PROFILPELAJAR.COM

Phutthayotfa Chulalok
	; USS „Truett” w 1987
Klasa	fregata
Typ	Knox
	Historia
Stocznia	Avondale Shipyards, Nowy Orlean
Położenie stępki	27 kwietnia 1972
Wodowanie	3 lutego 1973
	US Navy
Nazwa	USS Truett; (FF-1095)
Wejście do służby	1 czerwca 1974
Wycofanie ze służby	31 lipca 1994
	Tajlandia
Nazwa	Phutthayotfa Chulalok
Wejście do służby	30 lipca 1994
Wycofanie ze służby	2017
Los okrętu	okręt-muzeum
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	3011 ts standardowa; 4260 ts pełna
Długość	134 m
Szerokość	14,3 m
Zanurzenie	7,8 m
	Napęd
	1 turbina parowa o mocy 35 000 hp, 2 kotły parowe, 1 śruba
Prędkość	27 węzłów
Zasięg	4000 Mm przy 22 w
	Uzbrojenie
	ostatnie:; • 1 armata uniwersalna 127 mm ; • 1×VIII wyrzutnia Mk 16 rakietotorped ASROC lub pocisków Harpoon; • 1 zestaw artyleryjski obrony bezpośredniej 20 mm Phalanx CIWS
Wyrzutnie torpedowe	IV × 324 mm pop ; (22 torpedy Mk 46)
	Wyposażenie lotnicze
	1 śmigłowiec
Załoga	288
	Multimedia w Wikimedia Commons

Phutthayotfa Chulalok, wcześniej USS Truett – amerykańska fregata typu Knox, służąca w latach 1974–1994 w Marynarce Wojennej USA pod nazwą USS „Truett” (FF-1095), a od 1994 do 2017 roku w marynarce Tajlandii jako „Phutthayotfa Chulalok”^[a], o numerze burtowym: 461. Należała do dwóch fregat tego typu wypożyczonych Tajlandii. Zachowana jako okręt-muzeum.

Historia

USS „Truett” był 44. jednostką z długiej serii 46 okrętów typu Knox, zbudowanych w amerykańskich stoczniach dla United States Navy na przełomie lat 60/70 XX wieku z przeznaczeniem do zwalczania okrętów podwodnych. Początkowo były one klasyfikowane jako eskortowce oceaniczne, a od 1975 roku jako fregaty, stąd okręt początkowo otrzymał numer burtowy DE-1095, zmieniony 1 lipca 1975 roku na FF-1095^[1]^[2]. „Truett” należał do ostatnich fregat tego typu, budowanych już wówczas tylko w stoczni Avondale Shipyards koło Nowego Orleanu^[1].

Stępkę pod budowę USS „Truett” położono 27 kwietnia 1972 roku, a wodowano go 3 lutego 1973 roku^[1]. Otrzymał imię jako pierwszy okręt na cześć podoficera marynarki Quincy′ego Truetta (1932–1969), który podczas wojny w Wietnamie 20 stycznia 1969 roku zginął ratując załogę innej łodzi patrolowej, za co został odznaczony Krzyżem Marynarki^[2]. Okręt został przekazany marynarce 24 maja 1974 roku w stoczni Norfolk Naval Shipyard w Portsmouth^[2].

Opis

Wyporność standardowa okrętów typu Knox była określona na 3011 ts, a pełna na 4260 ts (odpowiednio 3059 i 4328 ton)^[3]^[4], aczkolwiek w literaturze są spotykane inne wartości^[b]. Długość wynosi 134 m, szerokość 14,3 m, zanurzenie 4,6 m, a maksymalnie 7,8 m z opływką sonaru^[5].

Napęd stanowi jedna turbina parowa z przekładnią Westinghouse o mocy 35 000 shp^[1]. Parę zapewniają dwa wodnorurkowe kotły parowe – w przypadku większości okrętów, w tym „Truetta”, firmy Combustion Engineering, o ciśnieniu roboczym 84,4 at i temperaturze pary 510° C^[5]. Turbina napędza pojedynczą pięciopłatową śrubę o średnicy 4,57 m^[5]. Prędkość maksymalna wynosi 27 węzłów^[1]. Zapas paliwa płynnego wynosi 715 ton, co pozwala na zasięg 4000 Mm przy prędkości 22 węzły lub 4900 Mm przy 15 w^[5]. Okręt ponadto zabiera 35 t paliwa lotniczego^[5].

