James Arness

Imię i nazwisko	James King Aurness
Data i miejsce urodzenia	26 maja 1923 Minneapolis
Data i miejsce śmierci	3 czerwca 2011 Los Angeles
Zawód	aktor
Współmałżonek	Virginia Chapman (1948–1960; rozwód) Janet Surtees (1978–2011; jego śmierć)
Lata aktywności	1947-1994
Odznaczenia
Strona internetowa

James King Aurness (ur. 26 maja 1923 w Minneapolis, zm. 3 czerwca 2011 w Los Angeles) – amerykański aktor filmowy i telewizyjny. Znany był przede wszystkim z roli szeryfa Matta Dillona w serialu telewizyjnym Gunsmoke.

Urodził się i dorastał w Minneapolis, w stanie Minnesota. Jego rodzicami byli Niemka Ruth Duesler Salisbury Aurness i pochodzący z Norwegii Rolf Cirkler Aurness^[1][2]. Wychowywany był w wierze metodystów. Jego młodszy brat Peter Graves został także aktorem. Uczęszczał do John Burroughs Grade School, Washburn High School i West High School w Minneapolis. Kiedy wybuchła II wojna światowa, chciał zostać pilotem marynarki wojennej, ale ogromny wzrost go zdyskwalifikował. Zamiast tego wstąpił do armii i otrzymał fioletowe serce po doznaniu poważnych obrażeń prawej nogi podczas inwazji na Anzio we Włoszech w 1944. Jego obrażenia sprawiły, że był hospitalizowany przez prawie rok i przez ten czas słyszał od pielęgniarek, że swoim grzmiącym głosem powinien pracować w radiu. Poszedł do pracy jako spiker i disc jockey na stacji w Minneapolis, a potem postanowił spróbować szczęścia w Hollywood. Ukończył Beloit College w Beloit w Wisconsin.

Zagrał efektowną drugoplanową rolę jednego z trzech braci głównej bohaterki w swoim pierwszym filmie, komedii romantycznej Córka farmera (The Farmer's Daughter, 1947) z Josephem Cottenem i Lorettą Young w rolach głównych^[3]. Choć utożsamiany był z westernami, Arness pojawił się także w dwóch filmach fantastyczno-naukowych; zagrał potwora w horrorze Istota z innego świata (The Thing from Another World, 1951), a później walczył z gigantycznymi mrówkami w filmie One! (Them!, 1954)^[4]. Jego pierwszą główną rolą był Kirk Hamilton, który rozbił się na wulkanicznej wyspie pełnej dinozaurów w filmie przygodowym Two Lost Worlds (1951)^[5]. Zaprzyjaźnił się z Johnem Wayne, z którym grał w filmach: dramacie szpiegowskim Big Jim McLain (1952), westernie Johna Farrowa Hondo (1953) i dramacie przygodowym Island in the Sky (1953).

W latach 1955–1975 grał postać szeryfa Dodge City Matta Dillona w serialu Gunsmoke, za którą trzy razy był nominowany do Emmy^[6].

Zmarł 3 czerwca 2011 w wieku 88 lat^[7].

• Córka farmera (1947)
• Man From Texas (1947)
• Roses are Red (1947)
• Battleground (1949)
• Wagon Master (1950)
• Sierra (1950)
• Two Lost Worlds (1950)
• Double Crossbones (1950)
• Stars In My Crown (1950)
• Wyoming Mail (1950)
• Cavalry Scout (1951)
• Belle le Grand (1951)
• Iron Man (1951)
• The Thing from Another World (1951)
• The People Against O’Hara (1951)
• Carbine Williams (1952)
• Hellgate (1952)
• The Girl in White (1952)
• Big Jim McLain (1952)
• orizons West (1952)
• The Lone Hand (1953)
• Ride the Man Down (1953)
• Island in the Sky (1953)
• Veils of Bagdad (1953)
• Them! (1954)
• Hondo (1954)
• Her Twelve Men (1954)
• Flames of the Islands (1955)
• Many Rivers to Cross (1955)
• The Sea Chase (1955)
• Arizona Mission (1956)
• Gun the Man Down (1956)
• The First Traveling Saleslady (1956)
• Alias Jesse James (1956)
• The Alamo: Thirteen Days to Glory (1987 TV)
• Gunsmoke: Return to Dodge (1987 TV)
• Red River(1988 TV)
• Gunsmoke II: The Last Apache (1990 TV)
• Gunsmoke III: To the Last Man (1992 TV)
• Gunsmoke IV: The Long Ride (1993 TV)
• Gunsmoke V: One Man’s Justice (1993 TV)

• James Arness w bazie IMDb (ang.)
• James Arness w bazie Filmweb
• James Arness w bazie Notable Names Database (ang.)