Niebielistka, swercja[5] (Swertia L.) – rodzaj roślin z rodziny goryczkowatych (Gentianaceae). Obejmuje ok. 150[4]–160[6] gatunków. Najliczniej przedstawiciele tego rodzaju reprezentowani są w Afryce i Azji, mniej liczne gatunki rosną w Europie i Ameryce Północnej[4]. W Polsce występuje tylko jeden – niebielistka trwała (Swertia perennis)[5]. Łacińska nazwa rodzaju pochodzi od nazwiska żyjącego na przełomie XVI i XVII w. holenderskiego ogrodnika – Emmanuela Swerta.
NIektóre gatunki wykorzystywane są jako rośliny lecznicze i ozdobne[7].
Morfologia
Pokrój
Rośliny jednoroczne i byliny. Korzenie cienkie, włókniste lub drewniejące. U części przedstawicieli brak łodygi – kwiaty rozwijają się na głąbiku, u innych łodyga dobrze rozwinięta, podnosząca się lub prosto wzniesiona, okrągła na przekroju, kreskowana lub kanciasta, pojedyncza lub rozgałęziona[4].
Zebrane w wierzchotki tworzące pojedynczą lub złożoną wiechę, rzadko kwiatostan zredukowany do grona lub kwiat pojedynczy. Działki kielicha i korony kwiatu 4- lub 5-krotne, podzielone niemal do nasady (rurka do 3 mm długości). Każdy płatek z jednym lub dwoma miodnikami o frędzlowatych lub gładkich brzegach. Pręciki osadzone u nasady płatków korony. Zalążnia jednokomorowa, zwieńczona krótką lub długą szyjką słupka[4].
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑ abZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 173, ISBN 978-83-62975-45-7.
↑ abSwertia L.. [w:] Plants of the World Online [on-line]. Royal Botanic Gardens Kew. [dostęp 2022-08-15].