PROFILPELAJAR.COM

Piotr Łossowski
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	25 lutego 1925 ; Kalisz
	Profesor nauk humanistycznych
	Specjalność: historia najnowsza powszechna
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1963 ; UW
Habilitacja	1971 ; IH PAN
Profesura	1979
	Polska Akademia Umiejętności
Status	członek krajowy korespondent
	Odznaczenia
	Cytaty w Wikicytatach

Piotr Łossowski (ur. 25 lutego 1925 w Kaliszu^[1]^[2]) – polski historyk, profesor zwyczajny.

Życiorys

Jest synem Walerii (z d. Heyman) i Stanisława Łossowskich. Jego ojciec pracował przed II wojną światową jako sędzia^[1]^[3]. Rodzina jego ojca mieszkała przed I wojną światową na terenie Imperium Rosyjskiego, jego dziadek, Stefan Łossowski był nadleśniczym^[2]^[3].

Dzieciństwo spędził w Kaliszu, gdzie jego ojciec pracował w sądzie okręgowym. W 1938 przeniósł się z rodzicami do Wilna, gdzie jego ojciec rozpoczął pracę w sądzie apelacyjnym^[1]. W tym samym roku rozpoczął naukę w Gimnazjum i Liceum im. Zygmunta Augusta. Po wybuchu II wojny światowej i wkroczeniu wojsk sowieckich wyjechał na Litwę Kowieńską, pracował jako robotnik rolny^[1]. Podczas pobytu w tym kraju (mieszkał w powiecie wiłkomirskim i kiejdańskim)^[2] poznał język litewski i zainteresował się dziejami Litwy^[4]. W sierpniu 1944 został powołany do Wojska Polskiego, służył w nim do 1952. W 1949 zdał egzamin maturalny, od 1951 studiował dziennikarstwo na Uniwersytecie Warszawskim, pracę magisterską obronił w 1955^[1].

Już w czasie studiów, w 1954 rozpoczął pracę w Instytucie Polsko-Radzieckim^[5], wynikiem jego badań była wydana w 1959 książka Rosjanie, Białorusini i Ukraińcy w powstaniu styczniowym napisana razem z Zygmuntem Młynarskim. Od stycznia 1958 pracował w Wojskowym Instytucie Historycznym, od kwietnia 1962 w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk^[1]. Tam prowadził badania nad wojną obronną 1939 oraz powstaniami wielkopolskim i ślaskimi, a także nad stosunkami polsko-litewskimi w XX wieku^[2]. W 1963 obronił na Uniwersytecie Warszawskim pracę doktorską poświęconą konfliktowi polsko-litewskiemu lat 1918-1920 napisaną pod kierunkiem Rafała Gerbera, która ukazała się drukiem w 1966 jako Stosunki polsko‑litewskie 1918‑1920. W 1965 opublikował w Studiach z Dziejów ZSRR i Europy Środkowej rozprawę Gazeta „Auszra” i początek narodowego ruchu litewskiego (1883‑1886). W 1971 uzyskał w IH PAN stopień doktora habilitowanego na podstawie pracy Kraje bałtyckie na drodze od demokracji parlamentarnej do dyktatury (1918–1934)^[1]^[2]. W 1979 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, w 1988 tytuł profesora zwyczajnego^[6].

W IH PAN był zastępcą dyrektora ds. naukowych (1976-1983) i przewodniczącym Rady Naukowej (1991-1993)^[6]. Od 1980 kierował tam Zakładem Historii Europy XIX i XX wieku^[1]. Przeszedł na emeryturę w 2005^[2]. W latach 1983-2008 był redaktorem naczelnym pisma Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej (pierwotnie Studia z Dziejów ZSRR i Europy Środkowej)^[1]. Był także wykładowcą Collegium Civitas.

W 1991 został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności^[7].

Specjalizuje się w zakresie problematyki historii Polski i Europy Środkowo-Wschodniej w XX wieku, a szczególnie historii wojskowej Polski, historii krajów bałtyckich i ich stosunków z Polską, historii dyplomacji okresu II RP^[2]^[5].

Nagrody i wyróżnienia

W 1966 otrzymał nagrodę Wydziału I Polskiej Akademii Nauk, w 1976 i 1987 nagrodę Sekretarza Naukowego PAN^[6]. Jest laureatem nagrody historycznej tygodnika Polityka za 1976 (II nagroda za książkę Między wojną a pokojem. Niemieckie zamysły wojenne na wschodzie w obliczu traktatu wersalskiego. Marzec – kwiecień 1919) i za 1982 (w kategorii książki naukowe i popularnonaukowe za książkę Litwa a sprawy polskie 1939-1940)^[8]. Otrzymał także nagrodę Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku (1987 - za książki ''Zerwane pęta: Usunięcie okupantów z ziem polskich w listopadzie 1918 i Po tej i po tamtej stronie Niemna: Stosunki polsko-litewskie 1883–1939)^[9], nagrodę Ministerstwa Obrony Narodowej (1988)^[6], nagrodę im. Jerzego Łojka (1990 - za książkę Tragedia państw bałtyckich 1939-1941)^[10], nagrodę Polskiej Fundacji Kulturalnej im. Edwarda Raczyńskiego (1993), nagrodę Klio (1996)^[6], nagrodę specjalną „Przeglądu Wschodniego” (2001)^[11]

Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim (w PRL) i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Gwiazdy Białej V klasy (2002)^[12], a także Odznaką Honorową „Bene Merito”(2009)^[13].

