Polskie Towarzystwo Tatrzańskie

Odznaka Towarzystwa Tatrzańskiego

Polskie Towarzystwo Tatrzańskie (PTT) – organizacja turystyczna istniejąca w latach 1873–1950, początkowo pod innymi nazwami, będąca jednym z protoplastów Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK), a także stowarzyszenia działającego współcześnie pod tą samą nazwą.

Historia

Pomysł założenia Towarzystwa Tatrzańskiego był rozważany wśród miłośników Tatr już w 1871. Założono je początkowo jako Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie 31 grudnia 1873 r. Po ustanowieniu statutu Towarzystwo zostało zarejestrowane 19 marca 1874 r. z siedzibą w Nowym Targu. W maju 1874 zmieniło nazwę na Towarzystwo Tatrzańskie i przeniosło swoją siedzibę do Krakowa.

Założycielami Towarzystwa lub uczestnikami pierwszych prac nad jego rozwojem byli m.in. dr Tytus Chałubiński, ks. Józef Stolarczyk, Eugeniusz Janota, Ludwig Eichborn, Walery Eljasz-Radzikowski, Adam Uznański, Jadwiga z Zamoyskich Sapieżyna i inni. Pierwszym prezesem został hrabia Mieczysław Rey. Już w pierwszej dekadzie istnienia Towarzystwa powstały jego pierwsze oddziały terenowe w Stanisławowie (1877), Kołomyi i Lwowie. Potem szybko powstawały kolejne oddziały (w Nowym Sączu, Szczawnicy i Żywcu). Jednak dopiero po I wojnie światowej, wraz ze zmianą nazwy w 1920 r. na Polskie Towarzystwo Tatrzańskie (PTT), Towarzystwo objęło swoim zasięgiem całe terytorium II Rzeczypospolitej. Zakopiański oddział Towarzystwa miał siedzibę w Dworcu Tatrzańskim. W latach 1886–1920 organem Towarzystwa był „Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego”, wydawany nieco częściej niż raz do roku.

Legitymacja PTT z 1935 roku
Mapka pogranicza polsko-czechosłowackiego z tej legitymacji

W statucie Towarzystwa zapisano następujące cele jego działania.

  1. Badanie Karpat, a w szczególności Tatr i Pienin oraz rozpowszechnianie zebranych o nich wiadomości.
  2. Zachęcanie do ich zwiedzania, ułatwienie przystępu do nich i pobytu turystom (a w szczególności swoim członkom) oraz badaczom i artystom udającym się do Karpat, Tatr i Pienin w celach naukowych i artystycznych.
  3. Ochrona zwierząt halskich: kozicy i świstaka.
  4. Wspieranie przemysłu górskiego wszelkiego rodzaju.

Realizacja tych punktów odbywała się poprzez badania naukowe gór polskich – badania jaskiń tatrzańskich, budowę obserwatoriów meteorologicznych, tworzenie opisów etnograficznych Czarnohory, Łemkowszczyzny i Beskidu Śląskiego, wydawanie map i przewodników, budowanie schronisk i znakowanie szlaków turystycznych. Z inicjatywy Towarzystwa Tatrzańskiego w 1899 przedłużono powstałą w 1884 roku linię kolejową Kraków – Chabówka do Zakopanego. Towarzystwo Tatrzańskie kładło podwaliny pod powstanie Tatrzańskiego Parku Narodowego i TOPR-u. W okresie międzywojennym PTT, posiadało w całym kraju 40 oddziałów i liczyło 19.719 członów (1933 rok)[1]. Do roku 1939 Polskie Towarzystwo Tatrzańskie miało już 54 schroniska, 81 stacji turystycznych, 10 niezagospodarowanych schronów, o łącznej liczbie prawie 5 tysięcy miejsc noclegowych.

