Urodził się 10 września 1889 w Sanoku[1]. Był synem adwokata dr. Jana Gawła (zm. 1913[2])[3] i Marii Magdaleny z domu Bilińskiej (1848-1935[4], córka Ludwika i Sabiny z domu Pieniążek)[1][5][6]. Jego rodzeństwem byli: Emil (1876-1921, adwokat)[7], Bronisław (ur. 1879, zm. prawd. 1939, nauczyciel[8])[9], Józef (jeden z bliźniąt, ur. i zm. 30 marca 1882[10][5]), Władysław Zygmunt (drugi z bliźniąt, ur. 30 marca 1882[11], zm. 14 maja 1882[12]), Stanisław (1883-1951[13][14][6], duchowny rzymskokatolicki, kapelan wojskowy), Janina Maria (1886-1972[15][6]), Leonard (1893-1954[16][17][6]).
W wieku 19 lat rozpoczął studia w Akademii Rolniczej w Dublanach. Przez pewien czas gospodarował na roli[9]. Od października 1909 odbywał służbę wojskową w C. K. Armii w charakterze jednorocznego ochotnika. Nie powrócił już na studia rolnicze, lecz kontynuował naukę w Technicznej Akademii Wojskowej w Mödling k. Wiednia. Po ukończeniu studiów dostał przydział jako leutnant do Pułku Armat Polowych Nr 30 w Przemyślu. Został mianowany chorążym w rezerwie artylerii polowej i górskiej z dniem 1 stycznia 1912[18]. W tym charakterze był przydzielony do Pułku Armat Polowych Nr 30 w Przemyślu[19]. Następnie został mianowany na stopień oficerski porucznika artylerii polowej i górskiej służby czynnej z dniem 1 listopada 1913[20]. Służył nadal w macierzystej jednostce[21].
Po wybuchu I wojny światowej pułk Mariana Gawła wyruszył w sierpniu 1914 na front. Po miesiącu walk, 30 sierpnia został on ciężko ranny w nogę, następnie przebywał w szpitalu przez kolejne 10 miesięcy, do lipca 1915. Został awansowany na nadporucznika w artylerii polowej i górskiej z dniem 1 maja 1915[22]. W połowie 1915 zgłosił się ochotniczo do służby w C. K. Lotnictwie i w stopniu porucznika został skierowany na szkolenie obserwatora lotniczego. Już od 2 sierpnia 1915 rozpoczął służbę jako obserwator na samolotach rozpoznawczych w eskadrze (Fliegerkompagnie) Flik 5 na froncie serbskim. Odbywał m.in. śmiałe loty rozpoznawcze nad Belgrad. Od maja do lipca 1916 przechodził szkolenie w pilotażu w Niemczech, a następnie jeszcze dodatkowy kurs w Wiener Neustadt. W trakcie wojny figurował jako oficer macierzystego pułku nr 30[23], a od 1916 figurował przy tej jednostce jako pilot polowy (Feldpilot)[24]. W tym charakterze rozpoczął służbę jako dowódca plutonu eskadry Flik 36 na froncie rumuńskim, z lotniska w Bułgarii, gdzie odniósł swoje największe sukcesy. Wykonywał loty rozpoznawcze i bombowe na samolotach Hansa-Brandenburg C.I. 25 listopada 1916 lecąc samolotem typu Hansa-Brandenburg C.I nr 68.17[25] zestrzelił jako pilot rumuński samolot Farman w pobliżu wsi Ulmuleţ (niedaleko miasta Zimnicea) – było to pierwsze zwycięstwo powietrzne na tym froncie, za co został odznaczony wysokim Orderem Korony Żelaznej III klasy i niemieckim Krzyżem Żelaznym II klasy. 2 kwietnia 1917 na samolocie typu Hansa-Brandenburg C.I (nr 68.16)[25] wraz ze strzelcem Karlem Ryantem zestrzelił kolejny samolot w rejonie dunajskiego portu Braiła[25]. Na froncie rumuńskim służył do 22 kwietnia 1917. W maju 1917 rozpoczął kurs pilotażu myśliwskiego w Wiener Neustadt, a następnie od czerwca służył na froncie włoskim we Flik 32, latającej na myśliwcach Aviatik D.I jako szef pilotów (Chefpilot), przez pewien czas pełniący obowiązki dowódcy. Od 1 stycznia 1918 służył jako szef pilotów we Flik 41/J, dowodzonej przez asa Godwina Brumowskiego na froncie włoskim. Pod koniec lutego 1918 uległ jednak ciężkim obrażeniom w wypadku lotniczym na samolocie Albatros D.III (Oef), co wyeliminowało go praktycznie ze służby frontowej do końca wojny. Od maja 1918 służył jako pilot kontrolny, a od sierpnia do października komendant grupy odbiorczej sprzętu lotniczego na lotnisku Wiedeń-Aspern. W trakcie służby w lotnictwie austro-węgierskim wykonał około 130 lotów bojowych. Odniósł co najmniej dwa zwycięstwa powietrzne. Według stanu z 1918 jako pilot polowy w służbie w C. K. Lotnictwie był nadkompletowym nadporucznikiem z przydziałem do Pułku Artylerii Polowej Nr 24[26]. W tym stopniu ukończył wojnę. W trakcie służby, zarówno w artylerii jak i w lotnictwie, wyróżniał się na frontach i w działaniach, za co otrzymał szereg odznaczeń[9].
