PROFILPELAJAR.COM

ORP Bystry
Klasa	ścigacz okrętów podwodnych
Projekt	OD-200(inne języki)
	Historia
Stocznia	Nr 640, Sosnowka
	Marynarka Wojenna ZSRR
Nazwa	MO-326
Wejście do służby	1944
	Marynarka Wojenna (PRL)
Nazwa	ORP „Bystry”
Wejście do służby	5 kwietnia 1946
Wycofanie ze służby	25 stycznia 1959
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 35 ton; pełna: 43,4 t
Długość	23,4 metra
Szerokość	4 m
Zanurzenie	1,7 m
Materiał kadłuba	drewno
	Napęd
	2 silniki benzynowe Packard o łącznej mocy 2400 KM; 2 silniki benzynowe Osco-Ford o łącznej mocy 170 KM; 2 śruby
Prędkość	25 węzłów
Zasięg	1600 Mm przy prędkości 6 węzłów
	Sensory
	sonar Tamir-9
	Uzbrojenie
	1 działko kal. 37 mm 70-K; 2 wkm DSzK kal. 12,7 mm (2 x I); 2 zrzutnie bg
Załoga	22

ORP Bystry – polski ścigacz okrętów podwodnych z okresu zimnej wojny, a wcześniej radziecki MO-326, jeden z jedenastu pozyskanych przez Polskę okrętów proj. OD-200(inne języki). Okręt został zbudowany w latach 1943–1944 w stoczni Nr 640 w Sosnowce, a do służby w Marynarce Wojennej ZSRR przyjęto go w 1944 roku. Po zakończeniu II wojny światowej jednostka została przekazana Polsce przez ZSRR na poczet części niemieckich reparacji wojennych i weszła w skład Marynarki Wojennej 5 kwietnia 1946 roku. Okręt, oznaczony podczas służby znakami burtowymi „BS” i S-52, został skreślony z listy floty w styczniu 1959 roku.

Projekt i budowa

Ścigacze okrętów podwodnych projektu OD-200(inne języki)^[a] skonstruowane zostały w celu zastąpienia budowanych od II połowy lat 30. XX wieku ścigaczy proj. MO-4(inne języki)^[5]. W porównaniu do poprzedników nowe okręty miały mniejszą wyporność i prostszą konstrukcję, w wyniku czego czas budowy jednostki skrócono ze 120 do 27 dni^[5].

MO-326 (ros. Morskoj Ochotnik)^[2] zbudowany został w latach 1943–1944 w stoczni numer 640 w Sosnowce^[5]^[6]^[b]. Do służby w Marynarce Wojennej ZSRR wszedł w 1944 roku^[5].

Dane taktyczno-techniczne

Okręt był niewielkim ścigaczem okrętów podwodnych^[8]. Długość całkowita wykonanego z drewna kadłuba wynosiła 23,4 metra, szerokość 4 metry i zanurzenie 1,7 metra^[1]^[7]. Wyporność standardowa wynosiła 35 ton, a pełna 43,4 tony^[1]^[2]^[c]. Okręt napędzany był przez dwa silniki benzynowe Packard 4M-2500 WB o łącznej mocy 2400 koni mechanicznych (KM)^[1]^[9]. Jednostka posiadała także dodatkowe silniki marszowe Osco-Ford o łącznej mocy 170 KM^[5]^[6]. Dwa wały napędowe poruszały dwoma prawoskrętnymi śrubami^[9]. Maksymalna prędkość okrętu wynosiła 25 węzłów, a ekonomiczna 15 węzłów^[1]^[9]^[d]. Okręt zabierał 5 ton benzyny, co pozwalało osiągnąć zasięg wynoszący 1600 Mm przy prędkości 6 węzłów lub 590 Mm przy prędkości 9 węzłów^[6]^[8]. Autonomiczność wynosiła 6 dób^[8].

Uzbrojenie artyleryjskie jednostki stanowiło pojedyncze działko automatyczne kal. 37 mm 70-K L/73, z zapasem amunicji wynoszącym 500 sztuk oraz dwa karabiny maszynowe kal. 12,7 mm DSzK L/79 (2 x I), z zapasem 2000 sztuk amunicji na lufę^[1]^[10]^[e]. Broń ZOP stanowiły dwie ramowe zrzutnie bomb głębinowych (z łącznym zapasem 12 bomb BGB i MGB-20)^[6]^[8]. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało sonar Tamir-9^[8].

Załoga okrętu składała się z 22 oficerów, podoficerów i marynarzy^[1]^[11].

Służba

MO-326 służył początkowo we Flocie Bałtyckiej^[1]. W 1946 roku jednostka wraz z 22 innymi okrętami została przekazana Polsce przez ZSRR na poczet części niemieckich reparacji wojennych^[12]. 5 kwietnia 1946 roku ścigacz pod nazwą ORP „Bystry” został przyjęty w skład Marynarki Wojennej^[1]^[2]. Pierwszym polskim dowódcą jednostki został por. mar. Adam Dedio^[1]^[13]. Przez początkowe trzy miesiące służby na okręcie w charakterze instruktorów przebywali marynarze radzieccy, którzy wyjechali do kraju 23 czerwca 1946 roku^[14]. Okręt z oznaczeniem burtowym „BS” (zmienionym w czerwcu 1952 roku na S-52) wchodził w skład pierwszej grupy Dywizjonu Ścigaczy^[1]^[15]. W 1950 roku jednostkę poddano modernizacji: wymieniono poszycie kadłuba, uszczelniono pokład, a amerykańskie silniki Packard zostały zamienione na radzieckie silniki wysokoprężne M-50 o łącznej mocy 2000 KM (usunięto również dodatkowe silniki Osco-Ford, montując w zamian również radzieckie benzynowe ZIS-5, także o mocy 85 KM każdy)^[1]^[16]. Koszt remontu ścigacza wyniósł około 650 000 złotych^[16]. W rezultacie wymiany napędu prędkość maksymalna spadła do 22 węzłów^[6]. Ostatnie opuszczenie bandery okrętu nastąpiło 25 stycznia 1959 roku^[1]^[17].