Obiekty noclegowe PTT w Karpatach w 1937 roku[2]:

Pasmo górskie Schroniska turystyczne Schrony niezagospodarowane Stacje turystyczne
Beskid Śląski 3 – 2
Beskid Mały 1 – 4
Beskid Wysoki (Beskid Żywiecki
wraz z Beskidem Średnim)		 6 – 2
Gorce i Beskid Wyspowy 4 – 2
Tatry i Podhale 6 – 2
Pieniny 2 – 1
Beskid Sądecki 2 – –
Pogórze Rożnowskie – – 2
Beskid Niski – 1 2
Bieszczady 4 2 11
Gorgany 8 3 6
Czarnohora 7 – 5
Beskidy Huculskie 6 – 6

Z inicjatywy Towarzystwa i na jego koszt postawiono w Zakopanem pierwsze latarnie, położono chodniki, zbudowano pocztę i telegraf. W 1882 zbudowano Dworzec Tatrzański (nazywany także Dworem Tatrzańskim), który szybko stał się ośrodkiem kultury. W Zakopanem działały powstałe w ramach struktur Towarzystwa Tatrzańskiego sekcje:

Po I wojnie działały tylko sekcje Turystyczna i Narciarska.

Schronisko PTT nad Świcą w lecie 1936 r.

W okresie II wojny światowej Towarzystwo zawiesiło swoją działalność (do 1945).

Towarzystwo reaktywowano w 1945. Ze względów politycznych, pod wpływem władz państwowych, powstał projekt rozwiązania PTT (jak również Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego) i stworzenia nowej, jednej organizacji turystycznej w Polsce. W dniu 16 grudnia 1950 r. odbyły się dwa osobne zjazdy PTT i PTKraj., które powzięły dwie niezależne uchwały o samorozwiązaniu się jednej i drugiej organizacji. W dniu następnym, 17 grudnia 1950 r., grupa prywatnych osób (a nie delegatów na zjazdy organizacji, które prawnie już nie istniały) powołała Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze.

W obecnie obowiązującym Statucie PTTK znajduje się informacja, że Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (…) powstałe w 1950 roku z utworzonego w 1873 roku Towarzystwa Tatrzańskiego, przekształconego w 1920 roku w Polskie Towarzystwo Tatrzańskie oraz utworzonego w 1906 roku Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, jest spadkobiercą tradycji i dorobku ideowego, a także następcą prawnym majątku tych Towarzystw[3].

Członkowie honorowi

 Z tym tematem związana jest kategoria: Honorowi Członkowie TT-PTT.

Rok 1874 – Walne zgromadzenie 22 listopada

  1. John Ball (1818–1889)
  2. Martino Baretti (1841–1905)
  3. Egyed Berzeviczy (1835–1906)
  4. Henry Richard Budden (1816–1895)
  5. Vincenzo de Cesati (1806–1883)
  6. Louis Joseph Ernest Cézanne (1830–1876)
  7. Eduard Desor (1811–1882)
  8. Józef Dietl (1804–1878)
  9. Anton Döller (1831–1912)
  10. I.B. Gall (?)
  11. Agenor Romuald Gołuchowski (1812–1875)
  12. Seweryn Goszczyński (1801–1876)
  13. Józef Ignacy Kraszewski (1812–1887)
  14. Abel Lemercier (?-1893)
  15. William Longmann (1813–1877)
  16. Józef Majer (1808–1899)
  17. Julius von Payer (1842–1915)
  18. Theodor Petersen (1836–1918)
  19. Quintino Sella (1827–1884)
  20. Orazio Spanna (?-1892)
  21. August Wittig (?-1917/18)
  22. Herman Zähringer (1823–1880)
  23. Florian Ziemiałkowski (1817–1900)
  24. Mikołaj Zyblikiewicz (1823–1887)

Rok 1875 – Walne zgromadzenie 30 maja

  1. Vincenzo Arnese (po 1919)
  2. Jan Chlumecky (1834–1924)
  3. Włodzimierz Dzieduszycki (1834–1924)
  4. Alfred Józef Potocki (1825–1889)

