Po wprowadzeniu na polski rynek spalinowych wagonów silnikowych 214M Partner w 2001[5] Pesa postanowiła produkować podobne pojazdy dla kolei szerokotorowych. Pierwsze zostały zakupione przez Koleje Ukraińskie[6]. W 2004 620M-001 zaprezentowano na targach InnoTrans w Berlinie[7] i rozpoczęto dostawy dla zamawiającego. Oprócz pojazdów 620M na Ukrainę trafił także jeden pokrewny silnikowy wagon inspekcyjny 610M. Kolejne zamówienia na 620M pojawiły się także z Litwy i Białorusi. Pojazdy białoruskie są produkowane wspólnie z BiełkommunmaszMińsk, do którego zadań należy m.in. wyposażenie wnętrza[2].
Po doświadczeniach z eksploatacji 620M koleje na Ukrainie i Litwie postanowiły także zamówić bardziej pojemną, dwuczłonową wersję tych pojazdów – Pesa 630M[8].
620M jest wersją rozwojową wagonu spalinowego Partner (Pesa 214M). Podstawową różnicą między pierwowzorem jest przystosowanie do szerszego toru (1520 mm) i szerszej skrajni (T1 według GOST 9238-83), co umożliwiło zastosowanie w przestrzeni pasażerskiej układu siedzeń 2+3[1]. Zasięg pojazdu wynosi 1000 km[1][2].
Wytrzymałość konstrukcji 620M jest zgodna z normą PN-EN 12663 (kat. PII). W pojazdach zastosowano wózki toczne typu 8AS i napędowe 3MSb produkcji Pesy[3]. Dwa stopnie usprężynowania zawieszenia stanowią sprężyny śrubowe i poduszki pneumatyczne[2][3]. W wózkach mogą być zamontowane zestawy kołowe dla rozstawu toru 1520 mm, jak i 1435 mm (umożliwia to samodzielny przejazd 620M przez terytorium Polski)[9]. Wagony mogą pracować w trakcji wielokrotnej (do trzech pojazdów)[3].
Wnętrze pojazdów jest w pełni klimatyzowane i wyposażone w monitoring. Przy jednym z wejść znajduje się przestrzeń wielofunkcyjna[3][10].
Eksploatowane na Ukrainie pojazdy spalinowe do obsługi ruchu pasażerskiego wyprodukowane przez Ganz-MÁVAG (serie D i D1) oraz RVR Ryga (seria DR1) były już znacznie wyeksploatowane. Koleje Ukraińskie początkowo planowały zamówić wagony spalinowej w czeskich zakładach Vagonka Studénka, ostatecznie jednak, ze względu na problemy finansowe, zdecydowano się złożyć zamówienie w bydgoskiejPesie[6].
Dostawy rozpoczęto w 2004 roku. Na ukraińskie tory wyjechał wtedy wagon inspekcyjny 610M przeznaczony dla kierownictwa Kolei Ukraińskich i pierwsze wagony 620M przeznaczone do obsługi regularnych relacji pasażerskich[1].
Pierwotnie zamówienie opiewało na cztery spalinowe wagony motorowe, które miały być wykorzystywane na mało obciążonych trasach[17]. Pozytywne doświadczenia z eksploatacji pojazdów spowodowały, że Koleje Ukraińskie zamówiły kolejne partie szynobusów, które przekazały w użytkowanie Kolei Południowej i Kolei Lwowskiej[1]. Łącznie w latach 2004–2009 dostarczono na Ukrainę 10 wagonów silnikowych serii 620M[1].
30 listopada 2018 uruchomione zostało połączenie Kijów Centralny – port lotniczy Kijów-Boryspol do którego obsługi skierowano 4 zmodernizowane wagony motorowe 620M[20] do obsługi 27 par połączeń[21]. W ciągu pierwszych kilkunastu dni funkcjonowania połączenia średnie napełnienie składu wyniosło 30 osób[21]. W kwietniu 2019 zakończono modernizację szóstego wagonu motorowego[22].
