Książęta opolsko-raciborscy – władcy Księstwa opolsko-raciborskiego oraz Księstwa bytomskiego.

• 1163-1211 — Mieszko I Plątonogi (stryj, syn Władysława II Wygnańca, od 1163 współrządca Śląska, od * 1173 książę raciborski, od 1177 w Bytomiu i Oświęcimiu, od 1202 w Opolu, od 1210 książę krakowski)

• 1211-1229/30 — Kazimierz I (syn)

• 1229/30-1246 — Mieszko II Otyły (syn, 1229/30-1239 okres regencji, od 1239 samodzielne rządy)

• 1229/30-1238 — Henryk I Brodaty (bratanek Mieszka I, regent)
• 1229/30-1239 — Wiola Bułgarka (żona Kazimierza I, regentka), 1246-1251 księżna cieszyńska
• 1238-1239 — Henryk II Pobożny (syn, regent)

• 1239-1281/2 — Władysław (syn Kazimierza I, 1239-1244 książę kaliski (opieka Henryka II Pobożnego do 1241), do 1249 w Rudzie Wielkopolskiej (1244-1246 samodzielny książę rudzki), od 1239 formalny współrządca opolsko-raciborski, od 1246 samodzielny książę opolsko-raciborski)

1281/1282 – podział księstwa:

• Przemysław i Mieszko – otrzymują wspólnie m.in. księstwo raciborskie, cieszyńskie i oświęcimskie. W 1290 dokonują kolejnego podziału:
  • Przemysław – księstwo raciborskie
     Osobny artykuł: Książęta raciborscy.
  • Mieszko – księstwo oświęcimskie i cieszyńskie
     Osobny artykuł: Książęta cieszyńscy.
• Bolko I opolski i Kazimierz – otrzymują wspólnie księstwo opolskie i bytomskie. W 1284 dokonują oni kolejnego podziału:
  • Kazimierz – księstwo bytomskie
  • Bolko I – księstwo opolskie
     Osobny artykuł: Książęta opolscy.

• 1284-1312 — Kazimierz (syn Władysława, od 1280/1 w wyniku podziału z bratem Bolkiem I w Bytomiu i Opolu, od 1284 samodzielny książę bytomski, od 1289 lennik króla Czech Wacława II, od 1303 w wyniku podziału z synami strata Koźla i Toszku)

• 1303-1328 — Bolesław (syn, Toszek, od 1321 arcybiskup ostrzyhomski, od 1327 lennik czeski)

• 1303-1352 — Władysław (brat, Koźle do 1334 (potem zastawione książętom raciborskim, a po 1336 w rękach synów Władysława), od 1316 w Bytomiu, 1321-1328 regent w Toszku, od 1327 dziedziczny lennik Czech, od 1328 Toszek i 1328-1337 w Siewierzu (sprzedany ks. cieszyńskim), 1340-(ok.)1350 strata Gliwic)

• 1312-1316 — Siemowit (brat, od 1311 koregent ojca, Bytom, usunięty)

• 1312-(ok.)1345 — Jerzy (brat, współrządca Władysława)

• 1312-1328 — Mieszko (brat, Siewierz, abdykował, w latach 1328-1334 biskup Nitry, 1334-1344 biskup Veszprém)

• 1340-(ok.)1350 — Siemowit (ponownie, Gliwice, lennik czeski)

• 1336- po 1342 — Kazimierz (syn Władysława, Koźle)

• po 1342-1354 lub 1355 — Bolesław (brat, Koźle, od 1352 w Toszku, Bytomiu, Lublińcu i Gliwicach)

od 1354 lub 1355 — Koźle do książąt oleśnickich

• 1354 lub 1355-1357 — Małgorzata ze Šternberka (żona, oprawa wdowia na Bytomiu)

od 1357 — Bytom do książąt cieszyńskich

• Jan Dobry 1521 – 1532, Walenty zmarł i przekazał ziemie Janowi.

• Jerzy 1532 – 1543, Jan zmarł bezpotomnie i dał spadek Jerzemu.
• Jerzy Fryderyk I 1543 – 1551

• Jan Zygmunt 1551 – 1556

• Jerzy Fryderyk I 1556 – 1558 (ponownie)

• Ferdynand I 1558 – 1564
• Maksymilian I 1564 – 1576
• Rudolf II 1576 – 1597

• Zygmunt 1597 –1598

• Rudolf II 1598 – 1612 (ponownie)
• Maciej 1612 – 1619
• Ferdynand II 1619 – 1622

• Gábor Bethlen 1622 – 1623

• Karol 1623 – 1624 (biskup wrocławski)
• Ferdynand III 1624 – 1645,

1645 – księstwo przekazane w zastaw królowi polskiemu Władysławowi IV Wazie

• Władysław IV 1645 (także król polski 1632-1648)
• Zygmunt Kazimierz 1645 – 1647
• Jan II Kazimierz 1648 – 1649 (także król polski 1648-1668)
• Karol Ferdynand I 1649 – 1655
• Ludwika Maria 1655 – 1666

1666 – księstwo zwrócone cesarzowi po wykupieniu zastawu.

• Leopold I 1666 – 1705
• Józef I 1705 – 1711
• Karol VI 1711 – 1740
• Maria Teresa 1740 – 1742

1742 – pokój w Hubertusburgu kończący wojny śląskie przyznaje m.in. ziemie księstwa Prusom.

Uwaga! Daty w wielu przypadkach są tylko orientacyjne. Uwzględniono te księstwa, nad którymi panowali odrębni książęta. Również przynależność niektórych ziem do poszczególnych Piastowiczów może być dyskusyjna.

• historia Polski
• władcy Polski
• Piastowie