Partyjność (zasada)

Partyjność – zasada marksistowsko-leninowska, która wyraża klasowy charakter nauk społecznych, filozofii, literatury oraz sztuki[1]. Marksizm-leninizm uczy, że w społeczeństwie klasowym wszelka ideologia, a więc i filozofia, wyraża interesy jakiejś klasy społecznej[2]. Nie istnieje więc postawa neutralna, a każda filozofia stanowi jakąś uwarunkowaną klasowo ideologię[3] Walka kierunków ideologicznych, filozoficznych jest przejawem walki klas[2]. Marksizm-leninizm wychodzi z założenia, że historia filozofii jest polem walki partii w filozofii — materializmu i idealizmu. W walce tej znajdują wyraz interesy społeczne oraz ideologia różnych klas i grup społecznych[4]. Partyjność filozofii, jak i całego marksizmu, polega na tym, aby prowadzić walkę przeciw ideologii burżuazyjnej i jej przeżytkom, broniąc i twórczo rozwijając jedynie naukową i rewolucyjną ideologię marksizmu-leninizmu[5][6].

W książce swej Materializm a empiriokrytycyzm Włodzimierz Lenin w głęboki sposób oświetlił zagadnienie partyjności filozofii[2], podczas gdy w odniesieniu do sztuki zasada partyjności opracowana została w artykule Lenina Partyjna organizacja i partyjna literatura(inne języki) oraz innych jego pracach. Partyjność komunistyczna polega na tym, aby otwarcie wyrażać i bronić podstawowych interesów proletariatu i wszystkich mas pracujących w twórczości artystycznej[7]. Zasada partyjności leży u podstaw metody socrealizmu, ponieważ sztukę tę wykorzystywano przede wszystkim do celów propagandowych, z myślą o szerzeniu idei komunizmu[8]. W artykule Partyjna organizacja i partyjna literatura Lenin podkreślał, że w proletariackim państwie gazety winny być pod kontrolą organizacji partyjnych, a pisarze należeć do partii[9]. Partyjność sztuki była jednym z podstawowych zagadnień estetyki marksistowsko-leninowskiej(inne języki)[10]. W referacie sprawozdawczym KC KPZR na XXV Zjeździe Partii stwierdzało się, że

Partyjne podejście do problemów literatury i sztuki łączy troskliwy stosunek do inteligencji twórczej, pomoc w jej twórczych poszukiwaniach z pryncypialnością. Głównym kryterium oceny społecznej ważności każdego utworu było i ma się rozumieć pozostaje jego ideowe ukierunkowanie[11].
Партийный подход к вопросам литературы и искусства сочетает чуткое отношение к художественной интеллигенции, помощь в ее творческих поисках с принципиальностью. Главным критерием оценки общественной значимости любого произведения, разумеется, была и остается его идейная направленность[12].

—  Leonid Breżniew

Na I Konferencji Metodologicznej Historyków Polskich w Otwocku na przełomie 1951/1952 Żanna Kormanowa wygłosiła referat „Zagadnienie partyjności w nauce historycznej”, wskazując na konieczność opowiedzenia się historyków „po stronie walczących mas”.

W ramach przedmiotu "Wiedza o społeczeństwie" zasada partyjności filozofii należała do obowiązkowego programu nauczania we wszystkich szkołach Związku Radzieckiego[13].

Przypisy

  1. ↑ Смирнов ↓.
  2. ↑ a b c Krótki słownik filozoficzny 1955 ↓, s. 486.
  3. ↑ leninizm, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-08-04].
  4. ↑ Jowczuk 1969 ↓, s. 13.
  5. ↑ Krótki słownik filozoficzny 1955 ↓, s. 488.
  6. ↑ Jowczuk 1969 ↓, s. 14.
  7. ↑ Зись 1983 ↓, s. 369.
  8. ↑ Ewelina Chwiejda ; Tekst zredagowany przez Martę Grygoruk: „Socjalistyczne w treści, narodowe w formie” – realizm socjalistyczny w Europie Środkowo-Wschodniej. [w:] Sztuka XX wieku [on-line]. storylessons. [dostęp 2022-08-04].
  9. ↑ Sylwia Frołow: Dzierżyński. Miłość i rewolucja. Kraków: Znak Horyzont, 2020.
  10. ↑ Афасижев 1983 ↓, s. 5.
  11. ↑ Afanasjew i in. 1978 ↓, s. 382.
  12. ↑ Брежнев Л. И. Отчет Центрального Комитета КПСС и очередные задачи партии в области внутренней и внешней политики. Доклад XXV съезду КПСС 24 февраля 1976 г. М., Политиздат, 1976.
  13. ↑ Szachnazarow i in. 1982 ↓, s. 45-46.

Bibliografia

po polsku
po rosyjsku