Lista prezydentów Niemiec

Ten artykuł dotyczy głów państw niemieckich po 1918 roku. Zobacz też: Władcy Niemiec.

Chronologiczne zestawienie prezydentów i głów państw niemieckich od 1919 r.

Republika Weimarska (1919–1933) i III Rzesza (1933–1945)

Wedle Konstytucji weimarskiej prezydent Niemiec wybierany był w wyborach powszechnych, bezpośrednich na siedmioletnią kadencję. O ile w pierwszej turze żaden z kandydatów nie uzyskał bezwzględnej większości oddanych głosów, zarządzano drugą turę głosowania. Przed drugą turą możliwe było zgłaszanie dodatkowych kandydatów i wycofywanie kandydatów. Spośród biorących udział w drugiej turze kandydatów zwyciężał ten, który zdobył najwięcej z oddanych głosów.

W razie niemożności sprawowania urzędu zastępował go kanclerz Rzeszy (art. 51 konstytucji), a od 1932, zgodnie z poprawką do konstytucji – prezes Sądu Najwyższego Rzeszy[1].

Friedrich Ebert został wybrany jeszcze przed ustanowieniem nowej Konstytucji Rzeszy przez Konstytucyjne Niemieckie Zgromadzenie Narodowe na okres do wprowadzenia nowej konstytucji. W 1922 r. przedłużono ten mandat do 30 czerwca 1925 ustawą o mocy konstytucyjnej.

Po śmierci prezydenta Paula von Hindenburga 2 sierpnia 1934 nie przeprowadzono nowych wyborów. Na mocy przyjętej dzień wcześniej ustawy O głowie państwa w Rzeszy Niemieckiej połączono urząd prezydenta Rzeszy z urzędem kanclerza Rzeszy. W konsekwencji, dotychczasowe uprawnienia prezydenta przeszły na kanclerza Adolfa Hitlera, którego oficjalny tytuł miał odtąd brzmieć: „Wódz i Kanclerz Rzeszy” (niem. Führer und Reichskanzler). W ten sposób Hitler przejął pełnię władzy w III Rzeszy i stał się dyktatorem. Posiadał również prawo mianowania swoich zastępców. Ustawa ta została uchwalona przez rząd Rzeszy, co było jawnym naruszeniem ustawy o pełnomocnictwach z 23 marca 1933 (niem. Ermächtigungsgesetz), która chociaż pozwalała rządowi na uchwalanie ustaw sprzecznych z konstytucją, to jednak jednocześnie w art. 2 wyraźnie zabraniała mu likwidowania którejkolwiek z izb parlamentu, a także instytucji rządu i prezydenta Rzeszy. Ustawa dotyczyła imiennie Adolfa Hitlera, z czego wypływa jednoznaczny wniosek, że połączenie urzędów prezydenta i kanclerza Rzeszy miało obowiązywać tylko za jego życia[2].

Karl Dönitz nie został wybrany w głosowaniu powszechnym, a wyznaczony przez poprzednika w sposób sprzeczny z Konstytucją, stąd jego „prezydentura”, pozbawiona także realnej władzy, bywa uznawana za niebyłą.

  •      tymczasowo

# Imię i Nazwisko Portret Kadencja Partia polityczna
Od Do
1 Friedrich Ebert
(1871–1925) 		11 lutego 1919 28 lutego 1925 SPD
– Hans Luther
(1879–1962) 		28 lutego 1925 12 marca 1925 Bezpartyjny
– Walter Simons
(1861–1937) 		12 marca 1925 12 maja 1925 Bezpartyjny
2 Paul von Hindenburg
(1847–1934) 		12 maja 1925 2 sierpnia 1934 Bezpartyjny
3 Adolf Hitler
(1889–1945)
(Wódz i Kanclerz Rzeszy) 		2 sierpnia 1934 30 kwietnia 1945 NSDAP
– Karl Dönitz[i]
(1891–1980) 		30 kwietnia 1945 23 maja 1945 Bezpartyjny
  1. ↑ Wyznaczony na następcę przez Adolfa Hitlera, niezgodnie z konstytucją.

Niemiecka Republika Demokratyczna (1949–1990)

 Osobny artykuł: Przywódcy Niemieckiej Republiki Demokratycznej.

Republika Federalna Niemiec (1949−1990) i zjednoczone Niemcy (Republika Federalna Niemiec) (od 1990)

 Osobny artykuł: Prezydent Federalny (Niemcy).

  •      tymczasowo

# Imię i Nazwisko Portret Kadencja Partia polityczna
Od Do
– Karl Arnold
(1901–1958) 		7 września 1949 12 września 1949 CDU
1 Theodor Heuss
(1884–1963) 		12 września 1949 12 września 1959 FDP
2 Heinrich Lübke
(1894–1972) 		13 września 1959 30 czerwca 1969 CDU
3 Gustav Heinemann
(1899–1976) 		1 lipca 1969 30 czerwca 1974 SPD
4 Walter Scheel
(1919–2016) 		1 lipca 1974 30 czerwca 1979 FDP
5 Karl Carstens
(1914–1992) 		1 lipca 1979 30 czerwca 1984 CDU
6 Richard von Weizsäcker
(1920–2015) 		1 lipca 1984 30 czerwca 1994 CDU
7 Roman Herzog
(1934–2017) 		1 lipca 1994 30 czerwca 1999 CDU
8 Johannes Rau
(1931–2006) 		1 lipca 1999 30 czerwca 2004 SPD
9 Horst Köhler
(ur. 1943) 		1 lipca 2004 31 maja 2010 CDU
– Jens Böhrnsen
(ur. 1949) 		31 maja 2010 30 czerwca 2010 SPD
10 Christian Wulff
(ur. 1959) 		30 czerwca 2010 17 lutego 2012 CDU
– Horst Seehofer
(ur. 1949) 		17 lutego 2012 18 marca 2012 CSU
11 Joachim Gauck
(ur. 1940) 		18 marca 2012 18 marca 2017 Bezpartyjny
12 Frank-Walter Steinmeier
(ur. 1956) 		19 marca 2017 nadal SPD

Przypisy

  1. ↑ Artikel 51(1) Der Reichspräsident wird im Falle seiner Verhinderung durch den Reichskanzler vertreten. Dauert die Verhinderung voraussichtlich längere Zeit, so ist die Vertretung durch ein Reichsgesetz zu regeln. (Neue Fassung des Absatzes 1 durch Reichsgesetz zur Änderung der Reichsverfassung vom 17.12.1931 (RGBl. 1932 I, S. 547):
    (1) Der Reichspräsident wird im Falle seiner Verhinderung durch den Präsidenten des Reichsgerichts vertreten.
    (2) Das gleiche gilt für den Fall einer vorzeitigen Erledigung der Präsidentschaft bis zur Durchführung der neuen Wahl.     Die Verfassung des Deutschen Reichs („Weimarer Reichsverfassung”) vom 11.08.1919.
  2. ↑ § 1. Das Amt des Reichspräsidenten wird mit dem des Reichskanzlers vereinigt. Infolgedessen gehen die bisherigen Befugnisse des Reichspräsidenten auf den Führer und Reichskanzler Adolf Hitler über. Er bestimmt seinen Stellvertreter. Gesetz über das Staatsoberhaupt des Deutschen Reiches vom 1. August 1934

Bibliografia