siedzącego w fotelu i trzymającego atrybuty swojej profesji – paletę oraz pędzle malarskie. Szczególną uwagę zwraca spojrzenie Goi o niezwykłej sile ekspresji[6], chociaż mina wydaje się „zrzędliwa” i zmęczona[7]. Po lewej stronie, na sztalugach widać dedykację Lopeza dla Goi – López a su Amigo Goya. López zastosował swobodniejsze pociągnięcia pędzlem bez ostatecznego wykończenia szczegółów; taki zabieg nie był typowy dla wykonywanych przez niego portretów na zlecenie[6].
W Narodowym Muzeum Sztuki Dekoracyjnej w Buenos Aires znajduje się szkic przygotowawczy do tego dzieła[6][8].
Przypisy
- ↑ Alessandro Bettagno, Christopher Brown, Francisco Calvo Serraller, Francis Haskell, Alfonso E. Pérez Sánchez: Muzeum Prado. Arcydzieła malarstwa. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2011, s. 581, 583. ISBN 978-83-213-4421-8.
- ↑ Patricia Wright: Świadectwa sztuki: Goya. Wrocław: Wydawnictwo dolnośląskie, 1993, s. 60. ISBN 83-7023-300-7.
- ↑ a b Antonio J. Onieva: The new complete guide to the Prado Museum. Madryt: Prado Museum, 1985, s. 212. ISBN 84-85432-93-2.
- ↑ a b José Gudiol: Goya. Barcelona: Ediciones Polígrafa, 2008, s. 120. ISBN 978-84-343-1174-9.
- ↑ Luciano di Pietro, Alfredo Pallavisini, Claudia Gianferrari: Geniusze Sztuki: Goya. Warszawa: KAW, 1987, s. 60. ISBN 83-03-01424-2.
- ↑ a b c El pintor Francisco de Goya. Museo del Prado. [dostęp 2021-05-15]. (hiszp.).
- ↑ Robert Hughes: Goya. Artysta i jego czas. Warszawa: WAB, 2006, s. 382–384. ISBN 83-7414-248-0. OCLC 569990350.
- ↑ Ana María Fernández García: Catálogo de pintura española en Buenos Aires. Oviedo: Universidad de Oviedo, 1997, s. 103. ISBN 84-7468-928-7.
Bibliografia
