Michał Siedlecki

Michał Siedlecki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

8 września 1873
Kraków, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

11 stycznia 1940
KL Sachsenhausen, Oranienburg, III Rzesza

Zawód, zajęcie

zoolog

Dzieci

Andrzej
Stanisław
Ewa

Krewni i powinowaci

Franciszek Siedlecki

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie)
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach
Cytaty w Wikicytatach
Prof. Michał Siedlecki jako kurator Koła Przyrodników Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego (siedzący w środku)

Michał Marian Siedlecki (ur. 8 września 1873 w Krakowie[1], zm. 11 stycznia 1940 w Sachsenhausen) – polski zoolog.

Życiorys

Był synem Adolfa Siedleckiego, farmaceuty i właściciela apteki „Pod Białym Orłem” w Krakowie, oraz Tekli z domu Dydyńskiej[2]. Miał brata Franciszka, malarza. W 1891 ukończył Gimnazjum św. Jacka w Krakowie. W latach 1891–1895 studiował zoologię w Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, a następnie odbył studia uzupełniające w Instytucje Zoologicznym w Berlinie (1895-1896) oraz Collège de France i Instytucie Pasteura Uniwersytetu w Paryżu.

W 1895 otrzymał tytuł doktora filozofii, a w 1899 docenta zoologii UJ. W 1904 został profesorem nadzwyczajnym. Od 1912 pełnił funkcję kierownika Katedry Zoologii tej uczelni. W latach 1919–1921 był rektorem Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. W 1921 powrócił na Uniwersytet Jagielloński. Zajmował się biologią ogólną i biologią morza.

W 1921 był współinicjatorem powstania Morskiego Laboratorium Rybackiego na Helu oraz Stacji Badania Wędrówek Ptaków w Warszawie w 1931. Reprezentował Polskę w Międzynarodowej Radzie Badań Morza w Kopenhadze oraz Międzynarodowym Biurze Ochrony Przyrody w Brukseli. Uczestniczył w wyprawach naukowych do Egiptu, Indii, Afryki, na Cejlon oraz Jawę. W latach 1923–1938 był członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody.

W pracy badawczej zajmował się protozoologią, cytologią oraz biologią morza. Prowadził także badania z zakresu biologii morza i nad stworzeniem racjonalnych podstaw rybołówstwa morskiego. Walczył o objęcie ochroną rzadkich zwierząt, m.in. żubra, wielorybów, jesiotra, i wielu gatunków ptaków. Prowadził kompleksowe badania nad mechanizmami przystosowawczymi zwierząt do warunków tropikalnych. Wraz z Franciszkiem Kryształowiczem badał patogenezę kiły i biologię krętka bladego, a z Fritzem Schaudinnem przyczynił się do wyjaśnienia patogenezy malarii.

W 1903 został członkiem korespondentem Akademii Umiejętności, a w 1920 członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności. Był także członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Doktor honoris causa uniwersytetów w Wilnie i Strasburgu.

Był autorem wielu prac naukowych i popularnonaukowych oraz szeregu rozpraw specjalnych, zwłaszcza z zakresu badań nad sporowcami.

Grób prof. Michała Siedleckiego na cmentarzu Rakowickim

Po rozpoczęciu okupacji niemieckiej w Polsce, aresztowany 6 listopada 1939 w akcji Sonderaktion Krakau. Zmarł 11 stycznia 1940 w niemieckim obozie koncentracyjnym Sachsenhausen na nieleczone zapalenie płuc[3]. Urna z prochami profesora przyjechała do Krakowa, złożono ją na cmentarzu Rakowickim (pas 12, rząd wsch.)[4]. Imieniem profesora nazwano polskie statki naukowo-badawcze (zob. poniżej).

Życie prywatne

Jego pierwszą żoną była Irena z domu Wolska, która zmarła 24 grudnia 1905 w połogu razem z urodzoną córką[5]. W 1910 ożenił się z Anną z domu Stachiewicz, córką krakowskiego malarza Piotra Stachiewicza. Z tego małżeństwa mieli troje dzieci: Andrzeja (ur. 20 listopada 1910), Stanisława (ur. 17 września 1912), geologa i taternika oraz Ewę (ur. 1 maja 1915)[6], artystkę graficzkę[7].

