PROFILPELAJAR.COM

Mieczysław Pożaryski
Data i miejsce urodzenia	1 października 1875 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	22 kwietnia 1945 ; Grodzisk Mazowiecki
	profesor nauk technicznych
	Specjalność: elektryczność
	Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Szkoła Inżynierska im. Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda; Politechnika Warszawska
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mieczysław Pożaryski (ur. 1 października 1875 w Warszawie, zm. 22 kwietnia 1945 w Grodzisku Mazowieckim) – inżynier elektryk; profesor i wieloletni dziekan Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej, współzałożyciel i wieloletni prezes Stowarzyszenia Elektryków Polskich^[1].

Życiorys

Urodził się w rodzinie Władysława, zesłańca politycznego na Syberię Zachodnią, gdzie przebywał w latach 1864–1872^[2], i Leokadii ze Smolaków^[3].

Przed pierwszą wojną światową

Ukończył studia wyższe w Petersburgu jako inżynier technolog i w Darmstadt jako inżynier elektryk. Od 1899 przez przeszło ćwierć wieku wykładał elektrotechnikę i fizykę w Szkole im. Wawelberga i Rotwanda w Warszawie. Ta szkoła została założona w 1895 jako szkoła średnia mechaniczno-techniczna. Początkowo władze rosyjskie pozwalały na wykłady tylko w języku rosyjskim. Dopiero w 1906 pozwolili uczyć po polsku^[4].

Inicjatywą Ogólnorosyjskiego Towarzystwa Popierania Przemysłu i Handlu, pod przewodnictwem inżyniera Kazimierza Obrębowicza, zostały wybudowane w latach 1899–1901 pierwsze gmachy dzisiejszej Politechniki Warszawskiej, w których funkcjonował Warszawski Instytut Politechniczny, z wykładowym językiem rosyjskim. Przedmioty elektrotechniczne były wykładane początkowo na wydziale mechanicznym w ramach kursu fizyki. Była również katedra elektrotechniki, prowadzona przez Grzegorza Wulfa, jego asystentem od 1902 był Mieczysław Pożaryski^[5]. W latach 1906–1913 był działaczem Towarzystwa Kultury Polskiej.

W latach 1906–1916 był wykładowcą Wydziału Technicznego Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie, gdzie wykładał zarys elektrotechniki i teoretyczne podstawy elektrotechniki w ramach Kursów Politechnicznych (1906–1908) oraz elektrotechnikę w ramach Kursów Wieczornych dla Techników (1909–1916), a także teoretyczne podstawy elektrotechniki na Wykładach dla Inżynierów (1913)^[6].

Profesor Pożaryski wraz z inżynierem Ksawerym Gnoińskim reprezentował polskie organizacje na kongresie założycielskim Fédération Internationale Des Ingénieurs-Conseils w Gandawie w 1913^[7].

Druga Rzeczpospolita

Po zajęciu Warszawy przez Niemców uzyskano zgodę na inaugurację działalności polskiej Politechniki, co nastąpiło w listopadzie 1915. Mieczysław Pożaryski był w gronie organizatorów tej uczelni. W 1920 jako ochotnik wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej^[2]. Po odzyskaniu niepodległości szybko Politechnika się rozwinęła. Wydział Budowy Maszyn i Elektrotechniki został podzielony 15 czerwca 1921. W ten sposób powstał Wydział Elektrotechniczny, który później, w 1924, zmienił nazwę na Elektryczny. Mieczysław Pożaryski zostaje dziekanem Wydziału i pełni tę funkcję przez wiele kadencji w latach: 1921–1925, 1934–1936 oraz 1937–1939. Równocześnie nadal wykładał w szkole Wawelberga i Rotwanda, teraz podniesionej do rangi Państwowej Wyższej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki^[1].

Na zjeździe elektryków w dniach 7–9 czerwca 1919 w Warszawie zapadła uchwała o utworzeniuStowarzyszenia Elektrotechników Polskich przekształconego w 10 lat później w Stowarzyszenie Elektryków Polskich. Pierwszym Prezesem został wybrany profesor Mieczysław Pożaryski. W skład pierwszego Zarządu weszli także: Kazimierz Drewnowski, Ksawery Gnoiński, Roman Podoski, Kazimierz Szpotański, Józef Tomicki, Gabriel Michał Sokolnicki i Kazimierz Bieliński. Pożaryski przez wiele lat pełnił funkcję Prezesa SEP-u^[8].

Był prezesem zarządu Stowarzyszenia Radiotechników Polskich^[9]^[10]. W 1933 został członkiem Tymczasowego Komitetu Doradczo-Naukowego^[11].

