Jarosław Piotr Nikodem (ur. 1964^[1]) – polski historyk, profesor nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny UAM, mediewista specjalizujący się w zakresie stosunków Polski i Litwy w późnym średniowieczu, historii historiografii średniowiecznej, dynastii jagiellońskiej i husytyzmu.

W 1995 obronił rozprawę doktorską Zbigniew Oleśnicki w historiografii polskiej (promotor: Jadwiga Krzyżaniakowa), uzyskując stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie historii. W 2005 uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie rozprawy habilitacyjnej Polska i Litwa wobec husyckich Czech w latach 1420–1433. Studium o polityce dynastycznej Władysława Jagiełły i Witolda Kiejstutowicza. W 2008 otrzymał nominację na stanowisko profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. 5 lutego 2019 otrzymał tytuł naukowy profesora^[2].

Pracownik naukowy Instytutu Historii UAM (Zakład Historii Średniowiecznej).

Jest członkiem Rady Naukowej „Czasopisma Prawno-Historycznego”^[3].

• Zbigniew Oleśnicki w historiografii polskiej, Kraków: PAU 2001.
• (redakcja z K. Kaczmarkiem) Docendo discimus. Studia historyczne ofiarowane profesorowi Zbigniewowi Wielgoszowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Poznań 2000.
• Polska i Litwa wobec husyckich Czech w latach 1420–1433. Studium o polityce dynastycznej Władysława Jagiełły i Witolda Kiejstutowicza, Poznań: Instytut Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 2004 (wydanie 2: Oświęcim: NapoleonV 2014).
• Historia – średniowiecze.Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, profilowanego i technikum (zakres podstawowy i rozszerzony), Warszawa: Wydawnictwo Juka-91 2004 /popularnonaukowe/.
• (współautor: z R. Kulesza)Starożytność. Średniowiecze. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, profilowanego i technikum (zakres podstawowy i rozszerzony), Warszawa: Wydawnictwo Juka-91 2005. /popularnonaukowe/
• Jadwiga król Polski, Warszawa: Ossolineum 2009.
• (redakcja) Vademecum historyka mediewisty, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2012.
• Witold wielki książę litewski (1354 lub 1355 – 27 października 1430), Kraków: Avalon 2013.

• Spory o koronację wielkiego księcia Litwy Witolda w latach 1429–1430. Część I. „Burza koronacyjna” w relacji Jana Długosza, „Lituano-slavica posnaniensia. Studia historica” 6 (1995).
• Spory o koronację wielkiego księcia Litwy Witolda w latach 1429–1430. Część II: Próba rekonstrukcji wydarzeń., „Lituano-slavica posnaniensia. Studia historica” 7 (1997).
• Długosz i Kallimach o koronie węgierskiej Władysława III, [w:] „Balcanica Posnaniensia” t. 7 (1997).
• Zbigniew Oleśnicki wobec unii polsko-litewskiej do śmierci Jagiełły, „Nasza Przeszłość” 91 (1999).
• Zbigniew Oleśnicki wobec unii polsko-litewskiej w latach 1434–1453, „Nasza Przeszłość” 92 (1999).
• Data urodzenia Władysława Jagiełły. Uwagi o starszeństwie synów Olgierda i Julianny, „Genealogia: Studia i Materiały Historyczne” 12 (2000).
• Stosunki Świdrygiełły z Zakonem Krzyżackim w latach 1430–1432, „Białoruskie Zeszyty Historyczne” 14 (2000).
• Narymunt Giedyminowic i jego uposażenie, [w:] Scriptura custos memoriae. Prace historyczne, red. Danuta Zydorek, Poznań 2001.
• Uposażenie młodszych Olgierdowiców. Przyczynek do biografii Skirgiełły, „Białoruskie Zeszyty Historyczne” 15 (2001).
• Przyczyny zamordowania Zygmunta Kiejstutowicza, „Białoruskie Zeszyty Historyczne” 17 (2002).
• Jedynowładztwo czy diarchia? Przyczynek do dziejów ustroju Wielkiego Księstwa Litewskiego do końca XV w., „Zapiski Historyczne” 68 (2003).
• Zegnanie Jawnuty ze stolca wielkoksiążęcego w 1345 r., [w:] Zamach stanu w dawnych społecznościach, red. Arkadiusz Sołtysiak, Warszawa 2004.
• Ponownie o dacie urodzenia Jagiełły, „Genealogia. Studia i Materiały Historyczne” 16 (2004).
• Kontrowersje wokół przygotowań do koronacji Przemysła II, „Kwartalnik Historyczny” 112 (2005).
• Charakter rządów Skirgiełły i Witolda na Litwie w latach 1392–1394, „Lituano-Slavica Posnaniensia. Studia Historica” 11 (2005).
• (recenzja) Staré letopisy ceské (texty nejstarší vrstvy), Prameny dìjin èeských, Nová rada, II. díl, Fontes rerum Bohemicarum, vydali, Alena M. Èerná, Petr È o r n e j, Markéta K l o s o v á, Nakladatelství FILOSOFIA, Praha 2003, [w:] Studia Źródłoznawcze, tom 43, 2005.
• ...caput meum carnifici non subducam – O domniemanym zamachu na Oleśnickiego w 1432 r., [w:] Zbigniew Oleśnicki. Książę Kościoła i mąż stanu, praca zbiorowa pod red. Feliksa Kiryka i Z. Nogi, Kraków 2006.
• (recenzja) Agnieszka Nalewajek, Dokument w Rocznikach Jana Długosza, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Prace Wydziału Historyczno-Filologicznego 124, Lublin 2006, s. 251, tabele, aneksy, „Studia Źródłoznawcze” 45 (2007).
• Wiarygodność „Latopisu Wielkich Książąt Litewskich”, [w:] XXVIII Seminarium Mediewistyczne im. Alicji Karłowskiej-Kamzowej, Poznań 2007.
• Jeszcze raz o przygotowaniach do koronacji Przemysła II, „Kwartalnik Historyczny” 114 (2007).
• Súdný den – čas pomsty – nový vĕk. Husycki taborytyzm między chiliazmem a rewolucją, [w:] „Acta Universitatis Wratislawiensia”.
• Dla dobra państwa i dynastii. Królowa Zofia Holszańska i biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki , [w:] Ecclesia Regnum Fontes, praca zbiorowa pod red. Sławomira Gawlasa i Piotra Węcowskiego, Warszawa 2014.
• Metody legitymizacji władzy w Polsce przez Wacława II i Władysława Łokietka., [w:] Władztwo Władysława Łokietka. 700-lecie koronacji królewskiej, praca zbiorowa pod red. Wojciecha Fałkowskiego i Przemysława Tyszki, Warszawa 2022.

• Prof. dr hab. Jarosław Piotr Nikodem, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2012-02-08] .
• strona archiwalna