Kolonia rzymska Valentia Edetanorum(inne języki), której nazwa pochodzi od łac. valens („silny”) na znak zwycięstwa nad Luzytanami; została założona w 138 roku p.n.e. i zamieszkana przez rzymskich żołnierzy.
Od 712 do 1238 roku Walencja znajdowała się pod panowaniem arabskim. W latach 778–779 miasto zostało zniszczone przez Abd ar-Rahmana I. Nieustabilizowana sytuacja po śmierci Abd al-Aziza w 1061 roku, spowodowała, że w 1094 miasto zostało zdobyte przez Cyda. Jednak 8 lat później, w 1102 roku, Walencja wróciła znów pod panowanie arabskie.
W 1238 roku, po pięciu miesiącach oblężenia miasto zdobył król AragoniiJakub I Zdobywca. Spowodowało to, że muzułmanów zaczęli w mieście zastępować chrześcijanie, jednak był to długotrwały proces trwający jeszcze w XIV wieku. W XV wieku w Walencji przybyło wielu mieszkańców, w połowie wieku było ich około 75 000. Wówczas również w mieście miał miejsce duży rozwój gospodarki i kultury. Wiele znanych budynków powstało w tym okresie. Do 1707 miasto było stolicą królestwa pozostającego pod zwierzchnictwem Aragonii.
W latach 1812–1813 zajęte zostało przez wojska francuskie. Podczas hiszpańskiej wojny domowej (1936–1939), od listopada 1936 do października 1937 znajdowała się tu siedziba rządu republikańskiego. W 1957 roku wylała rzeka Turia, wskutek czego miasto nawiedziła duża powódź.
Flaga Walencji
Flaga Walencji jest niemal identyczną kopią chorągwi przyznanej w 1238 roku miastu Walencji przez króla AragoniiJakuba I Zdobywcę. Przyjęta 1 lipca 1982 roku. Proporcje 2:3.
Geografia
Położenie
Walencja znajduje się na środkowo-wschodnim wybrzeżu Półwyspu Iberyjskiego i zarazem Hiszpanii, nad Zatoką Walencką Morza Śródziemnego, przy ujściu rzeki Turia.
Jardín del Turia(inne języki) (Ogrody Turia[18] / Ogrody Turii[19]), park zlokalizowany w dawnym korycie rzeki Turia, przepływającej dawniej przez centrum miasta
Położona jest około 300 km na wschód od Madrytu, około 300 km na południe od Barcelony, około 250 km na zachód od Majorki oraz około 200 km na północ od Kartageny.
Walencja znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego[20][21] na pograniczu typu śródziemnomorskiego i półpustynnego[22], z bardzo łagodnymi zimami i długimi ciepłymi latami. Średnia roczna temperatura wynosi 23 °C w dzień i 14 °C w nocy[23].
Średnia temperatura najchłodniejszych miesięcy – grudnia, stycznia i lutego wynosi 17 °C w dzień i 8 °C w nocy[23]. W najzimniejszym miesiącu roku – styczniu, temperatury wynoszą zwykle od 10 do 21 °C w ciągu dnia, od 2 do 12 °C w nocy, a średnia temperatura morza wynosi 14 °C[24]. Opady śniegu, jak i mróz generalnie nie występują. Okres z letnimi temperaturami trwa ok. 7 miesięcy, zaczyna się w połowie kwietnia i trwa do połowy listopada[23]. Marzec jest miesiącem przejściowym, ze średnią temperaturą wynoszącą 19–20 °C w dzień, pod względem temperatury i nasłonecznienia przypomina nieco maj w Polsce. W najcieplejszym miesiącu roku – sierpniu, temperatury wynoszą zwykle od 25 do 33 °C w ciągu dnia, około 22 °C w nocy, a średnia temperatura morza wynosi 26 °C[24]. Temperatury powyżej 30 °C występują w kilkudziesięciu dniach rocznie, głównie w lipcu i sierpniu[23]. Najwyższa odnotowana temperatura w mieście to 43 °C, która miała miejsce 20 sierpnia 2010 roku, natomiast najniższą zanotowaną temperaturą było –7,2 °C w nocy 11 lutego 1956 roku[25].
