Poliamoria (gr.poly „wiele”, łac.amor „miłość”) – wielomiłość rozumiana jako praktyka lub pragnienie posiadania wielu romantycznych związków w tym samym czasie z pełną wiedzą zaangażowanych osób[1][2]; często klasyfikowana jako jedna z form etycznej, konsensualnej niemonogamii[1][2]. Osoby zamierzające być lub będące w takich relacjach określa się osobami poliamorycznymi lub w skrócie poli[1][2].
Poliamoria bywa interpretowana jako szczególna orientacja seksualna oraz forma tożsamości deklarowana przez część ludzi[3][4]. Osoby identyfikujące się jako poliamoryczne mogą wierzyć w otwarte związki przy świadomym zarządzaniu zazdrością i odrzucać pogląd, że wyłączność seksualna i relacyjna są warunkiem koniecznym dla głębokich, zaangażowanych, długoterminowych i pełnych miłości związków[5][6]. Inni mogą zdecydować się na ograniczenie swojej aktywności seksualnej tylko do osób należących do grupy, taki związek określany jest jako zamknięty związek poliamoryczny[7].
Według danych z lipca 2009 roku liczba poliamorycznych związków w Stanach Zjednoczonych wynosi ponad pół miliona[8].
Terminologia
Termin poliamoria został użyty pierwszy raz przez parę Morning Glory i Oberon Zell, żyjących w otwartym związku w późnych latach 80, XX wieku[9]. Choć w latach 60, XX wieku koncepcja była znana pod nazwą związku niemonogamicznego opisanego w powieści Roberta Heinleina (1961) Stranger in a Strange Land[10]. Inni autorzy wskazują na sporadyczne używanie terminu od roku 1951[11].
Definicja
Poliamoria to termin, który obejmuje wiele różnych form wieloosobowych; układy poliamoryczne są zróżnicowane odzwierciedlając wybory i filozofie zaangażowanych osób[12]. Większość definicji wskazuje na istnienie w systemach poliamorycznych wielu jednoczesnych związków miłosnych przy zachowaniu szczerości i otwartości[10][13]. Od niektórych innych form etycznej niemonogamii, takich jak swingowanie, poliamoria odróżnia się tym, że relacje w jej ramach są intymnymi związkami opartymi na miłości, w przeciwieństwie do relacji czysto seksualnych[14].
W krytycznej ocenie, poliamoria bywa traktowana jako część teorii queer, anarchistyczny projekt polityczny zwalczający przymus, dominację i kontrolę[15].
Symbole
Najstarszy projekt flagi poliamorii został stworzony przez Jima Evansa w 1995 roku[16]. Grecka litera Pi reprezentuje pierwszą literę w słowie poliamoria. Evans szukał symbolu, który mógłby być używany bez zwracania na siebie większej uwagi[17].
Flaga poliamorii zaprojektowana przez Red Howell. Projekt został wybrany w 2022 r. spośród czterech kandydatów za pośrednictwem ankiety internetowej przeprowadzonej przez bloga PolyamProud[18][19][20].
Serce z nieskończonością – często używany symbol poliamorii[21].
↑Deborah M.D.M.AnapolDeborah M.D.M., Polyamory in the twenty-first century : love and intimacy with multiple partners, Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Publishers, 2010, ISBN 978-1-4422-0023-4, OCLC694791334 [dostęp 2022-05-28]. Brak numerów stron w książce
↑D. Shannon, A. Willis. Theoretical polyamory: Some thoughts on loving, thinking, and queering anarchism. „Sexualities”. 13 (4), s. 433–443, 2010. DOI: 10.1177/1363460710370655. ISSN1363-4607. (ang.).
NIKÓN.ANTALFFYNIKÓN., LOLA D.L.D.HOUSTONLOLA D.L.D., Polyamory, [w:] Nancy A.N.A.Naples (red.), The Wiley Blackwell Encyclopedia of Gender and Sexuality Studies., t. 1–4, 2016, DOI: 10.1002/9781118663219, ISBN 978-1-118-66321-9(ang.).
Part 1: What is polyamory?, [w:] FranklinF.VeauxFranklinF., EveE.RickertEveE., More Than Two: A Practical Guide to Ethical Polyamory, 2014, ISBN 978-0-9913997-2-7(ang.).