Marian Grodzki

Marian Grodzki
Ilustracja
por. Marian Grodzki (przed 1929)
kapitan lekarz kapitan lekarz
Data i miejsce urodzenia

7 grudnia 1895
Brodnica

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Cesarstwa Niemieckiego
Wojsko Polskie

Jednostki

14 Pułk Artylerii Polowej,
VIII Batalion Sanitarny,
Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego,
DOK VII,
30 Pułk Piechoty,
38 Pułk Piechoty,
3 Pułk Lotniczy,
4 Szp. Okr.,
57 Pułk Piechoty,
PUWFiPW

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Krzyż Walecznych (1920–1941) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Multimedia w Wikimedia Commons

Marian Grodzki[a] (ur. 7 grudnia 1895 w Brodnicy, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – kapitan lekarz Wojska Polskiego, doktor nauk medycznych, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się 7 grudnia 1895[b] w Brodnicy. Był synem Leonarda i Heleny z domu Ślążyk. Kształcił się w rodzinnym mieście oraz w gimnazjum w Grudziądzu. Podjął studia medyczne na Uniwersytecie w Poznaniu[1]. Podczas I wojny światowej 1914–1918 służył w szeregach Armii Cesarstwa Niemieckiego.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego dekretem w listopadzie 1918. Podczas walk o niepodległość służył w szeregach 14 pułku artylerii polowej. Został awansowany do stopnia porucznika w korpusie oficerów administracji sanitarnych ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[2][3]. W latach 20. był oficerem VIII batalionu sanitarnego z Poznania. Z tej jednostki był przydzielony do Centralnej Szkoły Wojskowej Gimnastyki i Sportów w Poznaniu, gdzie w ciągu roku 1921/1922 był lekarzem szkoły, ponadto prowadził tam ćwiczenia z antropometrii, wykłady, badania lekarskie i pomiary oraz ukończył Oficerski Kurs Wychowania Fizycznego 1922/1923[4]. W 1923 służył ponownie w VIII batalionie sanitarnym[5], a w 1924 jako oficer nadetatowy tej jednostki służył w Oddziale Wyszkolenia Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu[6]. Później był oficerem 30 pułku piechoty. W 1927 jako oficer 38 pułku piechoty w Przemyśla był odkomenderowany na studia na Uniwersytecie Poznańskim[7]. Uzyskał stopień doktora nauk medycznych. Od 1929 był lekarzem w 3 pułku lotniczym. W 1932 jako porucznik w korpusie oficerów sanitarnych podlekarzy był w kadrze zapasowej 4 Szpitala Okręgowego w Łodzi[8]. W 1934 był lekarzem w 57 pułku piechoty w Poznaniu. W latach 30. został awansowany na stopień kapitana. Przed 1939 był oficerem Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego.

Działał na polu sportowym. Był pierwszym prezesem założonego w Poznaniu 31 października 1926 Polskiego Związku Hokeja na Trawie[9].

Po wybuchu II wojny światowej, kampanii wrześniowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez Sowietów i przewieziony do obozu w Starobielsku[10]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[11], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[12]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 742[11].

Upamiętnienie

Upamiętnienie na cmentarzu Górczyńskim w Poznaniu

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[13][14][15]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[16][17][18].

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ W ewidencji Wojska Polskiego był określany jako „Marian II Grodzki” celem odróżnienia innego oficera o tej samej tożsamości.
  2. ↑ Roczniki Oficerskie 1923, 1924, 1928 podały datę urodzenia 12 lipca 1895. W Roczniku Oficerskim 1932 wskazano datę urodzenia 7 grudnia 1895.

Przypisy

  1. ↑ CAW WBH, Kolekcja Krzyża Zasługi, „KZ 17-353”.
  2. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1258.
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 10142.
  4. ↑ Pawełek. CWSzGiS 1929 ↓, s. 8, 9, 11, 12, 29.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1165.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 56, 1057.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 718, 744.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 336, 870.
  9. ↑ Andrzej Sikorski, 80 lat hokeja na trawie [online], przewodnik-katolicki.pl [dostęp 2018-11-13].
  10. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak, Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk, Warszawa: Alfa, 1989, s. 305, ISBN 83-7001-294-9.
  11. ↑ a b Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 149.
  12. ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
  13. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 35 [dostęp 2024-10-22] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
  14. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  15. ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
  16. ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
  17. ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
  18. ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].

Bibliografia