Ludwik Zembrzuski

Data i miejsce urodzenia	6 stycznia 1871 Brzezice
Data i miejsce śmierci	20 października 1962 Malbork
Miejsce spoczynku	Cmentarz Srebrzysko w Gdańsku
Zawód, zajęcie	chirurg, historyk medycyny, pułkownik lekarz Wojska Polskiego
Alma Mater	Cesarski Uniwersytet Warszawski
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Ludwik Kacper Melchior Baltazar Zembrzuski (ur. 6 stycznia 1871 w Brzezicach, zm. 20 października 1962 w Malborku) – polski chirurg, historyk medycyny, pułkownik lekarz Wojska Polskiego.

Ukończył rosyjskie Gimnazjum Męskie w Lublinie w 1891. W latach 1891–1897 odbył studia medyczne w Wydziale Lekarskim Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, a następnie studia uzupełniające w uniwersytecie w Wiedniu. W 1897 otrzymał dyplom lekarski, a w 1925 tytuł doktora medycyny UW, a w 1929 docenta historii i filozofii medycyny UW (praca Dzieje chirurgii w Polsce).

Po ukończeniu studiów medycznych, w latach 1900–1905 pracował jako asystent Oddziału Chirurgicznego Szpitala Wolskiego, a następnie do 1919 był ordynatorem Oddziału Gruźlicy Kostno-Stawowej Miejskiego Szpitala Dziecięcego w Warszawie. W 1914 zrezygnował z czynnej praktyki chirurgicznej z powodu zranienia lewego palca wskazującego podczas operacji, w wyniku czego nastąpiło jego usztywnienie. Był członkiem Ligi Narodowej^[1].

W latach 1919–1922 pracował jako szef Wydziału Szpitalnictwa Departamentu Sanitarnego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie^[2], a następnie do 1928, jako dyrektor nauk Oficerskiej Szkoły Sanitarnej w Warszawie. Z dniem 30 kwietnia 1928 został przeniesiony w stan spoczynku w stopniu pułkownika^[3]. 6 maja 1928 w Zamku Ujazdowskim w Warszawie został uroczyście pożegnany między innymi przez generałów: Stanisława Roupperta, Witolda Horodyńskiego, Wojciecha Rogalskiego^[4][5].

W 1932 zorganizował Zakład Historii i Filozofii Medycyny Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego i kierował nim przez kolejnych siedem lat. Mieszkał w Warszawie przy ulicy Sewerynów 5^[6]. W 1936 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1947 profesora tytularnego. W latach 1945–1947 kierował katedrą Historii i Filozofii Medycyny Uniwersytetu Lubelskiego.

Od 1936 do 1939 był profesorem i wykładowcą etyki lekarskiej w warszawskiej Akademii Stomatologicznej.

Od 1933 członek korespondent, a od 1951 członek zwyczajny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego^[7]. Był ponadto członkiem komisji historycznej nauk przyrodniczych i medycznych Polskiej Akademii Umiejętności, członek honorowy Królewskiego Rumuńskiego Towarzystwa Historii Medycyny, członek Francuskiego Towarzystwa Historii Medycyny^[8].

W pracy naukowej zajmował się przede wszystkim historią chirurgii, historią medycyny wojskowej, biografistyką medyczną (był m.in. autorem haseł w Polskim Słowniku Biograficznym), a także filozofią medycyny i należał do polskiej szkoły filozofii medycyny^[9].

Pochowany na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku (rejon IX, kwatera profesorów-2-402)^[10].

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (dwukrotnie: 10 listopada 1928^[11], 19 sierpnia 1946^[12])
• Złoty Krzyż Zasługi (29 kwietnia 1925)^[13]
• Order Zasługi Medycznej I klasy (Rumunia, 1930)^[14]

• „Rys dziejów chirurgii wojennej polskiej” (1919)
• „Służba zdrowia w pułku lekkokonnym polskim gwardii Napoleona I” (1925)
• „Służba zdrowia w wojskach starożytnego świata” (1926)
• „Dzieje chirurgii w Polsce” (1927)
• „Dzieje leczenia ran” (1930)
• „Medycyna w dawnej Rosji” (1935)
• „Dzieje kierunków teorii i doktryn filozoficzno-lekarskich” (1935)
• „Biblioteki lekarskie w Polsce” (1948)

• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Dodatek do Dziennika Personalnego M.S.Wojsk. Nr 37 z 24 września 1921 r.
• Roczniki oficerskie 1923, 1924 i 1928.
• Rocznik oficerski rezerw 1934.
• Stanisław Konopka, Rocznik Lekarski Rzeczypospolitej Polskiej na 1936 rok, Biuro Propagandy Polskiej Medycyny przy Naczelnej Izbie Lekarskiej, Warszawa 1936.
• Wielka Encyklopedia Powszechna PWN (1962–1969).
• Biogramy uczonych polskich, Część VI: Nauki medyczne, zeszyt 2: M–Z (pod redakcją Andrzeja Śródki), Ossolineum, Wrocław 1991.
• Monika Tamborska-Zedlewska, Ludwik Zembrzuski, [w:] Polska szkoła filozofii medycyny. Przedstawiciele i wybrane teksty źródłowe, pod redakcją Michała Musielaka i Jana Zamojskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2010.