Wybrane publikacje naukowe

  • O budowie leukocytów oraz o podziale ich jąder u jaszczurów (1896)[8]
  • Cycle evolutif de la Caryotropha mesnilii, coccidie novelle des Polymnies (1902)
  • Spostrzeżenia nad budową i rozwojem Spirochaetae pallida Schaud. (1906)
  • Badania doświadczalne nad kiłą: morfologia krętka białego (1907)
  • O przemianie materii wśród morza (1907)
  • Jawa. Przyroda i sztuka (1913)[1]
  • Głębiny (1916)[9]
  • Państwa zwierzęce (1916)
  • Skarby wód. Obrazy z nadmorskich krain (1923)[10]
  • Na rafach koralowych (1926)[11]
  • Opowieści malajskie (1926)[12]
  • Ekonomiczne wykorzystywanie wybrzeża w zakresie rybołówstwa morskiego (1927)
  • Naukowe podstawy racjonalnej gospodarki rybackiej na morzu (1929)[13]
  • Niewyzyskane walory morza (1930)[14]
  • Wielorybnictwo i ochrona wielorybów (1931)[15]
  • Sprawa międzynarodowej ochrony ptaków (1933)[16]
  • Ryby morskie częściej poławiane na Bałtyku i północnym Atlantyku (1938)[17]
  • Na drodze życia i myśli (1966)
  • Z głębin w EPITAPHIUM Ignacego Maciejowskiego Sewera, dru. UJ 1902
  • Cztery miesiące walki z zarazą (1916)

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

Imieniem Michała Siedleckiego nazwano statki badawcze Morskiego Instytutu Rybackiego:

  • „Michał Siedlecki” – kuter naukowo-badawczy (w służbie 1948–1956, brytyjskiego typu kutrów rybackich MFV-75, otrzymany w ramach UNRRA, późniejszy kuter GDY 119)[24],
  • „Michał Siedlecki II” – kuter badawczy (w służbie od 1956, typu B-25)[24],
  • „Profesor Siedlecki” – oceaniczny statek badawczy (w służbie 1972–1991).

W 2001 r. Narodowy Bank Polski wydał upamiętniającą Siedleckiego srebrną monetę kolekcjonerską o nominale 10 złotych oraz towarzyszącą jej monetę okolicznościową ze stopu nordic gold o nominale 2 złotych. Obie monety są częścią serii „Polscy podróżnicy i badacze”[25].

Przypisy

  1. ↑ a b Stanisław Zieliński, Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 464.
  2. ↑ Fedorowicz 1966 ↓, s. 9.
  3. ↑ Jan Gwiazdomorski: Wspomnienia z Sachsenhausen. Dzieje uwięzienia profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, 6 XI 1939 – 9 II 1940. Kraków: Wyd. Literackie, 1975, s.215
  4. ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 256, ISBN 978-83-233-4527-5.
  5. ↑ Fedorowicz 1966 ↓, s. 17.
  6. ↑ Fedorowicz 1966 ↓, s. 22.
  7. ↑ Bronislawa Kopczynska-Jaworska, Lodzcy luteranie: spolecznosc i jej organizacja, Polskie Tow. Ludoznawcze, 2002 [dostęp 2023-12-06] (pol.).
  8. ↑ O budowie leukocytów oraz o podziale ich jąder u jaszczurów [online], Osobne odb.: Rozprawy Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności w Krakowie. T. 31., polona.pl [dostęp 2019-07-13].
  9. ↑ Michał Siedlecki, Głębiny [online], polona.pl [dostęp 2019-07-13].
  10. ↑ Michał Siedlecki, Skarby wód : obrazy z nadmorskich krain [online], polona.pl [dostęp 2019-07-13].
  11. ↑ Michał Siedlecki, Na rafach koralowych [online], polona.pl [dostęp 2019-07-13].
  12. ↑ Michał Siedlecki, Opowieści malajskie [online], polona.pl [dostęp 2019-07-13].
  13. ↑ Michał Siedlecki, Naukowe podstawy racjonalnej gospodarki rybackiej na morzu [online], polona.pl [dostęp 2019-07-13].
  14. ↑ Michał Siedlecki, Niewyzyskane walory morza [online], Tyt. nagł. Rozprawa ta stanowi część zbiorowej pracy pt.: Obrona Pomorza, która ukazała się w Pamiętniku Instytutu Bałtyckiego, Serja Dominium Maris, z. 2, Toruń 1930., polona.pl [dostęp 2019-07-13].
  15. ↑ Michał Siedlecki, Wielorybnictwo i ochrona wielorybów [online], polona.pl [dostęp 2019-07-13].
  16. ↑ Michał Siedlecki, Sprawa międzynarodowej ochrony ptaków [online], polona.pl [dostęp 2019-07-13].
  17. ↑ Michał Siedlecki, Ryby morskie częściej poławiane na Bałtyku i północnym Atlantyku [online], polona.pl [dostęp 2019-07-13].
  18. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 16.
  19. ↑ M.P. z 1921 r. nr 298, poz. 353 - członkowi Kapituły orderu „Odrodzenia Polski”.
  20. ↑ Część urzędowa. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 157 z 19 lipca 1921. 
  21. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921 – 1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 14, 29. „za wybitne zasługi, położone dla Rzeczypospolitej Polskiej na polu nauki i pracy obywatelskiej” - jako jeden z pierwszych 15 osób odznaczonych Orderem Odrodzenia Polski.
  22. ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym położone w latach 1905–1918”.
  23. ↑ M.P. z 1938 r. nr 100, poz. 155 „za zasługi na polu pracy społecznej w dziedzinie polskiego rybołówstwa morskiego”.
  24. ↑ a b Jerzy Miciński, Stefan Kolicki: Pod polską banderą. Gdynia: Wydawnictwo Morskie, 1962, s. 70, 72.
  25. ↑ Polscy podróżnicy i badacze: Michał Siedlecki (1873-1940). nbp.pl. [dostęp 2024-05-19]. (pol.).

