Jake LaMotta

Jake LaMotta na pocztówce (1952)
Data i miejsce urodzenia	10 lipca 1922 Nowy Jork
Data i miejsce śmierci	19 września 2017 Aventura
Obywatelstwo	Stany Zjednoczone
Kategoria wagowa	średnia
Bilans walk zawodowych
Liczba walk	106
Zwycięstwa	83
Przez nokauty	30
Porażki	19
Remisy	4
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Jake LaMotta, właśc. Giacobbe LaMotta (ur. 10 lipca 1922 w Nowym Jorku, zm. 19 września 2017 w Aventurze) – amerykański bokser pochodzenia włoskiego, zawodowy mistrz świata wagi średniej (1949–1951) i stand-uper^[1].

Wyróżniał się niezwykłą wytrzymałością i z tego powodu był nazywany „Bykiem z Bronksu” (Bronx Bull). Stoczył 106 walk^[2], wygrał 83 z nich (30 przed czasem)^[3], zremisował w 4, a przegrał 19^[3]. W 1990 został wprowadzony do International Boxing Hall of Fame^[4]. W 2002 zajął 52. miejsce na liście „80 najlepszych wojowników ostatnich 80 lat” magazynu „The Ring”^[5].

Urodził się w Lower East Side^[6], dzielnicy Manhattanu, jako jedno z pięciorga dzieci Elizabeth (Merluzzo) i Josepha LaMotty^[7][8]. Jego matka urodziła się w Stanach Zjednoczonych w rodzinie włoskich imigrantów, podczas gdy jego ojciec był imigrantem z Mesyny^[6] na Sycylii. Miał dwie siostry – Annę (ur. 1924, zm. 2021) i Marię oraz dwóch braci – Giuseppe „Joeya” (ur. 1925, zm. 2020) i Alberta (ur. 1929, zm. 2021)^[9]. Rodzina mieszkała krótko w Filadelfii, po czym wróciła do Nowego Jorku i osiedliła się w nowojorskiej dzielnicy Bronx. Jego ojciec zmuszał go do walki z innymi chłopcami za pieniądze sąsiadów, które wykorzystywał na opłacenie czynszu^[10]. LaMotta wpadał w konflikty z prawem, a po tym, jak został złapany za usiłowanie włamania, trafił do zakładu poprawczego Coxsackie dla młodocianych przestępców^[10]. Tam nauczył się boksować i potem brał udział w walkach amatorskich^[11]. Podczas II wojny światowej został zwolniony ze służby wojskowej z powodu operacji wyrostka sutkowego na jednym z uszu^[12].

Karierę zawodową rozpoczął w 1941 roku, w wieku 19 lat^[13]. W 1942 stoczył swoją pierwszą walkę z Sugarem Rayem Robinsonem; LaMotta przegrał na punkty, ale udało mu się powalić Robinsona w pierwszej rundzie na deski. Po tej walce LaMotta pokonał wielu innych rywali, w tym Henryka Chmielewskiego w listopadzie 1942 w Bostonie, wygrywając z nim na punkty. 5 lutego 1943 po raz drugi stanął w ringu z Sugarem Rayem Robinsonem, gdy sędziowie punktowi jednogłośnie orzekli zwycięstwo LaMotty^[13]. Trzy tygodni (26 lutego) później doszło do rewanżu. 16 czerwca 1949 zdobył mistrzowski tytuł, wygrywając z Marcelem Cerdanem. Obronił go w pojedynkach z Tiberio Mitrim (12 lipca 1950) oraz Laurentem Dauthuillem (13 września 1950). Ten ostatni został uznany przez magazyn „The Ring” za walkę 1950^[14]. LaMotta przegrywał na punkty u wszystkich sędziów, gdy znokautował Dauthuille’a w ostatniej rundzie. 14 lutego 1951 Robinson i LaMotta spotkali się po raz szósty i ostatni, a dramatyczny finał został zapamiętany jako jedyna w swoim rodzaju „Walentynkowa masakra”^[15]. LaMotta utracił pas mistrzowski na rzecz Robinsona, który zrezygnował z tytułu mistrzowskiego w wadze półśredniej.

Po zakończeniu kariery bokserskiej prowadził bar przy 1120 Collins Ave w Miami Beach, w którym też występował jako stand-uper. Wystąpił na ekranie w dramacie Rebellion in Cuba (1961) w roli Julio, dramacie Roberta Rossena Bilardzista (The Hustler, 1961) jako barman i pięciu odcinkach sitcomu NBC Wóz 54, zgłoś się! (Car 54, Where Are You?, 1962–1963) z Fredem Gwynne. W 1965 trafił na scenę Broadwayu jako Wielki Jule w komedii muzycznej Faceci i laleczki^[16]. Wystąpił w teledysku Toma Waitsa do piosenki „Downtown Train” (1985). Pojawił się jako gangster stojący przy barze w dramacie kryminalnym Mario Van Peeblesa New Jack City (1991)^[17]. W 2012, w wieku 90 lat, wystąpił w autobiograficznej rewii zatytułowanej Lady and the Champ, która przez dwa tygodnie wystawiana była na off-Broadwayu^[18].

W 1970 wydał książkę biograficzną Raging Bull: My Story (Wściekły Byk: Moja opowieść)^[19], na podstawie której w 1980 Martin Scorsese wyreżyserował film Wściekły Byk. W główną rolę LaMotty wcielił się Robert De Niro^[20], który za swój występ otrzymał Oscara. Specjalnie do tej roli De Niro przytył 27 kg i uczył się boksu. W 2016 zrealizowany został biograficzny dramat sportowy The Bronx Bull, gdzie rolę LaMotty zagrał William Forsythe^[21]. Jego plakat, promujący jedną z jego historycznych walk, można zobaczyć w filmie Ojciec chrzestny (1972), w scenie z Donem Corleone (Marlon Brando)^[22].

W 1958 został aresztowany i oskarżony o przedstawienie mężczyzn nieletniej dziewczynie w klubie, którego był właścicielem w Miami. Był skuty łańcuchami przez 6 miesięcy, chociaż przez cały ten czas utrzymywał, że jest niewinny^[23].

Był sześciokrotnie żonaty; z Idą Gabriele (1941–1942)^[9], Beverly „Vicki” Thailer (1945–1957)^[9], Sallye M. Keener (od 1960)^[9], Dimitrią Minakakis Makris (od 1970)^[9], Deborah Broffman (od 1975)^[9] i Denise Baker (od 2013 do jego śmierci)^[12]. Miał cztery córki – Jacklyn, Christie, Elisę i Mię oraz dwóch synów – Jacke’a (zm. w lutym 1998 na raka) i Josepha (we wrześniu 1998 zginął w katastrofie lotu Swissair 111)^[12].

Zmarł 19 września 2017 w domu opieki w Aventurze w pobliżu Miami na zapalenie płuc w wieku 95 lat^[12].

• Jake LaMotta – Boxer (ang.)
• Jake LaMotta w bazie IMDb (ang.)
• Jake LaMotta w bazie Filmweb
• Jake LaMotta w bazie Notable Names Database (ang.)