Walencja ma tylko nieco ponad 40 dni deszczowych rocznie przy opadach ≥1mm, 70 dni deszczowych rocznie przy opadach ≥0,1mm, ze średnią kilka dni deszczowych w miesiącu. Opady wahają się średnio od 1–2 dni w lipcu do 5–8 dni deszczowych w październiku. Średnia roczna wilgotność wynosi 65%, od 62% w kwietniu do 68% w sierpniu. Miasto ma około 2700 godzin czystej słonecznej pogody rocznie, od 152 h (średnio 5 godzin dziennie, około 5 razy więcej niż w Polsce) w grudniu do około 308 h (średnio 10 godzin czystego słońca na dobę, 1/4 więcej niż w Polsce) w lipcu[23].
Średnia temperatura i opady dla Walencji (centrum miasta)
Walencja liczy 809 267 mieszkańców wewnątrz centrum administracyjnego (municipio) na powierzchni zaledwie 134,65 km². Według oficjalnych hiszpańskich danych z 2020 roku wydanych przez Ayuntamiento de Valencia(inne języki) (Urząd Miejski Walencji), metropolia liczy 1 582 387 mieszkańców na obszarze 628,9 km², przy gęstości zaludnienia 2516 os./km². Obejmuje centrum administracyjne Walencja i trzy sąsiadujące comarki (odpowiednik polskich powiatów): Huerta Norte(inne języki) (obszar północny), Huerta Oeste(inne języki) (obszar zachodni) oraz Huerta Sur(inne języki)[1] (obszar południowy), historycznie pod nazwą Huerta de Valencia(inne języki). Te same dane liczbowe przedstawiło hiszpańskie Ministerio de Transportes, Movilidad y Agenda Urbana(inne języki) (Ministerstwo Transportu, Mobilności i Agendy Miejskiej), według którego metropolia miejska obejmuje 45 mniejszych jednostek administracyjnych i ma 1 581 057 mieszkańców na obszarze 628,8 km² przy gęstości zaludnienia na poziomie 2514 os./km² (2021)[2]. Według tego ministerstwa, w latach 2001–2011 nastąpił wzrost ludności o 191 842 osoby, co stanowi wzrost o 14,1%[31].
Według źródeł międzynarodowych zarówno zespół miejski, jak i obszar metropolitalny ma od ok. 1,5 do 2,5 miliona mieszkańców w zależności od źródła danych. Na podstawie danych Demographia: World Urban Areas z sierpnia 2023 roku, ścisły zespół miejski ma 1 547 000 mieszkańców na obszarze 394 km² przy gęstości zaludnienia na poziomie 3930 os./km²[34]. Na podstawie danych Eurostatu z 2007 roku, strefa miejska Walencji (ang. Urban Zone) ma 1 564 145 mieszkańców[35]. Ponadto: według Brookings Institution ma 1 864 600 mieszkańców[36], według MDPI – 1 986 297[37], według Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD – 2 300 000[38]; według World Gazetteer – 2 513 965[39]; według Europejskiego Urzędu Statystycznego (Eurostat) – 2 574 888 mieszkańców (w regionie metropolitalnym w 2021 roku)[40]. Ponadto, Walencja jest częścią megalopolisGolden Banana (Sunbelt / Banana dorata)(inne języki), obejmującego śródziemnomorski zurbanizowany obszar ciągnący się wzdłuż wybrzeża Włoch, Francji i Hiszpanii.
W ostatnich dwóch dekadach nastąpił wzrost populacji urodzonej za granicą, wzrost z 1,5% w 2000 roku[41] do 9,1% w 2009 roku[42]. Podobny wzrost wystąpił również w dwóch największych hiszpańskich miastach, Madrycie i Barcelonie[43].