Rok 1876 – Walne zgromadzenie 28 maja

  1. Leon Ludwik Sapieha (1803–1878)

Rok 1877 – Walne zgromadzenie 27 maja

  1. Tytus Chałubiński (1820–1889)
  2. Anna z Działyńskich Potocka (1846–1926)

Rok 1878 – Walne zgromadzenie 5 maja

  1. Kazimierz Kantak (1824–1886)

Rok 1880 – Walne zgromadzenie 9 maja

  1. Henryk Siemiradzki (1843–1902)

Rok 1883 – Walne zgromadzenie 4 lutego

  1. Maksymilian Nowicki (1826–1890)
  2. Józef Stolarczyk (1816–1893)

Rok 1885 – Walne zgromadzenie 8 marca

  1. Mieczysław Rey (1836–1918)

Rok 1887 – Walne zgromadzenie 6 lutego

  1. Albin Dunajewski (1817–1894)
  2. August Wrześniowski (1836–1992)

Rok 1888 – Walne zgromadzenie 5 lutego

  1. Oskar Kolberg (1814–1890)
  2. Henryk Skarbek (1839–1904)

Rok 1889 – Walne zgromadzenie 3 lutego

  1. Adrian Baraniecki (1828–1891)

Rok 1891 – Walne zgromadzenie 1 lutego

  1. Eustachy Stanisław Sanguszko (1842–1903)

Rok 1897 – Walne zgromadzenie 21 lutego

  1. Antoni Rehman (1840–1917)
  2. Józef Śniechowski (1833–1914)

Rok 1901 – Walne zgromadzenie 21 kwietnia

  1. Franciszek Kasparek (1844–1903)
  2. Henryk Sienkiewicz (1846–1916)
  3. Władysław Zamoyski (1853–1925)

Rok 1903 – Walne zgromadzenie 14 czerwca

  1. Leopold Świerz (1835–1911)

Rok 1908

  1. Stanisław Ponikło (1854–1915)[4]

Rok 1998 – Walne zgromadzenie 14 września[5].

  1. Józef Nyka (1924)
  2. Roman Reinfuss (1910-1998)
  3. Juliusz Jerzy Preisler (1930-1998)

Działacze

 Z tym tematem związana jest kategoria: Działacze Towarzystwa Tatrzańskiego – Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego.

Współczesność

Polskie Towarzystwo Tatrzańskie
Państwo

 Polska

Siedziba

Kraków

Data założenia

1989

Rodzaj stowarzyszenia

Stowarzyszenie

Status

OPP

Zasięg

Rzeczpospolita Polska i zagranica

Prezes Zarządu Głównego

Jolanta Augustyńska

Nr KRS

0000115547

Data rejestracji

28 maja 2002

brak współrzędnych
Strona internetowa

Od 1981 podejmowano próby zarejestrowania nowej organizacji o nazwie Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, które zakończyły się powodzeniem dopiero w 1989. Siedzibą jest Kraków, a jego pierwszym prezesem został Maciej Mischke.

Skład władz na XII kadencję (2022–2025)

