Janina Błaszczak, po mężu Wolanin (ur. 5 października 1924 w Kowlu, zm. 22 grudnia 2010 w Zielonej Górze) – podpułkownik WP, ekonomistka, uczestniczka walk na froncie wschodnim i powstania warszawskiego, dama orderów Virtuti Militari i Odrodzenia Polski, honorowy obywatel Zielonej Góry. Dowodzona przez nią bateria moździerzy była największym pierwszoliniowym pododdziałem Wojska Polskiego, jakim dowodziła kobieta w czasie II wojny światowej.
Życiorys
Urodziła się na Wołyniu, w rodzinie legionisty i osadnika wojskowego. Prawdopodobnie w 1939 jej ojciec zginął z rąk ukraińskich nacjonalistów. Ona sama wraz z całą rodziną została w lutym 1940 deportowana przez władze sowieckie na Syberię. Na wygnaniu pracowała przy wyrębie lasów[1].
W sierpniu 1943 zgłosiła się ochotniczo w szeregi Armii Berlinga. Początkowo służyła w szeregach batalionu kobiecego im Emilii Plater[1]. Pod koniec 1943 roku rozpoczęła pięciomiesięczną[2] naukę w szkole oficerskiej w Riazaniu, którą ukończyła z pierwszą[1], a według innych źródeł z trzecią[2] lokatą. W stopniu podporucznika objęła dowództwo nad 3 baterią moździerzy 9 pułku piechoty 3 Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta[1]. Pododdział ten był największą pierwszoliniową jednostką WP, jaką dowodziła kobieta w czasie II wojny światowej[2].
W sierpniu 1944 brała udział w walkach na przyczółku warecko-magnuszewskim[1]. Miesiąc później, wraz ze swoim pułkiem, uczestniczyła w walkach o Pragę[3], a następnie w nieudanej próbie odsieczy dla powstańczej Warszawy. Po klęsce na przyczółku czerniakowskim została uznana za poległą. W rzeczywistości, będąc dwukrotnie ranną, trafiła do niemieckiej niewoli. Przy pomocy żołnierzy Armii Krajowej zdołała uciec ze szpitala w Skierniewicach i będąc pod opieką rodziny kolejarskiej ukrywała się do lutego 1945[1].
W latach 1945–1946 wykładała w szkole oficerskiej w Łodzi (prowadziła zajęcia z zakresu obsługi broni)[2]. W 1946 została zdemobilizowana[2]. Po zakończeniu służby wojskowej wybrała zawód ekonomistki. Od 1951 żyła i pracowała w Zielonej Górze. Była działaczem ZBoWiD[1]. Zmarła w grudniu 2010. Spoczywa na cmentarzu komunalnym przy ul. Wrocławskiej w Zielonej Górze[4].
W 1946[2] poślubiła Józefa Wolanina, z którym doczekała się dwójki dzieci[1].
Odznaczenia i wyróżnienia
Przypisy