Wybrane publikacje

Agresja hitlerowska na Polskę, Warszawa: PZWS, 1964
Stosunki polsko-litewskie 1918–1920, Warszawa: Książka i Wiedza, 1966, wznowiona w 1996 pt. Konflikt polsko‑litewski 1918‑1920
Żołnierze minionych lat, Warszawa: Wydawnictwo MON, 1969.
Kraje bałtyckie na drodze od demokracji parlamentarnej do dyktatury, Wrocław: Ossolineum, 1972
Między wojną a pokojem: niemieckie zamysły wojenne na wschodzie w obliczu traktatu wersalskiego: marzec – czerwiec 1919 roku, Warszawa: Książka i Wiedza, 1976
Litwa a sprawy polskie 1939–1940, Warszawa: PWN, 1982. ISBN 83-01-03973-6
Po tej i po tamtej stronie Niemna: Stosunki polsko-litewskie 1883–1939, Warszawa: Czytelnik, 1985. ISBN 83-07-01289-9
Zerwane pęta: Usunięcie okupantów z ziem polskich w listopadzie 1918, Warszawa: PIW, 1986. ISBN 83-06-01421-9
Łotwa nasz sąsiad. Stosunki polsko‑łotewskie w latach 1918‑1939 (1990)
Polska w Europie i świecie. Szkice z dziejów polityki zagranicznej i położenia międzynarodowego II Rzeczypospolitej (1990)
Tragedia państw bałtyckich 1939‑1941 (1990)
Polska‑Litwa. Ostatnie sto lat (1991)
Likwidacja Uniwersytetu Stefana Batorego przez władze litewskie w grudniu 1939 r. Dokumenty i materiały (1991)
Dyplomacja Drugiej Rzeczypospolitej (1992)
Polska w Europie i świecie, Warszawa: Książka i Wiedza, 1992. ISBN 83-05-12158-5
Stosunki polsko-estońskie, Gdańsk: Instytut Bałtycki, 1992.
Historia dyplomacji polskiej, t.4, Warszawa: PWN, 1995 (red.). ISBN 83-01-11714-1
Konflikt polsko-litewski, Warszawa: Książka i Wiedza, 1996. ISBN 83-05-12769-9
Stosunki polsko-litewskie 1921–1939, Warszawa: Instytut Historii PAN, 1997. ISBN 83-86301-40-6
Jak Feniks z popiołów. Oswobodzenie ziem polskich spod okupacji, Łowicz: Mazowiecka Wyższa Szkoła Humanistyczno-Pedagogiczna, 1998. ISBN 83-87222-10-0
Litwa / Historia państw świata XX wieku, Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2001. ISBN 83-85660-59-3
Dyplomacja polska 1918–1939, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2001. ISBN 83-88766-14-7
Kraje bałtyckie w latach przełomu 1934-1944, 2005 (współpraca Bronius Makauskas)
Kłajpeda kontra Mamel. Problem Kłajpedy w latach 1918‑1939‑1945 (2007)
Ultimatum polskie do Litwy 17 marca 1938 roku (2010) ISBN 978-83-7436-236-8

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ DanielD. Boćkowski DanielD. i inni, Profesor Piotr Łossowski, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, 55 (1), 2020, s. 5–7, DOI: 10.12775/30391, ISSN 2353-6403 [dostęp 2022-07-23] (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g HenrykH. Bułhak HenrykH., Profesorowi dr hab. Piotrowi Łossowskiemu w 85. rocznicę urodzin, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, 46, 2021, s. 6–11, DOI: 10.12775/8392 [dostęp 2024-10-13] (pol.).
↑ ^a ^b Who is who w Polsce. Encyklopedia biograficzna z życiorysami znanych Polek i Polaków, Hübners blaues Who is Who, Zug 2007 (dodatek CD).
↑ Piotr Łossowski: Po tej i tamtej stronie Niemna. Stosunki polsko-litewskie 1883-1939, Czytelnik, Warszawa 1985, ISBN 83-07-01289-9 życiorys na okładce
↑ ^a ^b WiesławW. Balcerak WiesławW., Piotr Łossowski - badacz najnowszych dziejów Polski, krajów bałtyckich i Rosji, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, 31, s. 5–8, ISSN 1230-5057 [dostęp 2024-10-13] (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny. Tom II. H-Ł, wyd. Ośrodek Przetwarzania Informacji, Warszawa 1999, s. 717
↑ Członkowie. „Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności”. Rok 2015/2016, s. 17, 2016. Kraków: Polska Akademia Umiejętności. [dostęp 2017-10-26].
↑ Nagrody historyczne POLITYKI - chronologicznie
↑ Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku. Biuletyn, marzec 1988, s. 8
↑ Kultura (paryska), nr 1-2/1991, s. 205
↑ Nagroda Przeglądu Wschodniego 1993-2007. XV-ta edycja jubileuszowa 1993-2007, wyd. Warszawa 2018, s. 28.
↑ EESTI TÄNAB 2002-2003 (lisa väljaannetele “Eesti Tänab 1919-2001” ja “Eesti Tänab 2001-2002”)
↑ Wręczenie przez ministra Radosława Sikorskiego odznaki Bene Merito. msz.gov.pl, 14 listopada 2009. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-05)].

Bibliografia

Prof. zw. dr hab. Piotr Łossowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2008-10-27] .
Lista wykładowców Collegium Civitas
Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, edycja 3 (redaktorzy Lubomir Mackiewicz, Anna Żołna), Warszawa 1993, s. 411–412