Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Besku – rzymskokatolicki kościół filialny należący do parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Besku (dekanat Jaćmierz archidiecezji przemyskiej).
Wpisany do rejestru zabytków w 1952 roku.
Historia
Jest to świątynia wzniesiona w 1755 roku. Ufundowana została przez Jerzego Augusta Wandalina Mniszcha, marszałka nadwornego koronnego. Rozbudowana została w 1893 roku (przedłużono wówczas nawę), natomiast w 1930 roku została dobudowana kaplica pod wezwaniem Grobu Pańskiego i dach został pokryty blachą. Wnętrze zostało odnowione w latach: 1966, 1969 (założono nową posadzkę), 1972 i 1989[2]. W latach 2013–2022 w kościele prowadzone były prace remontowo-konserwatorskie, w trakcie których między innymi wykonano odkrywki i przeprowadzono prace konserwatorskie polichromii w prezbiterium kościoła pochodzącej z 2 połowy XVIII wieku (prace wykonał konserwator Sławomir Stępień)[3].
Architektura i wyposażenie
Budowla jest drewniana, trzynawowa, posiada konstrukcję zrębową. Świątynia jest orientowana, wybudowano ją z drewna jodłowego. Prezbiterium jest mniejsze w stosunku do nawy, zamknięte jest trójbocznie, przy nim znajdują się zakrystia i kaplica zamknięta trójbocznie. Z boku nawy jest umieszczona kruchta. Dach kościoła jest dwuspadowy, jednokalenicowy, pokryty blachą[2]. Na dachu znajdują się dwie sześcioboczne wieżyczki na sygnaturkę, umieszczone nad prezbiterium i druga nad frontową częścią nawy. Są one zwieńczone blaszanymi dachami hełmowymi.
Wnętrze dzielą na trzy nawy dwa rzędy czterech filarów połączonych arkadami. Stropy w nawie są płaskie, natomiast w kaplicy i nawach bocznych znajdują się pozorne sklepienia kolebkowe[2]. Chór muzyczny jest podparty dwoma słupami z wystawką w części centralnej i prospektem organowym powstałym na początku XIX wieku z instrumentem wykonanym w 1893 roku. Belka tęczowa jest ozdobiona późnobarokowym krucyfiksem wykonanym w XVIII wieku. Posadzka jest murowana.
Polichromia o charakterze figuralno–ornamentalnym powstała pod koniec XIX wieku w stylu neogotyckim, następnie została przemalowana w latach 70. XX wieku. W prezbiterium na ścianach są umieszczone sceny z Krzyżem Świętym, natomiast w nawie są namalowane postacie świętych i aniołów. Arkady są ozdobione wizerunkami Ewangelistów i Świętych Stanisława i Kazimierza. Strop zdobią sceny Trójcy Świętej, Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny oraz Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.
Ołtarze główny z 1889 roku i dwa ołtarze boczne reprezentują styl neorenesansowy[2]. Ambona w stylu barokowym jest ozdobiona płaskorzeźbą tablic dekalogu. Chrzcielnica została wykonana w 2 połowie XVIII wieku. Kropielnica pochodzi z 1 połowy XIX wieku. Stacje drogi krzyżowej wykonane w 1863 roku znajdują się obecnie w nowym kościele[4].
Galeria
-
Elewacja południowa
-
Dzwonnica
-
Elewacja północna
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2020-03-16] .
- ↑ a b c d Besko, [w:] KrzysztofK. Zieliński KrzysztofK. (red.), Leksykon drewnianej architektury sakralnej Podkarpacia. T. 1, A-Ł, Rzeszów: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpathia", 2011, s. 16, ISBN 978-83-61577-09-6, OCLC 838422019 [dostęp 2023-01-15] .
- ↑ Zabytkowy kościół – Parafia Besko [online] [dostęp 2023-01-15] (pol.).
- ↑ Besko. Kościoły drewniane w Polsce. [dostęp 2020-03-16]. (pol.).
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)