W Buñol, na przedmieściach Walencji co roku odbywa się Tomatina, święto znane z obrzucania się pomidorami. W mieście odbywa się również Święto Ognia, podczas którego palone są różnorodne konstrukcje. 15 marca na ulicach całego miasta wystawia się dziesiątki konstrukcji-rzeźb wykonanych z mieszanki papieru i wosku, które w nocy z 19 na 20 marca są spalane; w międzyczasie na ulicach i w klubach trwa zabawa 24 godziny na dobę (ludzie zasypiają na ulicach i w parkach by odpocząć chwilę przed dalszą zabawą). Święto Ognia jest wpisane jest na listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO[13]. W mieście znajduje się arena walk byków Plaza de toros de Valencia(inne języki).
Katedra w Walencji – budowana od 1262 roku, wielokrotnie modernizowana. Zaczęto ją budować w stylu gotyckim, lecz jej różne części są zbudowane również w innych stylach. Jej 3 portale prezentują styl romański, gotycki i barokowy. Główna kaplica – Capilla Mayor – styl baroku, dwie późniejsze kaplice są neoklasycystyczne. Według starej tradycji znajduje się w niej Święty Graal, udostępniony do oglądania wiernym.
Wieża Miguelete(inne języki) (El Micalet) – charakterystyczna ośmioboczna dzwonnica – symbol miasta. Na szczyt tej ponad 50 metrowej wieży prowadzi 207 stopni. Jest częścią katedry.
Basilica de la Virge dels Desamparats – barokowykościół usytuowany na tyłach katedry.
Lonja de la Seda (UNESCO) – giełda jedwabiu została zbudowana pod koniec XV wieku, jest to jedna z najpiękniejszych gotyckich budowli świeckich w Europie. Słynie z Sali kolumnowej, w której sklepienie podpierają spiralne, starannie wykonane kolumny.
Mercado Central(inne języki), hala targowa wybudowana między 1910 a 1926 r. Jest to nieregularna, ośmioboczna konstrukcja z żelaza i szkła, w której znaleźć można liczne stoiska z mięsem, warzywami, rybami czy owocami. Na zewnątrz zaś znajdują się stoiska oferujące różnej wielkości paellę.
El Carmen (Walencja)(inne języki) – stara dzielnica w pobliżu bazyliki słynąca z bardzo intensywnego życia nocnego. W piątek i sobotę bary i dyskoteki zapełniają się do granic możliwości, tłumy wypełniają też uliczki dzielnicy, bardzo utrudniając poruszanie się.
Deptak przy plaży „Malvarrosa”Plaża „Malvarrosa”Plaża „Patacona” (styczeń 2023)
W regionie Walencji znajduje się największa liczba plaż ze statusem Błękitnej Flagi w Hiszpanii[44]. Łączna długość plaż w samych tylko granicach administracyjnych miasta wynosi ok. 16 km (10 mil)[45]. Do najważniejszych plaż Costa de Valencia(inne języki) należą, od północy:
Obecnie gospodarka miasta skoncentrowana jest na usługach, gdyż blisko 84% zatrudnionej ludności aktywnej zawodowo należy do sektora usług. Miasto posiada jednak bazę przemysłową, gdzie odsetek ludności pracującej wynosi 5,5%. Z drugiej strony działalność rolnicza, choć ma stosunkowo niewielkie znaczenie, z zaledwie 1,9% zatrudnionej ludności czynnej zawodowo, utrzymuje się na obszarze gminy o łącznej powierzchni 3973 ha, na której przeważają uprawy sadownicze i cytrusowe[46].
W rankingu Globalization and World Cities Research Network(inne języki) 2020 zostało oznaczone jako metropolia światowa trzeciej kategorii – gamma[3]. W rankingu bestcities.org 2020 uplasował się na 62 miejscu na świecie[45]. W rankingu InterNations Expat Insider 2020, Walencja została określona najlepszym miastem dla przyjezdnych na świecie[6]. Miasto jest też wysoko notowane w rankingach dotyczących najzdrowszych miast do życia, zajmując odpowiednio 1 miejsce[7] oraz 15 miejsce na świecie[8][9][10]. Miasto zostało wybrane na Światową Stolicę Designu(inne języki) 2022 (World Design Capital)[47][11] oraz Zieloną Stolicę Europy 2024[12][48].
Bezrobocie w Walencji w 2023 roku wynosiło 12,48%, z tendencją malejącą (w 2012 roku wynosiło 23,08%)[50].