Na początku listopada 1918 zgłosił się do tworzącego się polskiego lotnictwa w Krakowie, po czym został referentem lotniczym w IV Oddziale Sztabu Generalnego. Dekretem Naczelnego Wodza Józef Piłsudskiego z 2 grudnia 1910 został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia porucznika[27]. Dekretem Naczelnego Wodza Józef Piłsudskiego z 6 lutego 1919 został mianowany pilotem w Wojsku Polskim z dniem 1 grudnia 1918[28]. Rozkazem Sztabu Generalnego z 2 lutego 1919 z Sekcji Wojsk Lotniczych został przeniesiony na etat Dowództwa Wojsk Lotniczych z dniem 21 grudnia 1918[29]. W stopniu kapitana był zastępcą dowódcy Wojsk Lotniczych ppłk. Hipolita Łossowskiego. W kwietniu 1919 został wysłany do Paryża w ramach wojskowej misji zakupów gen. Jana Romera, uczestnicząc w zakupach sprzętu dla lotnictwa polskiego. Po powrocie do Polski w październiku 1920 służył w Oddziale Naczelnej Kontroli Wojskowej. 18 marca 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, w wojskach lotniczych, w grupie oficerów byłej armii austriacko-węgierskiej[30]. W sierpniu 1921 został zastępcą dowódcy 2 pułku lotniczego ppłk pil. Ernesta Cieślewskiego, jednakże w listopadzie tego roku został z niejasnych przyczyn przeniesiony w stan nieczynny i nie powrócił już do czynnej służby[a]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów aeronautycznych[31]. W 1922 był komisarzem nadzwyczajnym na miasto Lwów[32]. W 1923 był ponownie oficerem 2 Pułku Lotniczego[33]. 31 października 1924 przeniesiony do rezerwy. W 1924 był majorem rezerwy lotnictwa – byłym zawodowym oficerem – przydzielonym jako oficerem rezerwowy do 2 pułku lotnictwa[34]. W 1934 jako major rezerwy był przydzielony do 6 pułku lotniczego we Lwowie, zajmował 1 lokatę na liście starszeństwa oficerów rezerwy korpusu oficerów aeronautyki i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto[35].
Po przeniesieniu do rezerwy osiedlił się we Lwowie. Tam na początku lat 20. zamieszkiwał przy ul. Kopernika 3[1]. Zaangażował się w polskim ruchu automobilizmu, był aktywny w zawodowych organizacjach samochodowych na obszarze Małopolski, pracował w kupieckiej branży samochodowej, zaś prócz tego działał w zawodach sportu samochodowego[9]. Startował w rajdowych wyścigach samochodowych, m.in. w czerwcu 1928 w Rajdzie Krajoznawczym Małopolskiego Klubu Automobilowego o Puchar „Lwowskiego Kurjera Porannego”, gdzie zajął 9. miejsce na Austro-Daimlerze[36]. W styczniu 1936 jako jedyny Polak uczestniczył w międzynarodowym rajdzie gwiaździstym do Monte Carlo[37]. W 1937 zajął jedno z pierwszych miejsce w jednodniowej jeździe konkursowej Automobilklubu[37] Za życia był jednym z najbardziej znany rajdowców w Polsce (określanych mianem automobilistów)[37]. Zawodowo kierował firmą Towarzystwo Sprzedaży Samochodów[25]. Do końca życia sprawował stanowisko dyrektora biura sprzedaży „Polskiego Fiata” na rejon warszawski[38][9].
Będąc osobą stanu wolnego 26 czerwca 1923 oświadczył protokolarnie, że występuje z kościoła rzymskokatolickiego[1]. Wieczorem 16 listopada 1937 w swoim mieszkaniu przy ulicy Smolnej[39][37] (lub ulicy Smoczej) 32 w Warszawie popełnił samobójstwo strzałem z broni palnej w usta[40][38][9][b]. Według doniesień prasowych powodem targnięcia się na życie miał być silny rozstrój nerwowy[37], spowodowany rzekomo przez załamanie finansowe[39].
↑Gen. Gustaw Macewicz w tajnej notatce stwierdził m.in., że „nie wykazał się żadną pożyteczną działalnością organizacyjną” i „ze względu na charakter nie nadaje się na oficera zawodowego w czasie pokoju” – Butkiewicz, J. s. 24.
↑W niektórych doniesieniach prasowych o śmierci Mariana Gawła był wskazywany jego wiek „45 lat”, co oznaczałoby, że urodził się ok. 1892. Natomiast w życiorysie wydrukowanym na łamach „Codziennej Gazety Handlowej” podano wiek „49 lat”.
Przypisy
↑ abcdKsięga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 223 (poz. 191) oraz karta.
.png){kind=small}
.svg){kind=small}
