PROFILPELAJAR.COM

Patriarcha Antiochii – tradycyjny tytuł przysługujący biskupowi Antiochii, jeden z patriarchów w Kościołach Wschodnich. Z czasem doszło do podziałów i powstania kilku odrębnych stolic patriarszych.

Patriarchowie Antiochii do 538 r.

37–53 – Święty Piotr
53–68 – Ewodiusz (biskup Antiochii)
68–107 – św. Ignacy Antiocheński
107–127 – Heron (patriarcha Antiochii)
127–154 – Korneliusz (patriarcha Antiochii)
154–169 – Eros (patriarcha Antiochii)
169–182 – Teofil z Antiochii
182–191 – Maksymus I (patriarcha Antiochii)
191–211 – Serapion (patriarcha Antiochii)
211–220 – Ascelpiades (patriarcha Antiochii)
220–231 – Filetus (patriarcha Antiochii)
231–237 – Zebiniusz (patriarcha Antiochii)
237–251 – Babylas (patriarcha Antiochii)
251–254 – Fabiusz (patriarcha Antiochii)
254–260 – Demetriusz (patriarcha Antiochii)
260–268 – Paweł z Samosaty
268–273 – Domnusz I (patriarcha Antiochii)
273–282 – Tymeusz (patriarcha Antiochii)
283–303 – Cyryl I (patriarcha Antiochii)
304–314 – Tyranos (patriarcha Antiochii)
314–320 – Witalis (patriarcha Antiochii)
320–323 – Filogonusz (patriarcha Antiochii)
324–330 – św. Eustacjusz Antiocheński
330 – Paulin (6 miesięcy); dawniej biskup Tyru, arianin i przyjaciel Euzebiusza z Cezarei
331–333 – Eulaliusz (patriarcha Antiochii)
333–334 – Euforniusz (patriarcha Antiochii)
334–342 – Filaclusz (patriarcha Antiochii)
342–344 – Stefan I (patriarcha Antiochii)
344–357 – Leoncjusz (patriarcha Antiochii)
358–359 – Eudoksjusz z Antiochii
360 – Euzoiusz (patriarcha Antiochii)
360–361 – św. Melecjusz

W wyniku schizmy różne grupy powołały własnych patriarchów:

Arianie:

Euzoius (361–378)
Dorotheos (378–381)

Grupa Melecjusza:

Największa grupa, nie uznana przez patriarchów Rzymu i Aleksandrii:

Melecjusz (patriarcha Antiochii) (362–381)
Flawian z Antiochii (381–404), uznany przez Rzym i Aleksandrię w 399
Porfirusz (patriarcha Antiochii) (404–412)
Aleksander (patriarcha Antiochii) (412–417), w 415 zakończył schizmę.

Grupa Eustatiusza:

Grupa uznana przez Rzym i Aleksandrię:

Paulin z Antiochii (362–388), zwolennik św. Eustachiusza, towarzysz św. Hieronima ze Strydonu
Ewagriusz (388–393)

Po śmierci Ewagriusza nie wybrano nowego patriarchy. W 399 stracili poparcie Rzymu i Aleksandrii, lecz schizma trwała do 415.

Apolinaryści:

Witalis (patriarcha Antiochii z ramienia Apolinarystów) (376–?)

417–428 – Teodotusz (patriarcha Antiochii)
428–442 – Jan I (patriarcha Antiochii)
442–449 – Domnus II (patriarcha Antiochii)
449–455 – Maksymus II (patriarcha Antiochii)
456–458 – Bazyli (patriarcha Antiochii)
458–461 – Akacjusz (patriarcha Antiochii)
461–465 – Martyriusz (patriarcha Antiochii)
465–466 – Piotr Folusznik
466–476 – Julian (patriarcha Antiochii)
476–488 – (ponownie) Piotr Folusznik
488–490 – Jan II (patriarcha Antiochii)
490–495 – Stefan II (patriarcha Antiochii)
495–496 – Kalandion (patriarcha Antiochii)
496–498 – Palladiusz (patriarcha Antiochii)
498–512 – Flawian II (patriarcha Antiochii)
512–518 – Sewer z Antiochii

Kryzys monofizycki

Patriarcha Sewer, który był polemistą o ścisłym umyśle, zainspirował ruch opozycji wobec uchwał Soboru chalcedońskiego, szczególnie wobec listu dogmatycznego papieża Leona Wielkiego zwanego Tomus ad Flavianum, zarzucając im Nestorianizm. Jego nauczanie leży u podstaw Monofizytyzmu, który dotrwał do naszych czasów.

Sewer został złożony z urzędu przez cesarza Justyniana w 518 i przebywał na wygnaniu w Egipcie do 528 r. Po pobycie w Konstantynopolu, jako protegowany broniącej monofizytów cesarzowej Teodory, skazany ponownie, zmarł w Egipcie w 538 r. Kościół syryjsko-prawosławny uznawał go jako patriarchę do jego śmierci w 538. Mimo prób ze strony cesarza Justyniana pojednania stronnictw seweriańskiego i ortodoksyjnego – choć mniej radykalnych niż Henotikon cesarza Zenona Izauryjczyka w 482 r. – nie doszło do pojednania^[1].

Patriarchowie antiocheńscy po schizmie

W wyniku podziałów w kościele antiocheńskim można mówić o następujących patriarchach Antiochii:

prawosławny patriarcha Antiochii (od 518)
syryjskoprawosławny patriarcha Antiochii (od 518)
łaciński patriarcha Antiochii (1098–1964)
- maronicki patriarcha Antiochii (od 686)
- syryjskokatolicki patriarcha Antiochii (od 1662)
- melchicki patriarcha Antiochii (od 1724)

Przypisy

↑ H.-I. Marrou: Monofizyci i Neochalcedonianie. Spór o „Trzy rozdziały”. s. 268-271.

Bibliografia

John P. Meier: Antioch. W: Raymond E. Brown, S.S., John P. Meier: Antioch and Rome. New Testament Cradles of Catholic Christianity. Nowy Jork - Ramsey: Paulist Press, 1983, s. 11-86.
I.-H. Marrou: Monofizyci i Neochalcedonianie. Spór o „Trzy rozdziały”. W: J.Daniélou, I. Marrou: Historia Kościoła. M. Tarnowska (przekład), R. Aubert (wprowadzenie). T. 1: Od początku do roku 600. Warszawa: IW PAX, 1986, s. 268-274. ISBN 83-211-0577-7.