Bibliografia

  • Biogramy uczonych polskich, Część II: Nauki biologiczne (pod redakcją Andrzeja Śródki i Pawła Szczawińskiego), Ossolineum, Wrocław 1985.
  • Wielka Ilustrowana Encyklopedia Gutenberga (1934–1939).
  • Zygmunt Fedorowicz. Michał Siedlecki (1873-1940). „Memorabilia Zoologica”. 17, 1966. Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. [dostęp 2023-12-07]. 

Linki zewnętrzne

Read other articles:

Jenis keju

Artikel utama untuk kategori ini adalah Keju. Berbagai macam keju bertekstur keras. Berbagai macam keju bertekstur lembut. Jenis keju adalah berbagai macam variasi keju yang merupakan hasil dari penggunaan susu dan bakteri yang berbeda juga lamanya proses pematangan yang tidak sama.[1] Selain itu, makanan yang dimakan oleh binatang yang akan diambil susunya pun berpengaruh terhadap keju yang akan dihasilkan.[1] Saat ini diperkirakan ada lebih dari 400 macam keju dari berbagai ...

 

Etnografi siber

Artikel atau bagian mungkin perlu ditulis ulang agar sesuai dengan standar kualitas Wikipedia. Anda dapat membantu memperbaikinya. Halaman pembicaraan dari artikel ini mungkin berisi beberapa saran. Studi etnografi tradisional mengamati interaksi antara individu-individu yang tinggal bersama. Etnografi budaya dan komunitas daring memperluas studi etnografi hingga pada keadaan di mana interaksi dimediasi secara teknologi, bukan tatap muka langsung. Oleh karena itu, etnografi siber mengatasi ke...

 

Teka teki gambar

Seseorang sedang bermain teka-teki keping Teka-teki keping atau umumnya disebut teka-teki gambar (Inggris: jigsaw puzzle, picture puzzlecode: en is deprecated ) adalah sebuah permainan teka-teki bongkar pasang berupa penyusunan kepingan-kepingan dengan beragam bentuk untuk membentuk suatu gambar yang utuh. Permainan ini dapat ditilik kembali ke abad ke-18. Diyakini John Spilsbury adalah orang pertama yang memproduksi permainan teka-teki keping pada kisaran tahun 1760.[1] Nama jigsaw (...

Vietnam Selatan

Halaman ini berisi artikel tentang negara historis. Untuk lokasi geografi, lihat Vietnam Selatan (Lokasi geografi). Republik Vietnam beralih ke halaman ini. Untuk negara modern, lihat Republik Sosialis Vietnam. Untuk negara penerus setelah jatuhnya Saigon, lihat Pemerintah Revolusioner Sementara Republik Vietnam Selatan. Untuk front pembebasan nasional di selatan, lihat Viet Cong. Republik VietnamViệt-Nam Cộng-Hòa (Viet)République du Viêt Nam (Prancis)1955–1975 Bendera Lambang (1963-...