Przemysł
Historycznie, począwszy od rewolucji przemysłowej w XIX wieku, Walencja była kolebką wielu firm sektora przemysłowego, takich jak przemysł ciężki, produkcja mebli, produkcja wyrobów ceramicznych, różne rodzaje przemysłu spożywczego a później również przemysłu motoryzacyjnego. W dzisiejszych czasach przedsiębiorstwa sektora przemysłowego zlokalizowane są na przedmieściach np. Manises (produkcja ceramiczna), Benetússer i Sedaví (meblarstwo), Jijona (przemysł spożywczy), Paterna mieszcząca większość przemysłu ciężkiego w regionie. Na przedmieściach znajdują się również parki przemysłowe np. Fuente del Jarro o powierzchni 235 ha[51], park przemysłowy w Riba-roja de Túria[52], Polígono Industrial Mediterráneo o powierzchni 130 hektarów[53] (gdzie znajduje się m.in. fabryka taboru szynowego Stadler Rail Valencia(inne języki) (MACOSA)), oraz inne parki przemysłowe[54]. 11% populacji aktywnej zawodowo Walencji pracuje w sektorze budowlanym, przy czym przemysł ten jest obecnie jednym z najważniejszych w społeczności, reprezentując 30% całego przemysłu Walencji. Rozwinięty tutaj jest również przemysł tekstylny, który mimo że w ostatnich latach poniósł duże straty z powodu nieuczciwej konkurencji ze strony krajów trzecich, nadal przenosi duże ilości kapitału ze względu na swoją uznaną jakość na rynkach międzynarodowych.
Nowe technologie
Biurowce w centrumWalencja nocą
Sektor publiczny Wspólnoty autonomicznej Walencji jest odpowiedzialny za badania, rozwój i innowacje za pośrednictwem Instituto Valenciano de Competitividad Empresarial(inne języki) (pl. Walenckiego Instytutu Konkurencyjności Przedsiębiorstw, IVACE), podmiotu przy Ministerstwie Gospodarki, Przemysłu, Turystyki i Zatrudnienia Rządu Walencji, którego celem jest zarządzanie sektorem przemysłowym oraz wspieranie przedsiębiorstw w zakresie innowacji, przedsiębiorczości, internacjonalizacji i przyciągania inwestycji. Jednym z głównych centrów technologicznych Wspólnoty Walenckiej jest Park Technologiczny w Paternie (przedmieścia Walencji), zwany Parque Tecnológico de Valencia(inne języki) (pl. Walenckim Parkiem Technologicznym). Główne cele tego parku technologicznego to promowanie dywersyfikacji przemysłowej Wspólnoty Walenckiej, zachęcanie do wprowadzania nowych technologii oraz wspieranie inicjatyw B+R+I (Badań, Rozwoju i Innowacji). Parque Tecnológico de Valencia dysponuje doskonale wyposażonym terenem, z infrastrukturą techniczną, która odpowiada na bieżące potrzeby firm, a ponadto jest przygotowana na stopniowe podłączanie do nowych systemów telekomunikacyjnych. Oprócz Parque Tecnológico de Valencia, Wspólnota Walencji posiada pięć innych parków naukowych, z czego dwa znajdują się w samej Walencji.
W 2002 roku Politechnika w Walencji(inne języki) zainaugurowała park naukowy Ciudad Politécnica de la Innovación (pol. Politechniczne Miasto Innowacji, CPI)[55], który obejmuje powierzchnię 140 000 m² i skupia cały system badawczo-rozwojowy politechniki, czyli 45 instytutów badawczych[56], około 3000 badaczy, a także około 400 pracowników pomocniczych[56][57].
