José Vianna da Motta

José Vianna da Motta (ok. 1905)
Data i miejsce urodzenia	22 kwietnia 1868 Wyspa Świętego Tomasza
Pochodzenie	portugalskie
Data i miejsce śmierci	1 czerwca 1948 Lizbona
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna, muzyka romantyczna
Zawód	pianista, kompozytor, pedagog, pyublicysta, krytyk muzyczny.
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

José Vianna da Motta (ur. 22 kwietnia 1868 na Wyspie Świętego Tomasza, zm. 1 czerwca 1948 w Lizbonie)^[1][2] – portugalski pianista, kompozytor, pedagog, pyublicysta i krytyk muzyczny.

Studiował w konserwatorium w Lizbonie dzięki wsparciu finansowemu ówczesnego króla Portugalii Ferdynanda II i hrabianki (condessa) de Edla. W 1882 wyjechał do Berlina, gdzie przez trzy lata kontynuował naukę gry na fortepianie u Xavera Scharwenki oraz kompozycji u Philippa Scharwenki. W 1885 przeniósł się do Weimaru, gdzie został uczniem Franciszka Liszta, a w 1887 Hansa von Bülowa we Frankfucie nad Menem^[1][3][2].

W latach 1915–1917 był dyrektorem Conservatoire de musique de Genève(inne języki), a od 1919 do 1938 dyrektorem konserwatorium w Lizbonie^[1][4][2]. W 1920 roku odznaczony został Orderem Świętego Jakuba od Miecza w stopniu Wielkiego Oficera, a w 1938 roku jego Krzyżem Wielkim, ponadto Wielki Oficer Orderu Chrystusa (1930)^[5][6].

Był autorem niezliczonych artykułów w języku niemieckim, francuskim i portugalskim. Napisał Studien bei Bülow (1896), Betrachtungen über Franz Liszt (biografia F. Liszta, 1898), Die Entwicklung des Klavierkonzem (jako przewodnik koncertowy Ferruccia Busoniego), eseje o Charles-Valentinie Alkanie, artykuły krytyczne w „Kunstwart”, „Klavierlehrer”, „Bayreuther Blätter” itp.^[3][4]

Jako pianista odbył liczne tournée po Europie (1887–1888), USA (1892–1893, 1899) i Ameryce Południowej (1902). W 1889 akompaniował sopranistce Marcelinie Sembrich-Kochańskiej podczas jej występów w Warszawie (30 listopada) i Łodzi (4 grudnia)^[7]. Uchodził za wybitnego interpretatora Johanna Sebastiana Bacha, Ludwiga van Beethovena i Ferenca Liszta^[2][8] .

Jako kompozytor odegrał zasadniczą rolę w procesie wprowadzania w Portugalii post-beethovenowskiej formy symfonicznej. Jako pierwszy wykorzystywał elementy portugalskiego folkloru w muzyce poważnej. Pisał utwory orkiestrowe, chóralne, fortepianowe i kameralne. Do najbardziej znanych jego kompozycji zalicza się Invocação do poema de Luis de Camões Os Lusiadas na chór i orkiestrę, symfonię A Patria, koncert fortepianowy i kwartet smyczkowy^[2][8] [4].

• Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).

• Charles Hopkins: Vianna da Motta [Viana da Mota], José. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. V. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).

• José Vianna da Motta w bazie AllMusic (ang.)
• José Vianna da Motta Biography. [w:] Last.FM [on-line]. [dostęp 2018-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-12)]. (ang.).
• Polonez As-dur Fryderyka Chopina w wykonaniu José Vianna da Motty (video)