Besa

Państwo	Wielka Brytania
Rodzaj	ciężki karabin maszynowy
Historia
Produkcja	1939 – ??
Dane techniczne
Kaliber	7,92 mm
Nabój	7,92 ×57 mm Mauser, 15 × 104 mm
Taśma nabojowa	225 nabojowa typu 7,92 mm Mauser, 25 nabojowa typu 15 mm
Wymiary
Długość	1105 mm
Masa
karabinu właściwego	21,46 kg
lufy	736 mm
Inne
Prędkość pocz. pocisku	800 m/s
Szybkostrzelność teoretyczna	500 – 800 strz./min

Besa – brytyjska wersja czechosłowackiego ciężkiego karabinu maszynowego ZB-53 (Model 37). Był używany podczas II wojny światowej jako uzbrojenie brytyjskich czołgów i pojazdów opancerzonych.

Po wprowadzeniu w 1935 roku do uzbrojenia armii brytyjskiej rkm-u Bren (wersja czeskiego ZB26) uznano że naturalnym następcą ckm-u Vickers będzie ZB53 także zaprojektowany przez Zbrojovkę Brno. W 1936 brytyjska firma BSA uzyskała zgodę na licencyjną produkcję tego karabinu maszynowego.

Już pierwsze próby ZB53 w Wielkiej Brytanii wykazały, że nie jest to konstrukcja udana. Karabin okazał się bardzo wrażliwy na zanieczyszczenia i wymagał starannej obsługi. Dlatego zdecydowano o kontynuacji produkcji karabinu Vickersa (ostatecznie został on wycofany z uzbrojenia dopiero w 1968 roku), karabin ZB53 miał natomiast stać się uzbrojeniem czołgów. Brytyjskie ministerstwo obrony zamówiło tę broń w roku 1938, rok później rozpoczęła się jej produkcja. Karabin maszynowy Besa używany był do końca wojny, mimo że stosowana w nim amunicja 7,92 × 57 mm Mauser różniła się od standardowej brytyjskiej amunicji .303" (7,7 mm) używanej w tym czasie.

Istniała także wielkokalibrowa wersja tego karabinu czyli ZB-60, zwana też Besa 15 mm. Model był używany przez czołg lekki Mk VI C i brytyjskie samochody pancerne Humber AC Mk I-III oraz Guy AC Mk IA. W odróżnieniu od modelu 7,92 mm, mógł on także strzelać ogniem pojedynczym, co było w praktyce częściej wykorzystywane z uwagi na lepszą celność. Wielkokalibrowy karabin maszynowy ważył prawie 57 kg. Zasilanie stanowiła metalowa taśma 25-nabojowa. Broń ta jednak nie była lubiana przez żołnierzy: była niecelna przy ogniu seryjnym z uwagi na wibracje długiej lufy, trudna do załadowania i problematyczne było usuwanie jej zacięć^[1]