Litwa
W 2008 zamówienie na szynobusy serii 620M do obsługi linii lokalnych o małym natężeniu ruchu złożyły Koleje Litewskie[12]. Pierwszy wagon zaprezentowano uroczyście w październiku 2008 na dworcu kolejowym w Wilnie[2]. Do 2009 dostarczono w sumie 4 pierwsze pojazdy[12]. 2 października 2008 uruchomiono w Wilnie połączenie obsługiwane przez 620M między dworcem kolejowym a portem lotniczym[23]. Cztery dostarczone pesy, oprócz trasy na lotnisko, w 2009 obsługiwały także połączenia Wilno – Szostaków, Radziwiliszki – Możejki i Szawle – Rakiszki[24].
Umowę na dostarczenie 8 kolejnych podpisano 19 kwietnia 2010 w Wilnie[25]. Od zakończenia dostaw w kwietniu 2011 w eksploatacji na Litwie jest 12 sztuk 620M[26][2]. Nowe wagony pozwoliły na całkowite wycofanie z eksploatacji pojazdów serii D1. Poza wymienionymi wcześniej relacjami 620M obsługują także połączenia z Wilna do Stasił, Kien, Ignalina i Marcinkańc, z Kowna do Marijampola, Kibart, Szostakowa i Trok oraz z Radziwiliszek do Szawli[2].
Białoruś
W 2011 zamówienie na sześć pojazdów serii 620M złożyły Koleje Białoruskie. Produkcja dla tego kontrahenta odbywa się we współpracy polskich zakładów firmy Pesa Bydgoszcz i białoruskiej firmy Biełkommunmasz[27]. Pierwszy pojazd został dostarczony przez Pesę do Mińska 23 grudnia 2011[28]. Od stycznia do kwietnia 2012 przeprowadzono próby techniczno-ruchowe na linii Stołpce – Horodziej[2]. 13 kwietnia 2012 pierwsza jednostka została odebrana przez zamawiającego od firmy Biełkomunasz[29]. Białoruskie szynobusy serii 620M noszą w nomenklaturze Kolei Białoruskich oznaczenie DP1 (ДП1)[28].
Uroczyste włączenie nowej serii do eksploatacji miało miejsce 1 maja 2012 na dworcu w Kalinkowiczach[30]. Pierwsze dwa pojazdy przeznaczono do połączeń klasy ekonomicznej Kalinkowicze – Wasilewicze – Chojniki i Kalinkowicze –
Sławieczna. 25 sierpnia 2012 rozpoczęto obsługę kolejnym pojazdem 620M połączeń, tym razem klasy biznes, w relacjach Orsza Centralna – Pahodzina i Krzyczew I – Orsza Centralna – Pahodzina. Wagon do ich obsługi stacjonuje w lokomotywowni w Mohylewie[31].
W 2013 roku Pesa podpisała kolejny kontrakt na dostawę pojazdów kolejowych dla Białorusi – 3 sztuk typu 730M[32].
Przypisy
↑ abcdefghiMarek Graff, Krzysztof Rutkowski. Wagony silnikowe i zespoły trakcyjne kolei ukraińskich produkcji Pesy Bydgoszcz. „Świat Kolei”. 9/2011, s. 36-37. Łódź: EMI-PRESS Wydawnictwa Techniczne i Naukowe. ISSN1234-5962. (pol.).
↑ abcdefghijklMarek Graff, Robertas Šalčiunas. Spalinowe wagony silnikowe produkcji Pesy na kolejach Litwy i Białorusi. „Świat Kolei”. 11/2012, s. 15-19. Emi-press. ISSN1234-5962. (pol.).
↑Paweł Terczyński: Atlas lokomotyw 2002. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2002, s. 78. ISBN 978-83-901902-6-6.
↑ abMarek Graff. Autobusy szynowe z Pesy na Ukrainie. „Świat Kolei”. 8/2007, s. 10-11. Łódź: EMI-PRESS Wydawnictwa Techniczne i Naukowe. ISSN1234-5962. (pol.).
↑Tomasz Tomaszewski. Polscy producencie na InnoTrans 2004. „Świat Kolei”. 11/2004, s. 3. Łódź: Emi-press. ISSN1234-5962.