Klopidogrel

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) (S)-2-(2-chlorofenylo)-2-(6,7-dihydrotieno[3,2-c]pirydin-5(4H)-ylo)octan metylu
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C16H16ClNO2S
Masa molowa	321,82 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	113665-84-2
PubChem	60606
DrugBank	APRD00444
SMILES COC(=O)[C@H](C1=CC=CC=C1Cl)N2CCC3=C(C2)C=CS3
InChI InChI=1S/C16H16ClNO2S/c1-20-16(19)15(12-4-2-3-5-13(12)17)18-8-6-14-11(10-18)7-9-21-14/h2-5,7,9,15H,6,8,10H2,1H3/t15-/m0/s1 InChIKey GKTWGGQPFAXNFI-HNNXBMFYSA-N
Klasyfikacja medyczna
ATC	B01AC04
Stosowanie w ciąży	kategoria B
Farmakokinetyka Biodostępność >50% Okres półtrwania 7-8 h Wiązanie z białkami osocza i tkanek 94–98% Metabolizm wątroba
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania p.o.
Multimedia w Wikimedia Commons

Klopidogrel (clopidogrel, B01AC) – organiczny związek chemiczny, pochodna tienopirydyny, inhibitor agregacji płytek krwi indukowanej przez ADP. Stosowanie nasycającej dawki klopidogrelu w skojarzeniu z kwasem acetylosalicylowym (ASA) uznano za złoty standard w prewencji incydentów sercowo-naczyniowych po PCI u chorych z niestabilną dławicą piersiową i zawałem bez uniesienia odcinka ST^[1][2].

Klopidogrel nieodwracalnie modyfikuje strukturę płytkowego receptora ADP o nazwie P2Y₁₂, bezpośrednio i swoiście hamując wiązanie ADP do receptora i hamując wywoływaną przez ADP aktywację kompleksu glikoprotein GPIIb/IIIa. Jest pochodną tienopirydynową 2. generacji i do hamowania receptora wymaga konwersji do aktywnego metabolitu za pośrednictwem cytochromu P450.

• Zapobieganie zakrzepom w objawowej miażdżycy u pacjentów po zawale serca (od kilku dni po zawale do mniej niż 35 dni), z udarem niedokrwiennym (trwającym od 7 dni do 6 miesięcy) oraz u pacjentów z rozpoznaną chorobą tętnic obwodowych.
• Zapobieganie zakrzepom u chorych z ostrym zespołem wieńcowym z uniesieniem odcinka ST (STEMI) i bez uniesienia (NSTEMI), dodatkowo do ASA przez 9–12 miesięcy.
• chorzy ze stabilną choroba niedokrwienną serca i uczuleniem na ASA.

Połączenie klopidogrelu i ASA nie jest zalecane rutynowo w stabilnej przewlekłej chorobie miażdżycowej^[3].

• Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą.
• Ciężkie zaburzenie czynności wątroby.
• Czynne patologiczne krwawienie, takie jak wrzód trawienny lub krwotok wewnątrzczaszkowy^[4].

Niewskazane jest równoległe stosowanie klopidogrelu i warfaryny, gdyż warfaryna może nasilać krwawienie. Inhibitory receptora glikoproteinowego IIb/IIIa również mogą zwiększać ryzyko krwawienia i nie powinny być stosowane razem z klopidogrelem. Klopidogrel nasila wpływ kwasu acetylosalicylowego na indukowaną kolagenem agregację płytek, natomiast kwas acetylosalicylowy nie wpływa na mechanizm antyagregacyjny klopidogrelu. Klopidogrel nie zmienia wpływu heparyny na krzepnięcie krwi. Skojarzone stosowanie klopidogrelu i rt-PA nie zostało dotąd dostatecznie ocenione pod względem bezpieczeństwa dla pacjenta.

Najpoważniejszymi działaniami niepożądanymi wiążącymi się ze stosowaniem klopidogrelu są:

• ciężka neutropenia (5:100 000),
• zakrzepowa plamica małopłytkowa (4:1 000 000),
• krwawienie z przewodu pokarmowego (2%), z nosa, rzadziej hematuria, krwawienie w miejscu podania leku, wyjątkowo krwotok śródczaszkowy (0,1–0,4%).

W przypadku przedawkowania dochodzi do przedłużenia czasu krwawienia. Nie ma swoistego antidotum; o ile konieczna jest szybka korekta przedłużonego czasu krwawienia, przetoczenie masy płytkowej może odwrócić efekt działania klopidogrelu.

Oporność na klopidogrel jest słabo poznanym zjawiskiem, o nieznanym mechanizmie i niejasnym znaczeniu klinicznym. Częstość szacuje się na 4 do 30% w zależności od wskazania klinicznego, dawki, czasu od podania leku i użytych w ocenie czynności płytek metod diagnostycznych.

Kategoria B.

Dorośli

P.o. 75 mg raz na dobę niezależnie od posiłków

U chorych z NSTEMI;

Leczenie należy rozpocząć od pojedynczej dawki nasycającej 300 mg, następnie kontynuować podawanie dawki 75 mg/d w skojarzeniu z kwasem acetylosalicylowym w dawce 75–325 mg/d. Optymalny czas leczenia nie został ustalony.

U chorych ze STEMI

Leczenie rozpoczyna się od pojedynczej dawki nasycającej, następnie podaje się dawkę 75 mg raz na dobę w skojarzeniu z ASA i lekami trombolitycznymi lub bez leków trombolitycznych. U chorych po 75. roku życia leczenie rozpoczyna się bez dawki nasycającej.

Lek należy odstawić na co najmniej 5 dni (najlepiej 7) przed zabiegiem chirurgicznym. Przed planowanym CABG zaleca się odstawienie leku, chyba że korzyści z pilnej rewaskularyzacji przewyższają ryzyko związane z nadmiernym krwawieniem^[5].

• Agregex, Areplex, Clogrel, Clopidix, Clopidogrel Apotex, Clopidogrel Genoptim, Grepid, Plavix, Tessyron, Trombex, Zyllt, Pegorel

• Indeks leków Medycyny Praktycznej 2006. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2006. ISBN 83-7430-060-4. Brak numerów stron w książce
• Paul A.P.A. Gurbel Paul A.P.A., Udaya S.U.S. Tantry Udaya S.U.S., The role of clopidogrel in cardiovascular diseases, „Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej”, 117 (5-6), 2007, s. 207–209, DOI: 10.20452/pamw.130, PMID: 18030868  (ang.).