Okupacja niemiecka

Niemcy zamknęli wszystkie szkoły powyżej ósmej klasy. Uczenie młodzieży odbywało się na tzw. tajnych kompletach w prywatnych domach. Prof. Pożaryski uczył fizyki na kompletach liceum w Grodzisku Mazowieckim, gdzie miał swój dom^[12].

Jednak z powodu przedłużenia się wojny Generalne Gubernatorstwo odczuło potrzebę wykształcenia techników dla pracy w przemyśle niemieckim. W 1942 pozwolono na otwarcie Państwowej Wyższej Szkoły Technicznej w Warszawie (1941–1944), utworzonej na bazie Politechniki Warszawskiej. Rektorem uczelni był niemiecki profesor Gütinger, kierownikiem Wydziału Elektrycznego został prof. Mieczysław Pożaryski, a wykładowcami byli m.in. profesorowie: Pogorzelski, Wolfke, Podoski, Iwaszkiewicz, Stefanowski. Pod płaszczykiem szkoły dla techników, prowadzono tajnie pełne wykłady politechniki^[13].

Po wkroczeniu do Warszawy wojsk sowieckich pierwszy na gruzach Wydziału zjawił się prof. Pożaryski i od razu 12 kwietnia 1945 zwołał Radę Wydziału. Niestety, na następnym posiedzeniu w dniu 22 kwietnia nie był już obecny. Jego organizm wyczerpany pracą w okresie okupacji nie wytrzymał ciężkich warunków w zburzonej Warszawie i właśnie tego dnia zmarł w swoim domu^[14] w Grodzisku Mazowieckim, pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 142-5-27)^[15].

Życie prywatne

W 1901 ożenił się z Wandą z Grzegorzewskich (1872–1950)^[15]. Ich czwartym, najmłodszym dzieckiem był Władysław^[2].

Prace twórcze

Prof. M. Pożaryski w swoich wykładach podkreślał głównie fizyczne strony podstaw elektrotechniki. Był autorem wielu podręczników i książek na poziomie średnim. Książki te cenione były również przez studentów politechniki, właśnie ze względu na wyjaśnienia fizyczne uzupełniające „suche” metody matematyczne^[16].

Wśród książek, które napisał, są:

Krótkie wskazówki z elektrotechniki dla techników, 1903
Magnetyzm i elektryczność, 1909
Podstawy naukowe elektrotechniki łącznie z zasadami pomiarów, 1915
Naukowe podstawy elektrotechniki, 1927
Teoria prądów szybkozmiennych, 1931, Warszawa: Komisja Wydawnicza Tow. Bratniej Pomocy Studentów Politechniki Warszawskiej
Przystępna elektrotechnika prądów silnych (współautor Gustaw Hensel), Wydawnictwo Księgarni J. Lisowskiej, Warszawa, 1921
Maszyny elektryczne i prostowniki: Zarys budowy i działania, 1927

Ordery

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)^[17]

Upamiętnienie

Jego imię nadano Technikum Elektrotechnicznemu w Żychlinie (1961)^[3].
Od 24 listopada 1961 ulica w Warszawie, na terenie obecnej dzielnicy Wawer, nosi nazwę ulicy Mieczysława Pożaryskiego^[18].
Od 1975 przyznawany jest Medal imienia profesora Mieczysława Pożaryskiego ustanowiony uchwałą XX Walnego Zjazdu Delegatów Stowarzyszenia Elektryków Polskich^[19].
Od 1975 SEP organizuje coroczny konkurs imienia Mieczysława Pożaryskiego na najlepsze artykuły publikowane w czasopismach SEP^[3].
Tablice pamiątkowe poświęcone prof. Mieczysławowi Pożaryskiemu są umieszczone w Gmachu Elektrotechniki PW i w Instytucie w Międzylesiu^[3].
Na stulecie SEP, w czerwcu 2019, odsłonięto pomnik – ławeczkę P. (autorstwa prof. Mariana Molendy) koło wydziału elektrycznego PW^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b Historia Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej.
↑ ^a ^b ^c Tadeusz M.T.M. Peryt Tadeusz M.T.M., WSPOMNIENIA Władysław Pożaryski 1910–2008, „Przegląd Geologiczny”, 56 (5), 2008, s. 359–360, ISSN 0033-2151 [dostęp 2024-06-19] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Piotr Szymczak, Pożaryski Mieczysław Giganci Nauki [dostęp 2024-06-19].
↑ Historia szkoły inżynierskiej Wawelberga i Rotwanda, p.91.
↑ Historia szkolnictwa energetycznego.
↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
↑ Historia FIDIC.
↑ Historia SEPu.
↑ Stow. radjotechników. „Kurier Warszawski”. Nr 198, s. 3, 21 lipca 1926.
↑ Stowarzyszenie Radiotechników Polskich. „Kurier Warszawski”. Nr 145, s. 8, 26 maja 1928.
↑ Maciej Bossak: Tymczasowy Komitet Doradczo-Naukowy. [dostęp 2018-03-20].
↑ Historia szkoły w Grodzisku Mazowieckim.
↑ Wspomnienia inż. Z. Makowskiego, p.10.
↑ Ś.p. Profesor inż. Mieczysław Pożaryski, „Życie Warszawy” (R. 2, nr 125 (194)), Warszawa, 7 maja 1945 [dostęp 2020-02-18] .
↑ ^a ^b Cmentarz Stare Powązki: MIECZYSŁAW POŻARYSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-23] .
↑ Działalność naukowo-badawcza Wydziału. minisawe.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-18)].
↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
↑ Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24 listopada 1961 r. w sprawie nadania nazw ulicom, Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 20 grudnia 1961 r., nr 22, poz. 96, s. 7.
↑ REGULAMIN NADAWANIA medalu imienia profesora Mieczysława Pożaryskiego (1875 – 1945). [dostęp 2018-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-25)].