 

العلاقات التشيكية الموزمبيقية

العلاقات التشيكية الموزمبيقية التشيك موزمبيق   التشيك   موزمبيق تعديل مصدري - تعديل   العلاقات التشيكية الموزمبيقية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين التشيك وموزمبيق.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه الم...

 

Martin 4-0-4

Martin 4-0-4 Martin 4-0-4 d'une compagnie de Floride en 1981. Rôle Avion de ligne Constructeur Martin Équipage 2 Premier vol 21 octobre 1950 Mise en service 1951 Retrait 2008 Premier client TWA Client principal TWA Production 103 exemplaires. Dérivé de Martin 2-0-2 Dimensions Longueur 22,73 m Envergure 28,42 m Hauteur 8,66 m Aire alaire 80,30 m2 Masse et capacité d'emport Max. à vide 13,212 t Max. au décollage 20,367 t Passagers 40 Motorisation Moteurs 2 ...

Battle of Balakot

1831 conflict between the Sikhs and Afghans Battle of BalakotPart of Jihad movement of Ahmad BarelviDate6 May 1831LocationBalakot34°00′12″N 71°22′43″E / 34.0034°N 71.3786°E / 34.0034; 71.3786Result Sikh victoryBelligerents Sikh Empire MujahideenCommanders and leaders Maharaja Ranjit Singh Sher Singh Ilahi Bakhsh Akali Hanuman Singh Syed Ahmad Barelvi † Shah Ismail Dehlvi † Mirza Hayat Dehlvi †Strength 5,000[1] 700 ...

 

NA-186 Dera Ghazi Khan-III

Constituency of the National Assembly of Pakistan NA-186 Dera Ghazi Khan-IIIConstituencyfor the National Assembly of PakistanRegionKot Chutta Tehsil (partly) of Dera Ghazi Khan DistrictElectorate387,004 [1]Current constituencyCreated2018Member(s)VacantCreated fromNA-172 (Dera Ghazi Khan-II) NA-186 Dera Ghazi Khan-III (این اے-186، ڈیرہ غازي خان-3) is a newly-created constituency for the National Assembly of Pakistan. It mainly comprises the town and Tehsil of Kot Chutt...

 

Altair Airlines

American airline from 1967 to 1982 Altair Airlines IATA ICAO Callsign AK ALT ALTAIR Founded1967Ceased operations1982Fleet size9 (in 1982)HeadquartersPhiladelphia, Pennsylvania, United StatesKey peopleHenry P. Hill Altair Airlines was an airline based in Philadelphia. It was in service from 1967 to 1982. According to its June 15, 1982 system timetable, the Altair name was taken from the first magnitude star Altairius brightest in the constellation Aquila (Eagle) from which the airline's Blue E...

Kalwan Assembly constituency

Constituency of the Maharashtra legislative assembly in India KalwanConstituency No. 117 for the Maharashtra Legislative AssemblyConstituency detailsCountryIndiaRegionWestern IndiaStateMaharashtraDistrictNashikLS constituencyDindoriReservationSTMember of Legislative Assembly14th Maharashtra Legislative AssemblyIncumbent Nitin Arjun Pawar PartyNationalist Congress Party (Ajit Pawar Faction)Elected year2019 Kalwan Assembly constituency is one of the 288 Vidhan Sabha (legislative assembly) const...

 

Festival de Cannes 1952

Cet article est une ébauche concernant le festival de Cannes. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Festival de Cannes 1952 Maurice Genevoix, président du jury 1952 5e Festival de Cannes Détails Dates du 23 avril 1952au 10 mai 1952 Lieu Palais des festivals, Cannes France Président du jury Maurice Genevoix Site web http://www.festival-cannes.com Chronologie Festival de Cannes 1951 Festival de Canne...

 

Hébertistes

Cet article concerne la Révolution française. Pour Hébertisme, voir Jacques-René Hébert. Ne doit pas être confondu avec l'hébertisme (gymnastique) Cet article est une ébauche concernant la Révolution française. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Consultez la liste des tâches à accomplir en page de discussion. Ordre d'exécution des hébertistes publié par le Tribunal révolutionnair...

أتراك

هذه المقالة عن المجموعة العرقية الأتراك وليس عن من يحملون جنسية الجمهورية التركية أتراكTürkler (بالتركية) التعداد الكليالتعداد 70~83 مليون نسمةمناطق الوجود المميزةالبلد  القائمة ... تركياألمانياسورياالعراقبلغارياالولايات المتحدةفرنساالمملكة المتحدةهولنداالنمساأسترالي�...

