W roku 2021 we wsi mieszkało 3168 osób, z czego 50.6% stanowiły kobiety, a 49.4% mężczyźni[6].
Miejscowość jest siedzibą gminy Piecki, znajduje się tu przystanek PKS, ośrodek zdrowia, apteka, posterunek policji, poczta, restauracja, kemping nad jez. Wągiel. W okolicy miejscowości znajdują się źródła rzeki Dajna. We wsi jest muzeum etnograficzne[7] z cennymi zbiorami oraz kościół z 1934 r.
Miejscowość powstała w 1401 roku, kiedy komtur BalgiUlrich von Jungingen nadał Pieciowi z Muszak (Petzym von Myschkake) i Jakuszowi z Radomna ziemię nad jeziorem Medalbern (tj. Nydajno – dziś łąki), z obowiązkiem jednej służby zbrojnej od każdych 15 włók. Nadanie obejmowało 60 włók na prawie chełmińskim w borze (a więc ziemia wymagała karczunku). Piecio otrzymał 45 włók, a Jakusz pozostałe 15 włók.
Nazwa wsi wywodzi się od imienia „Piecio”, czyli Piotr. Ponowna lokacja wsi nastąpiła w 1448 r., kiedy to Eberhard von Wesenthau, komtur z Bałgi, zapisał bartnikom z Piecek 35 włók na prawie chełmińskim, po dwie włóki każdy, zaś bartnik Maćko otrzymał 3 włóki wraz z urzędem starosty tutejszego zespołu bartników. Bartnicy zostali zobowiązani do czynszu w formie miodu, kupowanego od nich w cenie grzywny za beczkę miodu oraz jednego szeląga za funt wosku. Nadanie dla bartników najprawdopodobniej obejmowało ziemię dawniej przyznaną Pieckowi (możliwe, że zginął w czasie wojen polsko-krzyżackich). W 1568 Stanisław Sok kupił od Stanisława Mosiek hutę, transakcja została udokumentowana w kronikach, wymienione są tam również inne polskie nazwiska Macharski, Podębek, Stary i Sasin[10].
W latach 1651–1652 ziemianie w Pieckach posiadali 15,5 włóki na prawie chełmińskim z obowiązkiem jednej służby zbrojnej (w zbroi ciężkiej). Na mapie z 1662 r. Piecki mają 67 włók. W 1737 r. założono we wsi jednoklasową szkołę. W 1785 r. odnotowano, że we wsi są 64 domy. W 1815 roku we wsi było 41 domów i 360 mieszkańców. W 1818 r. do jednoklasowej szkoły wiejskiej w Pieckach uczęszczało 50 dzieci. Natomiast w roku 1838 we wsi było 75 domów z 512 mieszkańcami.
W XVI – XVIII w. mieszkało tu i gospodarowało ponad 500 rolników. Wieś zmieniła charakter po uruchomieniu linii kolejowej z Czerwonki do Rucianego w 1898 r.
Przed I wojną światową działały tu 3 tartaki, mleczarnia, hotel, młyny, kilka warsztatów rzemieślniczych, bank spółdzielczy. Były także dwa gospodarstwa dworskie (12 i 11 włók areału). W tym okresie w Pieckach odbywały się także jarmarki, a wieś swą zabudową przypominała miasteczko. W 1912 r. wieś należała do parafii Nawiady i miała kaplicę.
W 1939 r. w Pieckach mieszkało 1645 osób. Działania wojenne spowodowały olbrzymie zniszczenie i wyludnienie.
Muzeum Regionalne im. Walentyny Dermackiej z Sapiehów (jeden z najbogatszych zbiorów figurek glinianych w Polsce, przedstawiających dawną wieś polską, 1134 figurki i sceny figuralne).
Ludzie związani z miejscowością
W Pieckach urodził się Michał Kurella (1722-1787), pastor, autor prac o pszczelarstwie, jeden z pierwszych pszczelarzy naukowców na Mazurach.
Na cmentarzu pochowany jest Fryderyk Kwiatkowski (1875-1954), działacz mazurski, urodzony w 1875 r. w Rozogach. Był górnikiem, jako inwalida wrócił na Mazury, mieszkał w Jedwabnie, potem w Rozogach. Włączył się w działalność na rzecz Polski w okresie plebiscytu w 1920 r. Działał w Zjednoczeniu Mazurskim oraz Związku Polaków w Niemczech. Prześladowany w okresie władzy hitlerowskiej. W 1941 r. zamieszkał w Pieckach. Zmarł w 1954 r.
Piecki to także miejsce z którego pochodzi Natalia Nykiel – piosenkarka, autorka tekstów i piosenek.
Bibliografia
Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 185
Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, Olsztyn, 1975, 488 str.
↑Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
↑B. Konopka, C. Mazur, S. Starzewski, Grosse Masurische Seen. Touristenkarte, wyd. Copernicus, PPWK Warszawa 2003, ISBN 83-7329-245-4
↑Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
.jpg)
