Kamienica przy ulicy Podwale 61 – zabytkowa kamienica pałacowa znajdująca się przy ulicy Podwale 61 we Wrocławiu, jedna z najwcześniejszych neogotyckich kamienic we Wrocławiu.
Historia posesji i kamienicy
Sień przelotowa przed remontem
Pierwsze zabudowania na obszarze rozciągającym się pomiędzy dzisiejszą ulicą Dworcową a ulicą Kołłątaja były wznoszone w latach 40. XIX wieku; teren rozparcelowano przed rokiem 1843. Wcześniej znajdowały się tu ogrody hrabiów Henckel von Donnersmarck. Do 1848 roku wzniesiono i zasiedlono osiem istniejących tu budynków, a na początku lat 50. wybudowano ostatni dom na rogu ul. Podwala i Dworcowej[2].
Kamienica nr 61 została wzniesiona w 1846 roku. Jego projektantem był mistrz murarski, radny miejski Wilhelm Hoseus[3], który zaprojektował również m.in. kamienice mieszczańskie przy ulicy Podwale o numerach 64, 66 i 67[4]. Hoseus do początku lat 50. XIX wieku mieszkał w tej kamienicy a następnie po sprzedaniu domu księciu Louisowi Carolath-Schöneich[2], zamieszkał w kamienicy nr 66[3]. W latach 70. XIX wieku oraz w latach 20. XX wieku kamienica była remontowana[1].
Opis architektoniczny
Czterokondygnacyjna kamienica została wzniesiona wraz z skrzydłem bocznym. Na każdym piętrze zaprojektowano po jednym wielopokojowym mieszkaniu; w latach 30. XX wieku zostały one podzielone na dwa mniejsze[5].
Frontowa elewacja ma symetryczny 6-osiowy podział z szerokim ryzalitem po obu stronach o podwójnych oknach. Każda kondygnacja oddzielona jest gzymsem międzypiętrowym[5]. Okna na trzech pierwszych kondygnacjach mają obramienia w formie łuków Tudorów. Podobne obramienia znajdują się w oknach na drugiej i trzeciej kondygnacji ryzalitu przy czym na pierwszej jest to szerokie okno pojedyncze, na drugiej okna dwudzielne. Okna czwartej kondygnacji są proste, bez obramienia[5]. W części ryzalitów, na pierwszej kondygnacji umieszczone zostały płytkie balkony z ażurowymi kamiennymi balustradami nawiązującymi do gotyckiego laskowania z motywami trójliścia i rybiego pęcherza. We wschodnim ryzalicie umieszczona została brama wjazdowa prowadząca do sieni a następnie do klatki schodowej. Elewacja zwieńczona jest szerokim gzymsem ozdobionym ząbkami a następnie krenelażem z wieżyczkami w części ryzalitu[5].
Na podwórzu kamienicy znajdowała się powozownia[6]
Po 1945
Podczas działań wojennych w 1945 roku budynek nie ucierpiał. Z dwóch mieszkań na każdym piętrze wydzielono trzecie w części środkowej. W latach 80. XX wieku kamienica została gruntownie wyremontowana[5]. W 2015 roku elewacja kamienicy została wyremontowana[7]. W budynku swoją siedzibę ma wrocławska pracownia architektoniczna Maćków Pracownia Projektowa Sp. z o.o.[8]
Jolanta Gromadzka, Ewa Jóźwik: "Powstanie i rozwój wrocławskiego Podwala w XIX wieku" w: Architektura Wrocławia Tom I Dom. Wrocław: Instytut Historii Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej, 1995.
