PROFILPELAJAR.COM

Kościół San Nicolò dei Mendicoli
*Chiesa di San Nicolò dei Mendicoli*
	Kościół parafialny
	; Fasada boczna kościoła od strony campo San Nicolò
Państwo	Włochy
Miejscowość	Wenecja
Adres	Campo San Nicolò, 1907, 30123 Dorsoduro,Venezia VE, Italia
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	Kościół łaciński
	Patriarchat Wenecji
Wezwanie	św. Mikołaja
Historia
Data rozpoczęcia budowy	XII w.
Data zakończenia budowy	XII w.
Aktualne przeznaczenie	czynny kościół parafialny
Dane świątyni
Styl	romański
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Liczba naw	3
Dzwonnica; • typ dzwonnicy	; kampanila
	Położenie na mapie Wenecji Kościół San Nicolò dei Mendicoli
	Położenie na mapie Włoch Kościół San Nicolò dei Mendicoli
	Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej Kościół San Nicolò dei Mendicoli
	45°25′57,98″N 12°18′57,05″E/45,432772 12,315847
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Kościół San Nicolò dei Mendicoli (kościół św. Mikołaja od Żebraków) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji w dzielnicy (sestiere) Dorsoduro, dedykowany św. Mikołajowi. Administracyjnie należy do Patriarchatu Wenecji. Jest kościołem parafialnym w parafii San Nicola Vescovo (lub San Nicolò dei Mendicoli)^[1].

Z wystroju wnętrza wyróżnia się plafon Św. Mikołaj w chwale na stropie kościoła, autorstwa Francesca Montemezzana oraz dwa arcydzieła weneckiej rzeźby drewnianej: posąg św. Mikołaja z 1457 roku w ołtarzu głównym i krucyfiks, oba odkryte w latach 70. XX wieku w trakcie prac konserwatorskich.

Historia

Pierwotny kościół

Teren wokół obecnego kościoła uważany jest za jeden z najstarszych terenów osadniczych Wenecji. Według tradycji pierwszy kościół na tym terenie, dedykowany św. Wawrzyńcowi, został zbudowany w VII wieku przez mieszkańców Padwy uciekających przed Longobardami^[2]. Architektonicznym świadectwem pochodzenia kościoła z czasów pierwszego osadnictwa jest między innymi gruby mur z kamienia z Istrii, odkryty pod posadzką podczas prac wykopaliskowych z II połowy XX wieku, a biegnący w poprzek naw w kierunku prezbiterium. Wspierają się na nim kolumny dzisiejszego kościoła^[3].

Obecny kościół

XII–XIX wiek

W 1105 roku pożar zniszczył pierwotny kościół, po czym został zbudowany drugi, który zachował się do dziś. Pod koniec XII wieku został dedykowany św. Mikołajowi z Miry. Dookreślenie „dei Mendicoli" („Żebraków”) nawiązywało do ludności zamieszkującej to miejsce, składającej się z ludzi biednych – rybaków i ich rodzin^[2]. Według innej hipotezy dookreślenie to pochodzi od słowa Mendigola – nazwy wyspy, na której został założony^[4]. Kościół został odrestaurowany w latach 1361–1364 i przebudowany w 1553–1580. W latach 1750–1760 zbudowano w fasadzie bocznej nowy, kamienny portal, prawdopodobnie autorstwa architekta Paola Posiego^[2]. W trakcie prac renowacyjnych, przeprowadzonych w latach 1896–1898 odsłonięto w ścianie fasady niewielkie biforium, pochodzące z XII-wieku^[5].

XX wiek

W 1966 roku Wenecję nawiedziła powódź^[6]. W roku następnym brytyjska fundacja Venice in Peril rozpoczęła w kościele prace konserwatorskie. W ich trakcie wymieniono pokrycie dachowe, zabezpieczono budynek przed wilgocią, poddano konserwacji obrazy i krucyfiksy oraz podniesiono posadzkę, która znajdowała się 30 cm poniżej poziomu kanału^[2]. W kolejnym etapie prac konserwacyjnych, przeprowadzonych w latach 1972–1980, zainstalowano nowe ogrzewanie i oświetlenie. XVIII-wieczne organy zostały zdemontowane i wywiezione w celu ich renowacji przez włoskich ekspertów, po czym ponownie zamontowano je na XVI-wiecznej emporze muzycznej. Podczas renowacji dokonano wielu znaczących odkryć. Należą do nich arcydzieła weneckiej rzeźby drewnianej: polichromowany posąg św. Mikołaja z 1457 roku, pochodzący z pracowni Bartolomea Bona oraz krucyfiks^[7].

XXI wiek

W latach 2002–2003, dzięki ustawie specjalnej Salvaguardia di Venezia (Ratowanie Wenecji) kościół ponownie odrestaurowano. W trakcie prac wydobyto na światło dzienne najbardziej charakterystyczne i godne uwagi elementy jego architektury, którym podczas wcześniejszych prac nie poświęcono należytej troski. W rezultacie kościół odzyskał swoją dawną świetność^[4].

Architektura

Kościół

San Nicolo dei Mendicoli, jeden z najstarszych kościołów w Wenecji, jest rzadkim przykładem architektury wenecko-bizantyńskiej^[7]. Z XII-wiecznego budynku kościół zachował plan trzynawowej bazyliki z prezbiterium, półkoliście zamkniętą apsydą o szerokości nawy głównej oraz flankującymi ją kaplicami^[5]. Przy pozbawionej ozdób, ceglanej fasadzie znajduje się XV-wieczny portyk, charakterystyczny dla ówczesnej weneckiej architekturze sakralnej^[8].