  • Zarząd Główny
    prezes: Jolanta Augustyńska (O/Nowy Sącz), wiceprezesi: Nikodem Frodyma (O/Kraków), Józef Haduch (O/Chrzanów), Zbigniew Jaskiernia (O/Sosnowiec)
    sekretarz: Paweł Myślik (O/Nowy Sącz), skarbnik: Katarzyna Hejmej (O/Nowy Sącz)
    członkowie Prezydium: Tomasz Kwiatkowski (O/Radom), Remigiusz Lichota (O/Chrzanów), Sebastian Łasaj (O/Jaworzno), Martyna Ptaszek-Pabian (O/Bielsko-Biała)
    pozostali członkowie Zarządu: Jadwiga Bazuła-Treśka (O/Chrzanów), Jakub Bryniarski (O/Nowy Sącz), Artur Jarzynka (O/Jaworzno), Grażyna Jedlikowska (O/Ostrowiec Św.), Jerzy Piotr Krakowski (O/Mielec), Agata Podgórska (O/Łódź Karp.), Mateusz Skupień (O/Nowy Sącz), Elżbieta Woźnicka (O/Łódź), Dariusz Wójcik (O/Kraków).
  • Główna Komisja Rewizyjna
    przewodniczący: Zbigniew Zawiła (O/Sosnowiec)
    zastępca przewodniczącego: Ewa Sobczuk (O/Łódź)
    sekretarz: Krzysztof Zdral (O/Radom)
    członkowie: Witold Kubik (O/Bielsko-Biała), Wiesław Kurowski (O/Chrzanów), Piotr Rutkowski (O/Tarnobrzeg)
  • Główny Sąd Koleżeński
    przewodnicząca: Alicja Nabzdyk-Kaczmarek (O/Opole)
    zastępca przewodniczącej: Aleksander Stybel (O/Tarnobrzeg)
    sekretarz: Monika Baron (O/Bielsko-Biała)
    członkowie: Adam Biel (O/Chrzanów), Zygmunt Haręza (O/Jaworzno), Ewa Idzikowska (O/Opole), Zbigniew Smajdor (O/Nowy Sącz), Krzysztof Strzelecki (O/Mielec), Grażyna Żyrek (O/Bielsko-Biała)

Przypisy

  1. ↑ Historia Do Roku 1950. PTT.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-26)]. (pol.).
  2. ↑ Patrz: Informacyjny kalendarz narciarski na sezon 1937-38 Kraków, s. 58–90.
  3. ↑ Statut PTTK zarejestrowany przez Sąd Rejonowy dla miasta Stołecznego Warszawy, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego postanowieniem z dnia 23.02.2006 r. [dostęp 2008-12-05]. (pol.).
  4. ↑ Ustąpienie dyrektora szpitala. „Nowości Illustrowane”. Nr 2, s. 2, 11 stycznia 1908. 
  5. ↑ „Beskid” Polskie Towarzystwo Tatrzańskie Oddziału Beskid im. prof. Feliksa Rapfa w Nowym Sączu nr.4/1998, ISSN 1426-6776 s 10-11.

Bibliografia

  • K. Ceklarz, Działalność muzealnicza Towarzystwa Tatrzańskiego i Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, [w:] Z dziejów Towarzystwa Tatrzańskiego i Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (1873-1950), red. W.A. Wójcik, A. Kurek, Kraków 2016, s. 97–130.
  • W. Krygowski, 1988, Dzieje Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, Warszawa; Kraków, ISBN 83-7005-200-2.
  • ZG PTTK, Członkowie Honorowi TT PTT PTK PTTK, Radom, ISBN 83-60126-10-0.

Linki zewnętrzne

Read other articles:

ستيلفيل (إلينوي)

ستيلفيل   الإحداثيات 38°00′28″N 89°39′34″W / 38.007777777778°N 89.659444444444°W / 38.007777777778; -89.659444444444  [1] تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[2]  التقسيم الأعلى مقاطعة راندولف  خصائص جغرافية  المساحة 1.53 ميل مربع  عدد السكان  عدد السكان 1930 (1 أبريل 2020)[3 ...

 

Japan Foundation

Halaman ini berisi artikel tentang organisasi semi-pemerintah. Untuk organisasi non-pemerintah, lihat Nippon Foundation. Japan FoundationPendiriPemerintah JepangJenisLembaga kebudayaanDidirikan1972LokasiShinjuku, TokyoAsal mulaKeputusan Parlemen JepangWilayah layananInternasionalProdukPengenalan kebudayaan JepangSitus resmihttps://ja.jpf.go.jp/id/ Japan Foundation (国際交流基金code: ja is deprecated , Kokusai Kōryū Kikin) dibentuk pada tahun 1972 berdasarkan Keputusan Parlemen Jepang ...