Linki zewnętrzne

Historia szkoły inżynierskiej Wawelberga i Rotwanda
Historia Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej w latach 1915–1952
Portal Stowarzyszenia Elektryków Polskich
Mieczysław Pożaryski (1875–1945) – plansza biograficzna
Prace Mieczysława Pożaryskiego dostępne w Sieci (Katalog HINT)
Mieczysław Pożaryski – publikacje w bibliotece Polona

[autonazwa1-1] Historia Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej.

[:0-2] Tadeusz M.T.M. Peryt Tadeusz M.T.M., WSPOMNIENIA Władysław Pożaryski 1910–2008, „Przegląd Geologiczny”, 56 (5), 2008, s. 359–360, ISSN 0033-2151 [dostęp 2024-06-19] (ang.).

[:1-3] Piotr Szymczak, Pożaryski Mieczysław Giganci Nauki [dostęp 2024-06-19].

[4] Historia szkoły inżynierskiej Wawelberga i Rotwanda, p.91.

[5] Historia szkolnictwa energetycznego.

[6] Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna

[7] Historia FIDIC.

[8] Historia SEPu.

[9] Stow. radjotechników. „Kurier Warszawski”. Nr 198, s. 3, 21 lipca 1926.

[10] Stowarzyszenie Radiotechników Polskich. „Kurier Warszawski”. Nr 145, s. 8, 26 maja 1928.

[11] Maciej Bossak: Tymczasowy Komitet Doradczo-Naukowy. [dostęp 2018-03-20].

[12] Historia szkoły w Grodzisku Mazowieckim.

[13] Wspomnienia inż. Z. Makowskiego, p.10.

[14] Ś.p. Profesor inż. Mieczysław Pożaryski, „Życie Warszawy” (R. 2, nr 125 (194)), Warszawa, 7 maja 1945 [dostęp 2020-02-18] .

[:2-15] Cmentarz Stare Powązki: MIECZYSŁAW POŻARYSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-23] .

[16] Działalność naukowo-badawcza Wydziału. minisawe.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-18)].

[17] M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi na polu pracy naukowej”.

[18] Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24 listopada 1961 r. w sprawie nadania nazw ulicom, Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 20 grudnia 1961 r., nr 22, poz. 96, s. 7.

[19] REGULAMIN NADAWANIA medalu imienia profesora Mieczysława Pożaryskiego (1875 – 1945). [dostęp 2018-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-25)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

PROFILPELAJAR.COM

Mieczysław Pożaryski

Życiorys

Przed pierwszą wojną światową

Druga Rzeczpospolita

Okupacja niemiecka

Życie prywatne

Prace twórcze

Ordery

Upamiętnienie

Przypisy

Linki zewnętrzne

Read other articles:

Bandar Udara Internasional General Francisco J. Mujica

Синелобый амазон

Kenneth Arrow

Roman law

Religion in Pakistan

Soyuz TMA-6

VR commuter rail

China–Venezuela relations

Hidangan Portugis

Deportation of Germans from Romania after World War II

Ion Ustian

Lineage Logistics

高松琴平電気鉄道

مقاطعة كرافورد (أوهايو)

Brownhills railway station

قاموس جوجل

何嘉欣

DMBMPP

Düsseldorfer Turn- und Sportverein Fortuna 1895 1994-1995

Me and Mrs Jones (serie televisiva)