Pierwsze sześć rund turnieju rozegrano od 27 listopada do 14 grudnia 2001, natomiast mecz finałowy o tytuł mistrza świata - po niecałym miesiącu, w dniach 16 stycznia|16–25 stycznia 2002. Był to czwarty z pięciu turniejów o mistrzostwo świata FIDE rozegranych systemem pucharowym.
W turnieju uczestniczyło 128 zawodników (w tym 11 z rankingiem powyżej 2700 punktów), którzy rozegrali 7 rund systemem pucharowym. Spośród zawodników klasyfikowanych w pierwszej dziesiątce na świecie w dniu 1 lipca 2001 w turnieju nie wystąpili Garri Kasparow (nr 1), Władimir Kramnik (nr 2) oraz Gata Kamski (nr 10).
Zasady rozgrywania poszczególnych rund były prawie takie same jak w roku 2000 - zwiększono jedynie liczbę partii w meczu finałowym. Zawodnicy rozgrywali ze sobą po dwie partie klasyczne (w półfinałach po 4, a w finale - 8), następnie - w przypadku wyniku remisowego - pojedynek dwupartiowy tempem przyspieszonym, po nim zaś - w razie konieczności - jeszcze jeden. Jeśli po tych partiach wynik wciąż był remisowy, rozgrywano jedną decydującą partię tempem błyskawicznym, w której losowano kolory bierek i w której grający białymi otrzymywał więcej czasu do namysłu od swojego przeciwnika. Aby jednak awansować, musiał tę partię wygrać - remis premiował awansem zawodnika grającego czarnymi (jak również jego zwycięstwo).
W początkowych rundach zanotowano o wiele mniej, niż w poprzednich latach, zaskakujących rozstrzygnięć, z których największymi były wyeliminowanie już w I rundzie Anatolija Karpowa (2692, 16 numer startowy), natomiast w II - Pétera Lékó (2730, nr 5). Skład półfinałów był więc tylko w niewielkim stopniu zaskakujący: oprócz Viswanathana Ananda (2797, nr 1) i Wasilija Iwanczuka (2731, nr 4) znaleźli się w nich gracze z drugiej dziesiątki listy startowej: Piotr Swidler (2695, nr 14) i Rusłan Ponomariow (2684, nr 19). Oba półfinały zakończyły się sukcesem zawodników ukraińskich, którzy pokonali swoich przeciwników (Iwanczuk - Ananda, a Ponomariow - Swidlera) i między sobą rozstrzygnęli kwestię mistrzostwa świata. O ile udział w meczu finałowym Iwanczuka w żadnym stopniu nie był niespodzianką, o tyle awans zaledwie osiemnastoletniego Ponomariowa stanowił pewną sensację.
Prawdziwą jednak sensacją był dopiero wynik zakończonego miesiąc później meczu o tytuł mistrza świata. Faworyzowany Wasilij Iwanczuk nie wytrzymał presji i praktyczne bez walki przegrał całe spotkanie 2½ – 4½, ulegając w pierwszej i piątej partii, nie wygrywając żadnej. Tym samym Rusłan Ponomariow został wieku 18 lat najmłodszym w historii mistrzem świata w szachach.
W mistrzostwach wystartowało trzech Polaków: Bartłomiej Macieja (2588, nr 68), Michał Krasenkow (2573, nr 78) oraz Jacek Gdański (2537, nr 95), nie odnosząc sukcesów. Macieja po zwycięstwie w I rundzie nad Borysem Awruchem (2598, nr 61) w kolejnej uległ (choć dopiero po dogrywce) Wasilijowi Iwanczukowi, natomiast pozostali dwaj reprezentanci wyeliminowani zostali już w rundzie I: Krasenkow przegrał ze Symbatem Lyputianem (2608, nr 52), zaś Gdański - z Wadimem Zwiagincewem (2638, nr 34).
