Marian Malinowski ps. „Pobóg” konsp. Tadeusz Wolski (ur. 29 kwietnia 1900 w Łodzi, zm. 22 kwietnia 1977 w Łodzi) – kapitan Wojska Polskiego, dowódca 4 kompanii VIII zgrupowania Armii Krajowej, wchodzącego w skład Zgrupowania „Krybar”, walczącego w powstaniu warszawskim na Powiślu.
Życiorys
I wojna światowa 1914–1918
W latach 1913–1918 związany z ruchem niepodległościowym – najpierw jako członek Polskiej Organizacji Skautowej, a następnie POW – w 1918 roku brał czynny udział w rozbrajaniu Niemców w Łodzi.
Wojna polsko-bolszewicka 1920 roku
Po ochotniczym zgłoszeniu się do wojska, otrzymał przydział do 1 Batalionu Harcerskiego WP, a następnie do plutonu Osłony Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego w Belwederze i na wyjazdach. Był też instruktorem tworzącej się Kompanii Osłony Naczelnego Wodza. Na własną prośbę przydzielony na front do 5 Pułku Piechoty Legionów, z którym jako zastępca dowódcy plutonu, a następnie jako dowódca plutonu, przeszedł szlak Wilno – Dzwińsk – Kijów – Warszawa, aż do końca wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Przeniesiony do rezerwy w lutym 1922 roku.
Urzędnik instytucji prywatnych. Pracował społecznie jako sekretarz Zarządu Okręgu Związku Oficerów Rezerwy. Komendant Obwodu Związku Strzeleckiego w Łodzi, zawodnik – piłkarz i lekkoatleta, pierwszy kapitan drużyny piłkarskiej (1922-1930), a następnie członek zarządu (1928-1931) i prezes (1932-1934) Robotniczego Towarzystwa Sportowego Widzew w Łodzi[1].
II wojna światowa 1939–1945
W marcu 1939 mianowany porucznikiem rezerwy, a we wrześniu 1939 r. reklamowany od czynnej służby wojskowej przez przemysł wojskowy. Po wejściu Niemców do Łodzi poszukiwany przez Gestapo za działalność antyniemiecką, szczególnie w ostatnim miejscu pracy.
W lutym 1940 roku, jako Tadeusz Wolski, przedostał się do Warszawy, gdzie kontynuował rozpoczętą w Łodzi działalność konspiracyjną, służąc m.in. w SZP, ZWZ oraz AK w ramach Grupy Operacyjnej WP „Edward” pod dowództwem płk „Radwana” – Edward Pfeiffer – do likwidacji w lipcu 1944 roku – jako dowódca batalionu.
Powstanie warszawskie
W stopniu porucznika[2] (później kapitana) dowodził 4 kompanią VIII zgrupowania AK „Krybar” na Powiślu, która w pierwszych godzinach powstania atakowała Pałac Namiestnikowski oraz hotel „Bristol”, a następnie przez ponad miesiąc utrzymywała w rękach powstańców kwartał ulic Bednarska, Dobra, Tamka, Solec/Browarna/Furmańska, biorąc m.in. udział w atakach na budynki Uniwersytetu Warszawskiego, aby 5 września wycofać się do Śródmieścia. Po kapitulacji powstania trafił do obozu Bergen-Belsen, a następnie Gross Born.
Po zakończeniu wojny jako były żołnierz AK podjął pracę w przemyśle włókienniczym i kolejowym. Nadal pracował społecznie w RTS Widzew Łódź w latach 1947−1952 jako Prezes Zarządu, a od 1952 roku, aż do śmierci jako prezes honorowy[1] oraz Łódzkim Okręgowym Związku Piłki Nożnej.
Życie prywatne
Żonaty (od października 1939 roku) z Eufemią Malinowską (Pilichowska) ps. „Myszka”, miał syna, Janusza (1947−1993).
Udział w działalności niepodległościowej i walce zbrojnej w latach 1905–1945 brało także rodzeństwo Mariana Malinowskiego: Henryk Pobóg-Malinowski (1889–1931), Maria Sylwia Szymańska (Pobóg-Malinowska) (1892–1978), Seweryn Malinowski (1898-1952), Bogdan Malinowski (1908–1943).
Odznaczenia
W 2008 roku Pałacu Kazimierzowskim odbyło się uroczyste przekazanie do zasobu Archiwum Akt Nowych Akt Mariana Malinowskiego, w tym m.in. Archiwum 4 Kompanii Grupy „Krybar” Armii Krajowej[3].
Przypisy
Bibliografia
- Włodzimierz Rosłoniec, Grupa „Krybar” Powiśle 1944, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1989.
- Aleksander Michalak, „Olczak” nie wraca, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1993.
- Adam de Michelis, Alicja Rudniewska, Pod rozkazami „Konrada”, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1993.
- Tomasz i Włodzimierz Gawrońscy, "Widzew Łódź. Dzieje międzywojenne", GAW-TOM, Łódź 2020
Linki zewnętrzne
- Archiwum Akt Nowych - informacja o rodzinie Pobóg-Malinowskich [1]
- Muzeum Powstania Warszawskiego - Powstańcze Biogramy - sylwetka kpt. Mariana Malinowskiego ps. "Pobóg" [2]