 

Highland Historic District (Waterloo, Iowa)

Historic district in Iowa, United States United States historic placeHighland Historic DistrictU.S. National Register of Historic PlacesU.S. Historic district 214 Highland Blvd.Show map of IowaShow map of the United StatesLocationRoughly bounded by Independence Ave. and Steely, Idaho, and Vine Sts., Waterloo, IowaCoordinates42°30′01″N 92°18′42″W / 42.50028°N 92.31167°W / 42.50028; -92.31167Area64 acres (26 ha)ArchitectMortimer B. ClevelandArchitectural...

Simon Gagné

Questa voce sull'argomento hockeisti su ghiaccio canadesi è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Simon Gagné Nazionalità  Canada Altezza 185 cm Peso 89 kg Hockey su ghiaccio Ruolo Attaccante Tiro Sinistro Termine carriera 2015 Carriera Periodo Squadra PG G A Pt Giovanili 1995-1996 Sainte-Foy Gouverneurs 43 20 17 37 1996-1997  Beauport Harfangs 51 9 22 31 1997-1999  Québec Rem...

 

Данио-рерио

Данио-рерио Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеГруппа:Костные рыбыКласс:Лучепёрые рыбыПодкласс:Новопёрые рыбыИн�...

 

Air travel with firearms and ammunition

Hardcase firearm cases and/or ammunition cases are often required for air travel with firearms and ammunition. Air travel with firearms and ammunition involves a number of laws, regulations and practices that travelers with firearms or ammunition must comply with and should be familiar with before travel. The main rules are set by the International Air Transport Association (IATA), but there are a number of local variations between airlines and local laws that sometimes are conflicting.[c...

أتراك

هذه المقالة عن المجموعة العرقية الأتراك وليس عن من يحملون جنسية الجمهورية التركية أتراكTürkler (بالتركية) التعداد الكليالتعداد 70~83 مليون نسمةمناطق الوجود المميزةالبلد  القائمة ... تركياألمانياسورياالعراقبلغارياالولايات المتحدةفرنساالمملكة المتحدةهولنداالنمساأسترالي�...

 

African-American history

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: African-American history – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2023) (Learn how and when to remove this message) Left-right from top: 1840 depiction of field hands and child, 1857 newspaper ads for runaway slave rewards, Harriet Tubman, aftermat...

 

Eric Harris and Dylan Klebold

American mass murderers (1981–1999) Eric Harris redirects here. For other people, see Eric Harris (disambiguation). Eric Harris and Dylan KleboldHarris (left) and Klebold (right) in their 1999 senior year portraitsBornEric David Harris(1981-04-09)April 9, 1981Wichita, Kansas, U.S.Dylan Bennet Klebold(1981-09-11)September 11, 1981Lakewood, Colorado, U.S.Died(1999-04-20)April 20, 1999 (aged 18 and 17)Columbine, Colorado, U.S. (both)[1]Cause of deathSuicide by gunshot wound (both)...

ديفيد بلاكويل

ديفيد بلاكويل   معلومات شخصية اسم الولادة (بالإنجليزية: David Harold Blackwell)‏[1]  الميلاد 24 أبريل 1919 [2]  سينتراليا  الوفاة 8 يوليو 2010 (91 سنة) [3][2]  بيركيلي[1]  سبب الوفاة سكتة دماغية[4]  مواطنة الولايات المتحدة  العرق عرق أسود[1]  عضو في...

 

Alpha particle

Ionizing radiation particle of two protons and two neutrons Alpha particleAlpha decayComposition2 protons, 2 neutronsStatisticsBosonicSymbolα, α2+, He2+Mass6.6446573450(21)×10−27 kg‍[1]4.001506179129(62) Da‍[2]3.7273794118(11) GeV/c2‍[3]Electric charge+2 eSpin0 ħ[4] Alpha particles, also called alpha rays or alpha radiation, consist of two protons and two neutrons bound together into a particle identical to ...

