Johan Sebastian Cammermeyer Welhaven (ur. 22 grudnia 1807 w Bergen, zm. 21 października 1873 w Christianii) – norweski pisarz, krytyk i badacz literatury.
Młodość
Jego dziadek, Johan Andreas Welhaven, był nauczycielem oraz pomocnikiem pastora. Ojciec, Johan Ernst Welhaven, był pastorem[1], jego matka, Else Margaret Cammermeyer, była córką kapelana[2]. Rodzina, pochodząca z Meklemburgii, była silnie związana z mieszkającymi w Norwegii Niemcami. Pobierał nauki w szkole w Bergen w latach 1817-1825. Studiował teologię na uniwersytecie w Christianii, gdyż tak życzył sobie jego ojciec, jednak nie ukończył tych studiów. Równolegle uczęszczał na zajęcia z literatury i estetyki.
Dorosłe życie
W 1835 wyjechał do Danii, a w 1836 odbył podróż do Francji. W 1840 zmarła jego ukochana, Ida Kjerulf. W tym samym roku został lektorem filozofii. W 1843 został zatrudniony na uniwersytecie w Christianii, zaś w 1846 objął tam stanowisko profesora filozofii na i zajmował je do 1868. W 1858 odbył podróż do Włochy, gdzie studiował archeologię.
Działalność literacka i publicystyczna
Welhaven był jednym z czołowych konserwatystów w norweskiej literaturze XIX wieku. Jego głównymi przeciwnikami byli ówcześni nacjonaliści, szczególnie ostro atakował zaś Henryka Wergelanda, krytykując zarówno jego poglądy jak i styl literacki. Publikował w czasopismach Vidar i Constitutionelle.
W ramach sporu z Wergelandem, Welhaven opublikował w 1834 poemat Norges Dæmring (Świt Norwegii), w którym krytykował wady narodowe Norwegów i zarzucał ograniczenie intelektualne tym wszystkim, którzy odrzucali związki kulturowe między Danią a Norwegią. Publikacja tego poematu wzbudziła kontrowersje, autorowi zarzucono brak patriotyzmu.
W latach 40, po śmierci Idy Kjerulf, twórczość Welhavena nabrała bardziej lirycznego charakteru, większość jego późniejszego dorobku stanowią poezje. Inspirowali się nimi norwescy kompozytorzy okresu romantyzmu, m.in. Edvard Grieg. W latach 50 w jego poezji bardzo często pojawiały się motywy ludowe i baśniowe, nawiązania do nordyckich sag, historii Skandynawii. W ostatnich latach swojego życia dużo czasu poświęcił badaniom nad historią literatury norweskiej i duńskiej[3].
Wybrane prace
Til Henrik Wergeland! (1830)
Henrik Wergelands Digtekunst og Polemik ved Aktstykker oplyste, (1832)
Norges Dæmring. Et polemisk Digt, (1834)
Digte, (1839)
Nyere Digte, (1845)
Halvhundrede Digte, (1848)
Reisebilleder og Digte, (1851)
En Sjel i Vildmarken, (1856)
En Digtsamling, (1860)
Ewald og de norske Digtere, (1863)
Samlede Skrifter, (1867–68)
Samlede Digterværker, Jubilæumsutgave I-VI (1907)
Samlede Digterverker I-III, (1945)
Metaphysik i 100 Paragrafer (1965)
Samlede verker 1–5 (1990–1992)
Przypisy
↑Zenon Ciesielski: Słownik pisarzy skandynawskich. Włocławek: 1991, s. 348. ISBN 83-214-0275-5.