Kaweole[1] (z łac. caveolae – małe jaskinie) – w biologii komórki, to niewielkie (50-100 nanometrów) wklęśnięcia błony komórkowej różnego typu komórek, a szczególnie w komórkach endotelium i adipocytach. Niektóre komórki, jak na przykład neurony w ogóle nie posiadają tych struktur. Zaobserwowane po raz pierwszy w 1953 roku[2], jakkolwiek bez definiowania ich kształtu. Dwa lata wcześniej również obserwowano podobne struktury i zaproponowano ich udział w transporcie pęcherzykowym[3].
Wklęśnięcia te, o butelkowatym kształcie, są wzbogacone (w porównaniu do średniego składu błony) w pewne białka i lipidy – jak cholesterol i glikolipidy. Kaweole pełnią kilka funkcji, między innymi biorą udział w przekazywaniu sygnałów komórkowych[4]. Ich udział potwierdzono także w endocytozie (transport pęcherzykowy do wnętrza komórki), także podczas inwazji patogenów, jak bakterie czy wirusy i pewne znaczenie w innych schorzeniach[5][6].
Kaweole są jednym z miejsc endocytozy niezależnej od klatryny[4].
Kształt kaweoli, jak i ich formowanie są związane z obecnością specyficznego dla nich białka – kaweoliny. Jest to białko błonowe, którego zarówno N'- jak i C'-koniec znajdują się po stronie cytoplazmatycznej, a w błonie zakotwiczone jest motywem alfa-helikalnym. Obecność tego białka wpływa na lokalną zmianę właściwości i morfologii błony, co pociąga za sobą formowanie się caveoli.
Ponieważ kaweole mają specyficzny skład lipidowy, odmienny od statystycznie średniego składu błony, uważa się je za jeden z rodzajów raftów lipidowych.[potrzebny przypis]
Występują m.in. w komórkach mięśni gładkich gdzie uważane są za prymitywny system kanalików T[7].
Przypisy
- ↑ Cichocki, Tadeusz: Kompendium histologii : podręcznik dla studentów nauk medycznych i przyrodniczych. Cichocki, Tadeusz. Kraków: Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002. ISBN 83-233-1596-5. Brak numerów stron w książce
- ↑ YAMADA E. The fine structure of the gall bladder epithelium of the mouse.. „J Biophys Biochem Cytol”. 12;1. 5, s. 445-58, 1956. PMID: 13263332.
- ↑ Palade GE. FINE STRUCTURE OF BLOOD CAPILLARIES. „J. Appl. Phys”. 24, s. 1424, 1953.
- ↑ a b Anderson RG. The caveolae membrane system. „Annu Rev Biochem”. 11;67, s. 199-225, 1998. DOI: 10.1146/annurev.biochem.67.1.199. PMID: 9759488.
- ↑ Frank PG., Lisanti MP. Caveolin-1 and caveolae in atherosclerosis: differential roles in fatty streak formation and neointimal hyperplasia. „Curr Opin Lipidol”. 09;15. 5, s. 523-9, 2004. PMID: 15361787.
- ↑ Pelkmans L. Secrets of caveolae- and lipid raft-mediated endocytosis revealed by mammalian viruses. „Biochim Biophys Acta”. 12;1746. 3, s. 295-304, 2005. DOI: 10.1016/j.bbamcr.2005.06.009. PMID: 16126288.
- ↑ MaciejM. Zabel MaciejM., Histologia: Podręcznik dla studentów medycyny i stomatologii, 2013 . Brak numerów stron w książce
Linki zewnętrzne