Uwagi

↑ W polskiej literaturze zwane projektem MO-D-3^[1]^[2]^[3], natomiast według Conway's All the World's Fighting Ships 1922–1946 – typem TK^[4].
↑ Według W. Koszeli okręt zbudowany został w Leningradzie^[1], zaś M. Soroka, J. Ciślak i M. Piwowoński podają jedynie, że okręt powstał w ZSRR^[2]^[3]^[7].
↑ Według Navypedii wyporność standardowa wynosiła 44, a pełna 47 ton^[5]^[6].
↑ Navypedia podaje, że prędkość maksymalna wynosiła 24 węzły^[5]^[6].
↑ Według Navypedii jednostka posiadała cztery karabiny maszynowe kal. 12,7 mm (2 x II)^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Witold Koszela: Okręty Floty Polskiej. T. I. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017, s. 174.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Marek Soroka: Polskie Okręty Wojenne 1945-1980. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986, s. 41.
↑ ^a ^b Jarosław Ciślak: Polska Marynarka Wojenna 1995: okręty, samoloty i śmigłowce, uzbrojenie, organizacja. Warszawa: Lampart & Bellona, 1995, s. 274.
↑ Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 344.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Ivan Gogin: OD-200 type motor ASW boats (1943-1945). Navypedia. [dostęp 2017-04-30]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Ivan Gogin: BEZWZGLĘDNY motor ASW boats (OD-200 type) (1944/1946). Navypedia. [dostęp 2017-04-30]. (ang.).
↑ ^a ^b Jan Piwowoński: Flota spod biało-czerwonej. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1989, s. 339.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Roman Volkov, Andrew Brichevsky: Small submarine chasers – Project OD-200. RussianShips.info. [dostęp 2017-04-30]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Marek Soroka: Polskie Okręty Wojenne 1945-1980. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986, s. 43.
↑ Marek Soroka: Polskie Okręty Wojenne 1945-1980. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986, s. 41-43.
↑ Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989, s. 219.
↑ Witold Koszela: Okręty Floty Polskiej. T. I. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017, s. 170.
↑ Mieczysław Serafin: Polska Marynarka Wojenna 1945-2007. Kronika wydarzeń. Gdynia: Zespół Redakcyjno-Wydawniczy Marynarki Wojennej, 2008, s. 23.
↑ Marek Soroka: Polskie Okręty Wojenne 1945-1980. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986, s. 45.
↑ Mieczysław Serafin: Polska Marynarka Wojenna 1945-2007. Kronika wydarzeń. Gdynia: Zespół Redakcyjno-Wydawniczy Marynarki Wojennej, 2008, s. 43.
↑ ^a ^b Czesław Ciesielski, Walter Pater, Jerzy Przybylski: Polska Marynarka Wojenna 1918-1980. Warszawa: Bellona, 1992, s. 220.
↑ Mieczysław Serafin: Polska Marynarka Wojenna 1945-2007. Kronika wydarzeń. Gdynia: Zespół Redakcyjno-Wydawniczy Marynarki Wojennej, 2008, s. 62.

Bibliografia

Czesław Ciesielski, Walter Pater, Jerzy Przybylski: Polska Marynarka Wojenna 1918-1980. Wyd. I. Warszawa: Bellona, 1992. ISBN 83-1108-202-2.
Jarosław Ciślak: Polska Marynarka Wojenna 1995: okręty, samoloty i śmigłowce, uzbrojenie, organizacja. Wyd. I. Warszawa: Lampart & Bellona, 1995, seria: Ilustrowana Encyklopedia Techniki Wojskowej, 6. ISBN 83-86776-08-0.
Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
Ivan Gogin: BEZWZGLĘDNY motor ASW boats (OD-200 type) (1944/1946). Navypedia. [dostęp 2017-04-30]. (ang.).
Ivan Gogin: OD-200 type motor ASW boats (1943-1945). Navypedia. [dostęp 2017-04-30]. (ang.).
Witold Koszela: Okręty Floty Polskiej. T. I. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-67-2.
Jan Piwowoński: Flota spod biało-czerwonej. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1989. ISBN 83-10-08902-3.
Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.).
Mieczysław Serafin: Polska Marynarka Wojenna 1945-2007. Kronika wydarzeń. Gdynia: Zespół Redakcyjno-Wydawniczy Marynarki Wojennej, 2008. ISBN 978-83-88698-03-3.
Marek Soroka: Polskie Okręty Wojenne 1945-1980. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986. ISBN 83-215-3249-7.
Roman Volkov, Andrew Brichevsky: Small submarine chasers – Project OD-200. RussianShips.info. [dostęp 2017-04-30]. (ang.).