 

Equestrian statue of the Duke of Cambridge, Whitehall

Equestrian statue in Whitehall, London, U.K. The statue in 2008ArtistAdrian JonesCompletion date18 May 1907; 116 years ago (1907-05-18)TypeSculpture (Equestrian statue)SubjectPrince George, Duke of CambridgeLocationLondon, SW1United KingdomCoordinates51°30′19″N 0°07′36″W / 51.505234°N 0.126613°W / 51.505234; -0.126613 The equestrian statue of Prince George, Duke of Cambridge is a life-size memorial by Adrian Jones, installed in Whitehall, ...

 

Golden Gala Pietro Mennea 2013

Il Golden Gala Pietro Mennea 2013 è stato la 33ª edizione dell'annuale meeting di atletica leggera, dedicato da quest'anno a Pietro Mennea, che scomparve poco più di tre mesi prima, ed ha avuto luogo allo Stadio Olimpico di Roma dalle ore 18:15 alle 22:20 UTC+2 del 6 giugno 2013. Il meeting è stato anche la quinta tappa del circuito IAAF Diamond League 2013. Indice 1 Programma 2 Risultati 2.1 Uomini 2.2 Donne 3 Note 4 Voci correlate 5 Collegamenti esterni Programma Il meeting ha visto lo ...

Pulau San Giulio

Isola San Giulio Isola San Giulio, dengan Orta San Giulio di belakang. Pulau San Giulio (Isola di San Giulio) adalah pulau yang terletak di Danau Orta, Piedmont, Italia. Pulau ini memiliki panjang 275 meter, dan lebar 140 meter. Struktur terbesar di pulau ini adalah Basilika Santo Giulio. William dari Volpiano lahir di sini tahun 962. Pranala luar History of San Giulio Island Island of Saint Giulio Diarsipkan 2007-09-28 di Wayback Machine. (Italian) Map of the Island[pranala nonaktif perm...

 

1982 Girabola

Football league seasonGirabola 1982Season1982(12/6/1982–6/2/1983)ChampionsPetro LuandaRelegatedInter HuílaM.C.H. UígeSagrada1983 African Cup of Champions ClubsPetro de Luanda (Girabola winner)Matches played182Top goalscorerJesus (21 goals)Biggest home win1º Agosto 7–2 Sagrada (09 Jan 1983)Biggest away win1º Agosto 2–6 Petro (04 Dec 1982)Highest scoringPetro 7–6 1º Maio (22 Jan 1983)← 1981 1983 → The 1982 Girabola was the fourth season of top-tier football competition in Angol...

 

Sophie Paris

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Januari 2023. PT Sophie Paris IndonesiaNama dagangSophie ParisJenisPerusahaan swastaIndustriModeDidirikan1995PendiriBruno HassonKantorpusatJl. Adyaksa Raya No. 33, Lebak Bulus-Jakarta Selatan, IndonesiaWilayah operasiAsia Tenggara, MarokoTokohkunciBruno Hasson (Pres...

Kebudayaan Yangshao

Ding buatan kebudayaan Yangshao. Kebudayaan Yangshao (Hanzi: 仰韶文化; Pinyin: Yǎngsháo wénhuà) adalah suatu kebudayaan neolitik yang muncul di bagian tengah Sungai Kuning di Cina pada 5000 SM hingga 3000 SM. Kebudayaan ini dinamai dari nama Yangshao, desa ekskavasi pertama kebudayaan ini (1921), yang terletak di provinsi Henan. Kebudayaan ini berkembang terutama di provinsi Henan, Shaanxi dan Shanxi. Referensi Chang, K.C. Archaeology of Ancient China. Yale University Press, N...

 

Paolo Hurtado

Paolo Hurtado 2011Informasi pribadiNama lengkap Paolo HurtadoTanggal lahir 27 Juli 1990 (umur 34)Tempat lahir Callao, PeruTinggi 174 cm (5 ft 9 in)Posisi bermain GelandangInformasi klubKlub saat ini Vitória GuimarãesNomor 16Karier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)2017 – Vitória Guimarães 25 (11)Tim nasional2011 – Peru 34 (3) * Penampilan dan gol di klub senior hanya dihitung dari liga domestik Paolo Hurtado (lahir 27 Juli 1990) adalah seorang pemain sepak bola berkewa...