PROFILPELAJAR.COM

Lebiedziewo
Лебедзева
Лебедево
	; Kaplica na cmentarzu w Lebiedziewie
Państwo	Białoruś
Obwód	miński
Rejon	mołodecki
Sielsowiet	Lebiedziewo
Populacja (2009); • liczba ludności	; 1047
Nr kierunkowy	1767
Kod pocztowy	222315
	Położenie na mapie obwodu mińskiego Lebiedziewo
	Położenie na mapie Białorusi Lebiedziewo
	Położenie na mapie Polski w 1939 Lebiedziewo
	54°18′41″N 26°42′29″E/54,311389 26,708056
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lebiedziewo (biał. Лебедзева, Lebiedziewa; ros. Лебедево, Lebiediewo) – agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie mołodeckim, siedziba administracyjna sielsowietu.

Historia

Dawniej miasteczko. Lebiedziewo założone zostało w średniowieczu. W 1476 wzniesiono tu drewniany kościół rzymskokatolicki pw. Narodzenia NMP. Istniała tu również cerkiew prawosławna oraz w czasach przedrozbiorowych zbór kalwiński.

Pierwszymi właścicielami byli kniaziowie Holszańscy. W latach 1519–1557 królewszczyzna, następnie do 1588 majątek należał do Radziwiłłowów, a później do innych rodów (m.in. Radziszewskich i Cywińskich)^[2].

Od 1476 siedziba parafii rzymskokatolickiej Najświętszego Serca Pana Jezusa w Lebiedziewie. Działa tu również parafia prawosławna pw. Świętej Trójcy; współcześnie istniejąca cerkiew została zbudowana w 1869 r.^[3]

W czasach carskich oraz w II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy Lebiedziewo.

W czasach zaborów miasteczko w gminie Lebiedziewo, w powiecie wilejskim, w guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego. W 1865 roku liczyło 1099 mieszkańców w 182 domach^[4].

W latach 1921–1945 wieś leżała w Polsce, w województwie wileńskim^[a], w powiecie wilejskim, od 1927 roku w powiecie mołodeczańskim, w gminie Lebiedziewo.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 1828 osób, 446 było wyznania rzymskokatolickiego, 636 prawosławnego, 2 ewangelickiego, 740 mojżeszowego, 4 mahometańskiego. Jednocześnie 220 mieszkańców zadeklarowało polską, 942 białoruską, 657 żydowską, 4 tatarską a 5 rosyjską przynależność narodową. Było tu 305 budynków mieszkalnych^[5]. W 1931 w 357 domach zamieszkiwały 2092 osoby^[6].

Wierni należeli do miejscowej parafii rzymskokatolickiej i prawosławnej. Miejscowość podlegała pod Sąd Grodzki w Mołodecznie i Okręgowy w Wilnie; mieścił się tu urząd pocztowy obsługujący znaczną część gminy^[7].

W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR^[8]^[9]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR^[10].

Od 1991 w składzie niepodległej Białorusi.

Podczas okupacji hitlerowskiej, w październiku 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 1000 osób. 24 czerwca 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowano. Sprawcami zbrodni byli Niemcy z SD w Wilejce oraz pluton Waffen-SS^[11].

Przynależność państwowa i administracyjna

?–1569 Wielkie Księstwo Litewskie, województwo wileńskie
1569–1793 I Rzeczpospolita, Wielkie Księstwo Litewskie, województwo wileńskie
1793–1917 Imperium Rosyjskie, gubernia wileńska, powiat wilejski
1917–1919 Rosyjska FSRR
1919–1920 Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (II RP), okręg wileński
1920 Rosyjska FSRR
1920–1945^[b] Polska
- województwo:
  - nowogródzkie (1921–1922)
  - Ziemia Wileńska (1922–1926)
  - wileńskie (od 1926)
- powiat:
  - wilejski (1920–1927)
  - mołodeczański (od 1927)
1945–1991 ZSRR, Białoruska SRR
od 1991 Białoruś

Cerkiew Świętej Trójcy z 1869
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa

Uwagi

↑ Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).
↑ De facto do 1939.

Przypisy

↑ Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
↑ Lebiedziów, pow. wilejski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 111 .
↑ Приход храма Святой Живоначальной Троицы аг. Лебедево. molod-eparchy.by. [dostęp 2021-03-05]. (ros.).
↑ Biertoszki, wieś, powiat wilejski, gmina Lebiedziewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 147 .
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 88 .
↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 28 .
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 872 .
↑ https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.
↑ okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-04-03] .
↑ PiotrP. Eberhardt PiotrP., Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100 .
↑ Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1222 .

Bibliografia

Lebiedziów, pow. wilejski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 111 .
Lebiedziew na mapie WIG
Witold Sienkiewicz, Elżbieta Olczak: Dzieje Polski. Atlas ilustrowany. Warszawa: Demart SA, 2007. ISBN 978-83-7427-363-3.

[uwaga12222-5] Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).

[uwaga1-13] De facto do 1939.

[spis-1] Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).

[2] Lebiedziów, pow. wilejski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 111 .

[3] Приход храма Святой Живоначальной Троицы аг. Лебедево. molod-eparchy.by. [dostęp 2021-03-05]. (ros.).

[4] Biertoszki, wieś, powiat wilejski, gmina Lebiedziewo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 147 .

[:0222222222222-6] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 88 .

[:1222222-7] Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 28 .

[:02222222-8] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 872 .

[9] ttps://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.

[10] okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-04-03] .

[11] PiotrP. Eberhardt PiotrP., Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100 .

[12] Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1222 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[b]