Kampanila

Kampanila została zbudowana na planie kwadratu pod koniec XII wieku^[6]. Ma 26 m wysokości i zestaw dzwonów uruchamianych ręcznie. W 1764 roku zamontowano na niej zegar. Podczas II wojny światowej została uszkodzona przez przypadkową bombę. W latach 70. XX wieku została odrestaurowana z funduszy Venice in Peril^[2]. Zewnętrznym elementem dekoracyjnym są lizeny, biegnące przez całą wysokość ścian budynku i zwieńczone płytkim gzymsem^[5].

Wnętrze

Wnętrze przedstawia plan bazyliki z XII wieku. Nawę główną od naw bocznych oddzielają dwa rzędy kolumn z XIV-wiecznymi kapitelami, na którymi ustawiono w posągi 12 apostołów z XVI wieku^[2].

Prezbiterium z apsydą

Ściana apsydy pokryta jest zniszczonymi freskami. Na głównym ołtarzu, w dużej niszy znajduje się wspomniany wyżej drewniany, XV-wieczny posąg św. Mikołaja^[4].

Transept

Kaplicę po prawej stronie zdobi umieszczony w niszy z posąg św. Antoniego Padewskiego. Na sklepieniu znajduje się fresk Wniebowzięcie, z 1630 roku, w złym stanie technicznym. W kaplicy po lewej stronie znajduje się niewielki obraz Matki Boskiej, umieszczony na tle płaskorzeźby Dwa adorujące anioły,stanowiącej XVI-wieczną imitację szkoły lombardzkiej^[4].

Nawa główna

Pomiędzy nawą główną a prezbiterium znajduje się lektorium, zwieńczone dużym, drewnianym krucyfiksem z postaciami Maryi, św. Jana i dwóch aniołów, umieszczonymi po obu stronach. Nawa jest bogato dekorowana. W górnych partiach jej ścian widnieją obrazy przedstawiające sceny z życia Chrystusa, na ścianie lewej: Boże Narodzenie, Adoracja Trzech Króli, Obrzezanie, Chrzest Chrystusa, Chrystus w Ogrodzie Oliwnym i Pocałunek Judasza, wszystkie pędzla Alvise dal Friso i na ścianie prawej: Chrystus przed Piłatem, Ubiczowanie, Chrystus i Weronika, Ukrzyżowanie i Złożenie do grobu Alvise dal Fristo oraz Zmartwychwstanie Palmy młodszego^[4].

Płaski strop zdobią trzy XVI-wieczne plafony: w głównym znajduje się obraz Św. Mikołaj w chwale autorstwa Francesca Montemezzana, a w bocznych: Św. Mikołaj przewracający drzewo wzniesione przez pogan i Św. Mikołaj ratujący żeglarzy, oba pędzla Leonarda Corony^[4].

Leonardo Corona, Św. Mikołaj przewracający drzewo wzniesione przez pogan
Francesco Montemezzano, Św. Mikołaj w chwale
Leonardo Corona, Św. Mikołaj ratujący żeglarzy

W kaplicy św. Nicetasa, po prawej stronie, znajduje się renesansowy, marmurowy ołtarz z relikwiarzem św. Nicetasa. XVI-wieczne obrazy przedstawiają sceny z jego życia. Sklepienie i lunety kaplicy Najświętszego Sakramentu, przebudowanej w XVII wieku, zdobią stiuki i freski^[4]. Nad głównym portalem znajdują się organy z końca XVI wieku, z parapetem ozdobionym trzema niewielkimi obrazami, przedstawiającymi cuda św. Marty, pędzla Carla Carliari^[4].

Kościół w kulturze popularnej

Wnętrze kościoła zostało wykorzystane w filmie Nie oglądaj się teraz Nicolasa Roega z 1973 roku z udziałem Julie Christie i Donalda Sutherlanda. Mimo że film ukazał Wenecję w konwencji thrillera, towarzyszący mu rozgłos najprawdopodobniej pomógł kościołowi San Nicolò i brytyjskiej fundacji Venice in Peril Fund wykonującej wówczas w nim prace restauracyjne^[9].

Przypisy

↑ ParrocchieMap.it: Parrocchia di S. Nicola Vescovo (vulgo S. Nicolò dei Mendicoli). www.parrocchiemap.it. [dostęp 2018-07-22]. (wł.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Jeff Cotton: San Nicolo dei Mendicoli. churchesofvenice.com. [dostęp 2018-07-22]. (ang.).
↑ Concina 1995 ↓, s. 162.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Parrocchie di San Angelo Raffaele e San Nicolò dei Mendicoli: San Nicolò dei Mendicoli. anzolomendicoli.it. [dostęp 2018-07-22]. (wł.).
↑ ^a ^b ^c Concina 1995 ↓, s. 164.
↑ ^a ^b Associazione Culturale Aliusmodi: San Nicolò dei Mendicoli. venicethefuture.com. [dostęp 2018-07-22]. (wł.).
↑ ^a ^b Venice in Peril: San Nicolo dei Mendicoli. veniceinperil.org. [dostęp 2018-07-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-19)]. (ang.).
↑ Guido Zucchoni: Venezia: guida all'architettura. Lupatoto: Arsenale Editrice, 1993, s. 25. ISBN 978-88-7743-129-5. (wł.).
↑ Lonely Planet: Chiesa di San Nicolò dei Mendicoli. www.lonelyplanet.com. [dostęp 2018-07-22]. (ang.).