Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie – muzeum działające w Ciechanowie, założone w 1973 roku.
Muzeum gromadzi dokumenty i artefakty związane z historią ziemi ciechanowskiej. Misją instytucji jest upowszechnianie dziedzictwa kulturowego północnej części Mazowsza i jego tradycji szlacheckich[1].
Historia
Powiatowa Rada Narodowa w Ciechanowie powołała do istnienia w 1973 roku Muzeum Zamku w Ciechanowie. W 1976 instytucja została przekształcona w Muzeum Historyczne, nie posiadające stałej siedziby w pełnym tego słowa znaczeniu. Gdy w wyniku reformy administracyjnej powstało województwo ciechanowskie, zgodnie z wymogami państwowymi, rangę muzeum okręgowego władze nadały Muzeum Romantyzmu w Opinogórze. Jako instytucja znajdująca się na prowincji, nie posiadająca odpowiedniego potencjału, przede wszystkim w sensie kadrowym i lokalowym, opiniogórskie muzeum nie potrafiło podołać wyznaczonej dla niego roli. W 1979 władze wojewódzkie nadały rangę muzeum okręgowego muzeum w Ciechanowie. Funkcję dyrektora zaczął pełnić historyk dr Aleksander Kociszewski. Placówka otrzymał lokal przy Zespole Szkół Zawodowych na ul. Narutowicza w Ciechanowie. Z muzeum w Opinogórze przeniesiono działy archeologii i etnografii. Powstał wówczas dział przyrodniczo-mineralogiczny[2].
W latach 80. XX wieku pracownicy muzeum prowadziło badania archeologiczne w Siemiątkowie Koziebrodzkim. Gromadzono artefakty etnograficzne i socjoetnograficzne związane z kulturą społeczności wiejskiej na Mazowszu Północnym, przedmioty stanowiące kolekcję związaną z konwisarstwem europejskim, polskie rzemiosło artystyczne oraz malarstwo. Dbano o powiększanie księgozbioru muzealnego, stale borykając się z problemami lokalowymi. Stale powiększano dział historyczny, m.in. gromadzono dokumenty i fotografie związane z historią Ciechanowa i okolic. W ciechanowskim zamku udostępniono w stałej ekspozycji kolekcję broni białej i palnej z XIV–XVIII w. W 1984 dyrektorem został Edward Lewandowski. Od 1991 zaczęto urządzać niewielkie ekspozycje stałe poza zamkiem. W 1992 roku dyrektorką została Hanna Długoszewska-Nadratowska, kierująca działem sztuki[2].
W 1994 roku muzeum ciechanowskie przejęło kompleks muzealny w Gołotczyźnie. Przeprowadzono w nim kapitalny remont. W 1979 muzeum w Ciechanowie otrzymało od władz województwa budynek oficyny na ul. Warszawskiej 61 a. Muzeum organizowało obozy etnograficzne, prowadząc badania nad drobną szlachtą pobożańską oraz w okolicach Ciechanowa, Przasnysza, Ostrołęki oraz Czernicach Borowych. W 1998 roku placówka została przemianowana na Muzeum Szlachty Mazowieckiej. Otwarto ekspozycję wnętrz i galerię malarstwa w dworku w Gołotczyźnie. W latach 90. XX wieku muzeum wydawało publikacje muzealne i historyczne, nadal gromadząc artefakty dla wystaw własnych związanych z misją placówki[2].
W latach 2007–2013 przeprowadzono przy wsparciu funduszy europejskich rewitalizację ciechanowskiego zamku. W 2014 zakupiono i przeniesiono do parku w Gołotczyźnie dworek rodziny Rzeczkowskich ze wsi Mężenino-Węgłowice[3]. W dworku urządzono ekspozycję multimedialną i interaktywną dotyczącej drobnej szlachty[2]. Od 2022 dyrektorem muzeum jest, wyłoniony w drodze konkursu, historyk Robert Kołakowski[4].
Muzeum podlega Samorządowi Województwa Mazowieckiego. Siedziba dyrekcji muzeum znajduje się w Ciechanowie na ul. Warszawskej 61 a. W budynku przy ul. Warszawskiej 61 mieści się stała ekspozycja. Częścią muzeum jest Zamek Książąt Mazowieckich przy ul. Zamkowej 1. Działy muzeum: archeologiczny, etnograficzny, historyczny, oświatowy, sztuki[2].
W 2022 roku muzeum udostępniło możliwość zwiedzania zamku w formacie wirtualnego spaceru[5][6].
Wystawy stałe
W poszczególnych placówkach muzeum prezentuje wystawy stałe[1]:
- Muzeum Szlachty Mazowieckiej (Ciechanów, Warszawska 61 a)
- „Rzemiosło wsi mazowieckiej w miniaturze z darów Kazimierza Bobińskiego”
- „Utracony świat – ślady rodzin żydowskich w Ciechanowie do roku 1942”
- „Rzeźba ludowa z kolekcji Heleny i Mariana Przedpełskich”
- Zamek Książąt Mazowieckich
- „Fakty i mity ciechanowskiego zamku”
- „Księstwo Mazowieckie 1200–1526: intrygi, trucizny i smok czyli 300 lat niezależnego Mazowsza”
- Muzeum Pozytywizmu (Gołotczyzna, ul. Aleksandra Świętochowskiego 16)
- „Ekspozycja biograficzna Aleksandra Świętochowskiego” (Willa „Krzewnia”)
- „Szlachta Mazowiecka w malarstwie i wnętrzach, Malarstwo Adama Feliksa Ciemniewskiego (1866-1915)” (Dworek Aleksandry Bąkowskiej)
- „Aleksandra z Sędzimirów Bąkowska (1851–1928) i szkoły w Gołotczyźnie”, „Malarstwo i rzeźba Józefa Piwowara (1904–1987)”
- „Dworek drobnoszlachecki”
- „Maszyny rolnicze i dawny sprzęt gospodarstwa domowego”
- „Park z pomnikami przyrody”
Galeria
-
Zamek w Ciechanowie
-
Willa „Krzewnia”, siedziba Muzeum Pozytywizmu
-
Dworek Aleksandry Bąkowskiej, Gołotczyzna
Przypisy
.jpg)