Załoga fregat typu Knox początkowo liczyła 245 ludzi, w tym 17 oficerów, następnie 283 ludzi, w tym 22 oficerów, a pod koniec służby w USA 288 ludzi, w tym 17 oficerów^[5]. W służbie tajlandzkiej roczniki flot podają również 288 ludzi, w tym 17 oficerów^[4].

Uzbrojenie i wyposażenie

Uzbrojenie artyleryjskie składa się z tylko jednej automatycznej armaty uniwersalnej kalibru 127 mm (5 cali) Mk 42 Mod. 9 o długości lufy 54 kalibrów (L/45)^[3]. Długość lufy wynosi 6858 mm, kąt podniesienia lufy od -10° do +85°, a prędkość podniesienia 25°/s^[6]. Armata strzela pociskami o masie 31,75 kg z maksymalną prędkością wylotową 807 m/s^[6]. Donośność sięga 23 700 m, a do celów powietrznych 14 800 m^[6]. Zapas amunicji wynosi 600 pocisków^[6]. Szybkostrzelność wynosi do 20 strzałów na minutę^[7]. Armata jest zdalnie kierowana, a rezerwowo można prowadzić ogień do celów morskich z wieży^[6].

Zasadniczym uzbrojeniem okrętów służącym do zwalczania okrętów podwodnych jest ośmioprowadnicowa kontenerowa obrotowa wyrzutnia Mk 16 rakietotorped RUR-5 ASROC, umieszczona między wieżą działa a nadbudówką^[7]. Wystrzeliwała rakietotorpedy przenoszące samonaprowadzające się torpedy Mk 44 Mod. 1, Mk 46 Mod. 2 lub Mk 46 Mod. 5, a w końcowym okresie służby tylko te ostatnie^[7]. Zasięg strzału wynosił do 9,1 lub 14 km^[7] (według innych źródeł, do 10 km^[3]). Zapas amunicji wynosi 16 rakietotorped^[1]. Dwie prowadnice następnie dostosowano do odpalania pocisków przeciwokrętowych RGM-84 Harpoon o zasięgu do 130 km (nie są używane w służbie meksykańskiej)^[7]^[3]. Uzbrojenie przeciwpodwodne uzupełniają cztery stałe wyrzutnie lekkich torped kalibru 324 mm w ścianach nadbudówki na śródokręciu, strzelające po dwie na każdą z burt^[3]. Okręty przenoszą 22 torpedy Mk 46 Mod. 5^[7]^[3].

„Truett” w toku służby nie został dozbrojony w wyrzutnię pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu RIM-7 Sea Sparrow na rufie, jak część okrętów^[1]. Między 1982 a 1988 rokiem otrzymał natomiast na rufie zestaw artyleryjski obrony bezpośredniej Phalanx CIWS, z działkiem sześciolufowym kalibru 20 mm i integralnym radarem^[7].

Wyposażenie lotnicze fregat typu Knox początkowo stanowiły bezzałogowe śmigłowce do zwalczania okrętów podwodnych QH-50 DASH, lecz okazały się nieudane^[8]. Po modernizacji, począwszy od 1973 roku używane były na nich pojedyncze śmigłowce do zwalczania okrętów podwodnych SH-2F Seasprite LAMPS, przenoszące radar, detektor anomalii magnetycznych, boje sonarowe i dwie lekkie torpedy^[8]. Pomimo planów przekazania śmigłowców SH-2F i SH-2G, do Tajlandii fregata przekazana została bez śmigłowca i używany był tam na niej śmigłowiec transportowy Bell 212, uzbrojony jedynie w karabiny maszynowe M60, nieprzystosowany do zwalczania okrętów^[9]^[10].

Jak większość jednostek typu Knox, „Truett” otrzymał w toku służby sonar holowany SQS-35, następnie zamieniony na SQS-18^[1]. Do Tajlandii przekazany jednak został bez sonaru holowanego^[9].

