Ten artykuł dotyczy suwerennych państw o małym obszarze terytorialnym. Zobacz też: Mikronacja – określenie stosowane na państwo o charakterze wirtualnym, lub rzeczywiste, lecz niewielkie i nieuznawane. Obydwa powyższe podmioty potocznie określa się również jako mikropaństwo.
Mikropaństwo, minipaństwo, rzadziej państwo karłowate – państwo o niewielkim obszarze terytorialnym i mające niewielką liczbę ludności.
Typowym problemem mikropaństw jest np. brak własnej armii. Niewielkie terytorium i mała liczba ludności determinują daleko idące ograniczenia gospodarcze. Dlatego kraje te często wchodzą w unie celne i używają walut swoich sąsiadów. Ich słaba pozycja prowadzi w efekcie do uzależnienia się od większych państw sąsiednich, na rzecz których nierzadko rezygnują one z wykonywania części własnej suwerenności. W Europie taka zależność istnieje pomiędzy Księstwem Andory a Francją i Hiszpanią. Dla Liechtensteinu takim partnerem jest Szwajcaria, dla Księstwa Monako – Francja, a dla San Marino – Włochy. Dla pozaeuropejskich mikropaństw rolę tę odgrywają byłe metropolie, których koloniami w przeszłości były te kraje.
Mikropaństwa są niezależnymi podmiotami prawa międzynarodowego. Do kategorii tej nie można więc zaliczyć takich bytów jak Dependencje Korony brytyjskiej czy drobne terytoria zależne, będące pozostałościami rozległych posiadłości dawnych mocarstw kolonialnych.
Miasto-państwo jest klasycznym przykładem miniaturowego państwa, które składa się z jednego miasta i ewentualnie z najbliżej położonego terytorium, gdzie mogą znajdować się jeszcze inne, mniejsze osady.
Współczesne mikropaństwa
Na świecie istnieje oficjalnie 25 niepodległych państw, których powierzchnie nie przekraczają 1000 km². Liczba ich ludności zazwyczaj jest niewielka, z wyjątkiem Singapuru – miasta zamieszkanego przez ponad 5,5 mln osób. Większość minipaństw zajmuje wyspy lub grupy wysp, przeważnie położone w Basenie Karaibskim, na Oceanie Spokojnym i w Azji Południowo-Wschodniej, i stanowi często pozostałości dawnych posiadłości kolonialnych. Jedynie Singapur, Malta i niezależny szejkanat Bahrajn są państwami charakteryzującymi się wysoką stopą życiową i stabilnym rozwojem ekonomicznym.
W Europie istnieje 6 minipaństw: Andora, Liechtenstein, Monako, Malta, San Marino i Watykan. Mają one odmienną genezę, stanowiąc fragmenty średniowiecznych państw lub posiadłości należących do różnych dynastii.
Najmniejszym państwem świata zarówno pod względem terytorium, jak i liczby ludności jest Państwo Miasto Watykan z 839 obywatelami (stan na lipiec 2013) i o powierzchni 44 hektarów.
