Mikołajek polny

Mikołajek polny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

selerowate

Rodzaj

mikołajek

Gatunek

mikołajek polny

Nazwa systematyczna
Eryngium campestre L.
Sp. Pl. 1: 233. 1753[3]
Synonimy

Eryngium vulgare Lam.[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Mikołajek polny (Eryngium campestre L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny selerowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Pierwotny zasięg gatunku obejmuje południową i środkową Europę (na północ po Niemcy, Polskę, Ukrainę), północną Afrykę (od Maroka po Egipt) oraz południowo-zachodnią Azję po Iran na wschodzie[3]. Introdukowany został do północnej Europy (Dania, Szwecja, Wielka Brytania), do Nowej Zelandii i do wschodniej części Ameryki Północnej[3].

W Polsce za naturalne uznawane są tylko stanowiska znajdujące się na zachodnich krańcach kraju w dolinie Odry, poza nimi gatunek notowany jest jako introdukowany i dziczejący na pojedynczych stanowiskach rozproszonych na całym obszarze kraju[4].

Morfologia

Pokrój
Kwiatostan
Pokrój
Sinoszara lub białawozielona roślina zielna. Ma drewniejące, brunatne kłącze z głęboko sięgającym korzeniem palowym. Gruba łodyga u nasady otoczona jest licznymi włóknami po martwych liściach, od dołu gałęzista. Osiąga od 30 do 100 cm wysokości[5].
Liście
Tęgie, sztywne, z wyjątkiem młodych liści pozostałe są dłoniasto lub pierzasto nacinane i silnie kolczaste. Dolne liście są ogonkowe górne siedzące o uszastej nasadzie, podwójnie pierzaste i silnie kolczaste[5].
Kwiaty
Zebrane w kulisto jajowate główki wsparte 6–7 podsadkami. Są one wąskolancetowate, zakończone kolcem, poza tym całobrzegie lub kolczaste także na brzegach. Poszczególne kwiaty w obrębie kwiatostanu wspierają szydlaste przysadki. Działki kielicha są dwa razy dłuższe od płatków korony, zakończone kolcem. Korona jest biaława lub szarozielonawa[5].
Owoce
Spłaszczone, odwrotnie jajowate rozłupnie do 5 mm długości, pokryte szydlastymi łuskami[5].
Gatunek podobny
Mikołajek płaskolistny Eryngium planum odróżnić można m.in. po ciemnozielonych, niepodzielonych liściach odziomkowych; łodydze rozgałęziającej się tylko w górnej połowie i zazwyczaj niebieskich (rzadko białawych) kwiatach[5].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie latem, zwykle od lipca do sierpnia, rzadziej od czerwca do września[5]. Rośnie na suchych murawach, poza tym na przydrożach i przytorzach oraz odłogach[5]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Thalictro-Salvietum pratensis[6].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
  3. ↑ a b c d Eryngium campestre L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-06-28].
  4. ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 222, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  5. ↑ a b c d e f g Marian Koczwara, Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 22.
  6. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.