 

ساندرا مارتينوفيتش

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (مارس 2016) ساندرا مارتينوفيتش معلومات شخصية الميلاد 4 أكتوبر 1979 (العمر 44 سنة)برتشكو، جمهورية يوغوسلافيا الاشتراكية الاتحادية الطول 1.74 م (5 قدم 9 بوصة) الجنسية  �...

Sweet November (1968 film)

1968 film by Robert Ellis Miller Sweet NovemberTheatrical release posterDirected byRobert Ellis MillerWritten byHerman RaucherProduced byJerry GershwinElliott KastnerStarringSandy DennisAnthony NewleyTheodore BikelCinematographyDaniel L. FappEdited byJames T. HeckertMusic byMichel LegrandDistributed byWarner Bros.-Seven ArtsRelease date February 8, 1968 (1968-02-08) Running time114 minutesCountryUnited StatesLanguageEnglishBox office$1.1 million[1] Sweet November is a 1...

 

Nowy Tomyśl

Town in Greater Poland Voivodeship, Poland You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Polish. (August 2023) Click [show] for important translation instructions. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the translation is accurate, rather than simply copy-pasting machine-translated text into the English Wikipedia. Do not tra...

 

Éclipse solaire du 14 décembre 2020

Cet article est une ébauche concernant une éclipse. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Éclipse solaire du 14 décembre 2020 Carte de l'éclipse générale. Type d’éclipse Nature Totale Gamma -0,2940 Magnitude 1,0254 Saros 142 (23 sur 72) Éclipse maximum Durée 2 min 09,6 s Localisation Patagonie Coordonnées 40° 03′ sud, 67° 09′ ouest Largeur max. de la bande 90...

Orphism (religion)

Set of ancient Greek and Hellenistic religious beliefs For the offshoot of Cubism, see Orphism (art). Orphic mosaics were found in many late-Roman villas. Orphism (more rarely Orphicism; Ancient Greek: Ὀρφικά, romanized: Orphiká) is the name given to a set of religious beliefs and practices[1] originating in the ancient Greek and Hellenistic world,[2] associated with literature ascribed to the mythical poet Orpheus, who descended into the Greek underworld and retu...

 

كأس ويلز 1934–35

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (نوفمبر 2019) كأس ويلز 1934–35 تفاصيل الموسم كأس ويلز  البلد المملكة المتحدة  البطل نادي ترانمير روفرز  عدد المشا�...

 

Infantry support gun

Artillery weapons used to increase firepower of infantry units Infantry support guns or battalion guns are artillery weapons designed and used to increase the firepower of the infantry units they are intrinsic to, offering immediate tactical response to the needs of the unit's commanding officer. They typically have short, low-velocity barrels, and light construction carriages, allowing them to be more easily manoeuvered on the battlefield. They are generally used for direct fire, rather than...

Ambikanagar, Bankura

Not to be confused with Ambikanagar. Village in West Bengal, IndiaAmbikanagarVillageAmbikanagarLocation in West Bengal, IndiaShow map of West BengalAmbikanagarAmbikanagar (India)Show map of IndiaCoordinates: 22°56′42″N 86°46′14″E / 22.944921°N 86.770607°E / 22.944921; 86.770607Country IndiaStateWest BengalDistrictBankuraPopulation (2011) • Total3,228Languages • OfficialBengali, Santali, EnglishTime zoneUTC+5:30 (IST)PIN7221...

 

فاروق يوسف (ممثل)

فاروق يوسف معلومات شخصية اسم الولادة فاروق محمد يوسف الميلاد 28 مارس 1943(1943-03-28) المملكة المصرية، بور سعيد الوفاة 21 ديسمبر 2004 (61 سنة)مستشفى 6 أكتوبر الدقى الجيزة سبب الوفاة حادث سير الجنسية  مصر الزوجة منه حمزة الأولاد أماني - منال الحياة العملية المهنة ممثل  سنوات النش...