CPI to sieć parków naukowych podzielona na trzy obszary działania; lokalny, w którym uczestniczy ponad 25 urzędów miejskich, stowarzyszeń biznesowych i organizacji promotorskich z całej prowincji Walencja; krajowy, z ponad 100 hiszpańskimi publicznymi i prywatnymi organizacjami B+R+I; oraz międzynarodowy[55], w którym naukowcy i ośrodki badawcze CPI współpracują z ponad tysiącem publicznych i prywatnych instytucji promujących badania i innowacje z ponad 60 krajów. Za zarządzanie siecią i ożywienie współpracy między jej podmiotami odpowiada Fundación Ciudad Politécnica de la Innovación, organizacja non-profit promowana przez Politechnikę w Walencji, której jednym z patronów jest Grupa Santander[55]. Park naukowy jest członkiem Asociación Española de Parques Científicos y Tecnológicos (pol. Hiszpańskiego Stowarzyszenia Parków Naukowo-Technologicznych, APTE) oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia Parków Naukowych(inne języki)[55].
W kompleksie Miasta Sztuki i Nauki w 2002 roku zainaugurowano również Centro de Investigación Príncipe Felipe (pol. Centrum Badawcze Księcia Filipa, CIPF), które ma 23 laboratoria rozmieszczone w trzech programach badawczych: biomedycyna; biologia chemiczna i ilościowa; i medycyna regeneracyjna. Fundację zarządzającą tym ośrodkiem badawczym tworzą rząd Walencji i Fundacja Bancaja. Centrum to ma na celu zbadanie możliwych rozwiązań chorób wpływających na zdrowie człowieka, stosując najbardziej zaawansowane technologie w celu opracowania nowych terapii i/lub metod diagnostycznych[58].
W 2009 roku Uniwersytet w Walencji otworzył własny park naukowy Parque Científico de la Universidad de Valencia (pol. Park Naukowy Uniwersytetu w Walencji, PCUV)[59], zlokalizowany na terenie kampusu Burjasot-Paterna, około 8 km od centrum miasta. Podmiotem zarządzającym PCUV jest Fundació Parc Científic Universitat de València, prywatna fundacja, której patronami są Fundacja Bancaja(inne języki), Grupa Santander, Walencka Izba Handlowa(inne języki) i Confederación Empresarial Valenciana (pol. Walencka Konfederacja Biznesu), a także Uniwersytet w Walencji[60]. Ten park naukowy ma powierzchnię ponad 200 000 m² do badań, innowacji i transferu wiedzy, łącząc w jednym miejscu badania uniwersyteckie oraz potrzeby B+R+i walenckiej struktury produkcyjnej[61].
Walencja jest obsługiwana przez dwa międzynarodowe porty lotnicze: port lotniczy Walencja, który w 2023 roku obsłużył prawie 10 mln pasażerów[62] oraz oddalony o 133 km na południe port lotniczy Alicante-Elche (główny port lotniczy regionu Walencji), który w 2023 roku obsłużył ponad 15,7 mln pasażerów[62]. Znajduje się tu siedziba hiszpańskich regionalnych linii lotniczych Air Nostrum.
Transport morski
Port Walencja(inne języki) to czwarty co do wielkości port w Europie pod względem ilości przeładowanych kontenerów (2020)[4][5] W 2023 roku obsłużył 7521 statków[63], 4,8 mln kontenerów TEU i 77 mln ton towarów[64] oraz 1 558 180 pasażerów[65].
z Barceloną na północy (na trasie Walencja-Castellón de la Plana oraz Barcelona-Tortosa przystosowane dla prędkości ponad 300km/h, pozostała część trasy przystosowana dla prędkości 200-220km/h)
Walencję przecinają trasy europejskie: E15 (Wielka Brytania ↔ Francja ↔ Hiszpania) i E901, jak również autostrady A-3 (Madryt-Walencja), A-7(inne języki) (Francja-Barcelona-Walencja-Alicante-Murcja-Almeria-Malaga), A-23(inne języki) (Walencja-Pireneje-Francja) oraz kilka autostrad lokalnych.
Metro w Walencji. Tramwaj w Walencji. Kolej aglomeracyjna Cercanías Valencia. Autobus miejski EMT Valencia.
W mieście funkcjonuje usługa publicznego systemu wypożyczania rowerów pod nazwą Valenbisi. System obejmuje 2750 rowerów i 275 stacji[68]. Wewnątrz miasta jest około 150 km dedykowanych ścieżek rowerowych[69][70].
.svg)
.jpg)
.jpg)
.svg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.svg){kind=small}
