Let L-13 Blaník

Let L-13 Blaník
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 Czechosłowacja

Producent

Let Kunovice

Konstruktor

Karel Dlouhý

Typ

szybowiec szkolno-treningowy

Konstrukcja

metalowa

Załoga

2

Historia
Data oblotu

marzec 1958

Liczba egz.

2616

Dane techniczne
Wymiary
Rozpiętość

16,2 m

Wydłużenie

13,7

Długość

8,4 m

Wysokość

2,09 m

Powierzchnia nośna

19,15 m²

Profil skrzydła

NACA 623A-615->NACA 623A-618

Masa
Własna

292 kg

Użyteczna

180 kg

Startowa

500 kg

Osiągi
Prędkość maks.

240 km/h

Prędkość minimalna

55 km/h

Prędkość holowania

140 km/h

Prędkość min. opadania

0,83 m/s

Doskonałość maks.

28

Dane operacyjne
Użytkownicy
Czechosłowacja, Austria, Niemcy, Polska, ZSRR
Multimedia w Wikimedia Commons

Let L-13 Blaník – dwumiejscowy czechosłowacki szybowiec szkolno-treningowy o konstrukcji metalowej.

Historia

W 1954 r. inż. Karel Dlouhý zebrał zespół konstruktorów, który przystąpił do opracowania nowego szybowca. W jego skład wszedł inż. Heindl, technicy: J. Linhart, V. Povondra oraz K. Semrád. Współpracowali z nimi aerodynamicy dr inż. J. Hošek i inż. J. Veselý oraz obliczeniowiec inż. J. Hlava. Tworzenie dokumentacji zakończono w 1956. Zbudowano dwa prototypy oznaczone jako XL-13, pierwszy został zarejestrowany ze znakami OK-6201 i oblatany w marcu 1956. Większość elementów konstrukcyjnych nowej maszyny powstała w pracowni prototypowej Aero w Wysoczanach obok której znajduje się wzgórze nazywane Blaník. Prawdopodobnie to wzgórze stało się nazwą szybowca[1].

W 1956 r. w seryjnych szybowcach dodano na końcu skrzydeł kroplowe osłony. Była to modyfikacja opracowana dla egzemplarza biorącego udział w Szybowcowych Mistrzostwach Świata w Saint-Yan. Produkcję seryjną uruchomiono w 1958 r. w zakładach w Kunowicach i zakończono ją w 1979 r. po wyprodukowaniu 2616 egzemplarzy. Jeden z nich trafił w 1960 r. do Polski. Po zarejestrowaniu go ze znakami SP-1795 wykonano na nim w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym szereg lotów testowych. Po ich zakończeniu maszyna została sprzedana do Austrii, później trafiła do Niemiec[2]. Polscy piloci sportowi korzystali z tych maszyn podczas imprez zagranicznych. W 1959 r. Jerzy Popiel na Szybowcowych Mistrzostwach Czechosłowacji w Vrchlabí na Blaniku zajął trzecie miejsce[3].

Szybowiec był eksportowany do 40. krajów. Część z nich trafiła do USA, gdzie wykorzystano je w szkoleniu pilotów w Akademii Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych. Latały tam jako TG-10[4]. 1289 szybowców dostarczono do ZSRR[2], w dalszym ciągu są eksploatowane w aeroklubach Rosji[5].

Konstrukcja

Dwumiejscowy szybowiec szkolno-treningowy w okładzie górnopłatu o konstrukcji metalowej.

Kadłub o przekroju owalnym, w przedniej części mieści dwuosobową kabinę załogi. Miejsca załogi są osłonięte nieruchomym wiatrochronem i jednoczęściową osłoną otwieraną na prawą stronę. Usterzenie wolnonośne, krzyżowe, statecznik poziomy z dodatnim skosem 5° składany do transportu. Skrzydła o ujemnym skosie 5°. U nasady mają profil NACA 623A-615, a na końcu NACA 623A-618. Są wyposażone w hamulce aerodynamiczne, klapy typu Flower i lotki. Podwozie jednotorowe z przednim amortyzatorem, częściowo chowanym kółkiem głównym o amortyzacji hydrauliczno-powietrznej i amortyzowanej płozy ogonowej[6].

Przypisy

  1. ↑ L-13 Blaník. gov.pl. [dostęp 2023-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-30)]. (cz.).
  2. ↑ a b Kubalańca, Witkowski 2009 ↓, s. 100.
  3. ↑ Jędrzejewski 2014 ↓, s. 520.
  4. ↑ LET L-13 Blanik. Aviation History & Technology Center. [dostęp 2023-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-23)]. (ang.).
  5. ↑ L-13 Blanik. Уголок неба. [dostęp 2023-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-30)]. (ros.).
  6. ↑ Kubalańca, Witkowski 2009 ↓, s. 102-103.

Bibliografia