Służba

US Navy

USS „Truett” wszedł do służby w marynarce USA 1 czerwca 1974 roku^[1]. Pierwszym dowódcą był kmdr por. (Comdr.) James W. Egerton^[2]. Między 20 sierpnia a 18 października 1974 roku okręt odbył pierwszy rejs ćwiczebny i docierający mechanizmy do Indii Zachodnich^[2]. W maju 1975 roku zaokrętowano na niego śmigłowiec LAMPS^[2]. 8 sierpnia 1975 roku okręt przeszedł przez Kanał Panamski i wziął następnie udział w serii manewrów Unitas XVI z okrętami marynarek państw Ameryki Południowej, odwiedzając przy tym ich porty^[2]. Po okrążeniu przylądka Horn, 8 grudnia powrócił do bazy Norfolk^[2].

Między 3 a 21 marca 1976 roku „Truett” brał udział w ćwiczeniach Safepass 76 z okrętami Stałego Zespołu Atlantyckiego NATO (Standing Naval Force Atlantic)^[2]. Od czerwca do grudnia tego roku okręt sam wchodził w skład zespołu NATO na północnym Atlantyku, biorąc udział w ćwiczeniach i odwiedzając liczne porty zachodnioeuropejskie^[2]. 27 września 1977 roku wyszedł na Morze Śródziemne, działając tam w składzie VI Floty^[2]. 2 lutego 1978 roku przeszedł przez Kanał Sueski i następnie działał na wodach Morza Czerwonego i Zatoki Adeńskiej podczas wojny w Ogadenie^[2]. W kwietniu powrócił na Morze Śródziemne, a 25 kwietnia do Norfolk^[2].

„Truett” został wycofany ze służby w US Navy 31 lipca 1994 roku^[1].

Tajlandia

„Truett” był pierwszą z dwóch fregat typu Knox wydzierżawionych przez USA Tajlandii, do czego doszło 30 lipca 1994 roku^[4]. Początkowo umowa przewidywała pięcioletnią dzierżawę, lecz w 1999 roku została przedłużona^[4]. Okręt otrzymał nazwę: „Phutthayotfa Chulalok” (taj. เรือหลวงพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก), od imienia króla Buddha Yodfa Chulaloka (spotykane jest kilka wariantów transkrypcji nazwy)^[a]. Fregata nosiła numer burtowy: 461^[4]. Została następnie zakupiona przez Tajlandię^[11].

Fregata została wycofana ze służby w 2017 roku^[11]. Została następnie w 2022 roku przekształcona w okręt-muzeum w bazie marynarki w zatoce Sattahip^[11].

Uwagi

↑ ^a ^b Spotykane są wersje zapisu nazwy: „Phutthayotfa Chulalok” (Freivogel, Švel i Vuljanić 2014a ↓, s. 92), „Phuttha Yotfa Chulalok” (Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 828), „Phutthayotfa Chulaok” (Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 463)
↑ Według Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 598, wyporność 3020 ts w stanie lekkim i 4066 ts pełna.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 598-599
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Truett. [w:] Dictionary of American Naval Fighting Ships [on-line]. Naval History and Heritage Command, 2015-10-16. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Jane’s Fighting Ships 2002–2003 ↓, s. 460.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 828
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Freivogel, Švel i Vuljanić 2014a ↓, s. 87.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Freivogel, Švel i Vuljanić 2014a ↓, s. 88
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Freivogel, Švel i Vuljanić 2014a ↓, s. 89
↑ ^a ^b Freivogel, Švel i Vuljanić 2014a ↓, s. 90
↑ ^a ^b Freivogel, Švel i Vuljanić 2014b ↓, s. 94.
↑ Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 828, 832.
↑ ^a ^b ^c PatcharapolP. Panrak PatcharapolP., Retired navy frigate opens as floating museum in Sattahip [online], Pattaya Mail, 24 września 2020 [dostęp 2020-09-25] (ang.).

Bibliografia

Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
Jane’s Fighting Ships 2002–2003. Stephen Saunders (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2002. ISBN 0-7106-2432-8. (ang.).
IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).
Zvonimir Freivogel, Boris Švel, Dario Vuljanić. Amerykańskie fregaty typu „Knox”. Część II. „Okręty Wojenne”. Nr 1/2014. XXI (123), styczeń – luty 2014. Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.
Zvonimir Freivogel, Boris Švel, Dario Vuljanić. Amerykańskie fregaty typu „Knox”. Część III. „Okręty Wojenne”. Nr 2/2014. XXI (124), marzec – kwiecień 2014. Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.