Józef Kolowca urodził się w rodzinie Józefa (pracownik kolei) i Katarzyny z domu Sękara. Uczęszczał do gimnazjum matematyczno-przyrodniczego w Krakowie. W latach 1925–1932 studiował chemię na Wydziale FilozoficznymUniwersytetu Jagiellońskiego i odbył służbę wojskową. W latach 1933–1937 studiował rolnictwo na tym uniwersytecie, uzyskując tytuł zawodowy inżyniera rolnictwa. Podczas studiów rozpoczął pracę w Zakładzie Mikrobiologii Państwowego Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach (1936–1937). W latach 1937–1939 był asystentem profesora Henryka Malarskiego[1]. Zajmował się zwalczaniem guzowatości korzeni drzew owocowych oraz technikami sporządzania kiszonek i namiastek paszowych, wspólnie z prof. Śnieszką opracowywał metodę wzbogacania słomy w białko)[2][3][4]. Był zaangażowany w upowszechnianie kiszenia pasz wśród rolników, pełnił funkcję sekretarza komisj działającej w Polskim Towarzystwie Zootechnicznym oraz doradcy Ministra Rolnictwa)[2].
W czasie okupacji (1940–1942) pracował jako chemik-laborant w Zakładach Stalowa Wola[2][3]. W 1942 w związku z podejrzeniami o udział w akcji zbrojnej, zbiegł na Podhale. Zamieszkał w Zakopanem, gdzie przez dwa lata był zastępcą instruktora łąkarstwa. W tym okresie obserwował skutki rosnącej eksploatacji tatrzańskich pastwisk[2][5]. Przepasienie, prowadzące do degradacjiinicjalnych i słabo ukształtowanychgleb górskich oraz leśnych ekosystemów, było związane z gwałtownym wzrostem pogłowia owiec. W czasie okupacji rosła cena wełny i górale znacznie zwiększyli ich hodowlę (początkowo nie były rekwirowane przez okupanta). Po wojnie liczba owiec wypasanych w Tatrach wynosiła ok. 30 tys., podczas gdy w dobrych sezonach pasterskich nie powinna przekraczać 6–8 tys. Z niedostatku trawy owce pasły się w szkółkach i młodnikach, zagrażając lasom tatrzańskim[6].
Po zakończeniu wojny Józef Kolowca został instruktorem łąkarstwa na powiat nowotarski (1945–1947), a następnie pełnomocnikiem Ministra Rolnictwa do racjonalnego zagospodarowania terenów górskich (1947–1948)[2]. Zabiegał o zniesienie służebności w tatrzańskich lasach oraz zainicjował i zorganizował w 1948 Wielki Redyk[6] – dobrowolny przepęd 8 tys. owiec (z bacami i juhasami) na pastwiska w okolicy Szczawnicy (tereny połemkowskie, wsie: Jaworki, Szlachtowa, Biała Woda i Czarna Woda). Hodowcy odnieśli w tym samym roku znaczne korzyści materialne, co sprawiło, że w 1949 liczba chętnych do udziału w Wielkim Redyku dwukrotnie przekroczyła wydajność pastwisk wokół Szczawnicy – zaczęto organizować przepędy w dalsze okolice (powiat nowosądecki i gorlicki), w które poszło ok. 6,5 tys. owiec. Już w drugim roku akcji wyprowadzono z Tatr ponad połowę pogłowia owiec i zaobserwowano wyraźną poprawę stanu tatrzańskiej przyrody (stopniowy powrót do równowagi biocenotycznej)[6].
Zorganizowany przez Józefa Kolowcę przepęd tatrzańskich stad na nowe pastwiska stał się treścią filmu dokumentalnego Wielki Redyk, który był w 1949 prezentowany i nagrodzony na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes[7].
Lublin i Kraków (1949–1954)
W 1949 dr Józef Kolowca rozpoczął pracę w Katedrze Fizjologii i Żywienia Zwierząt, którą tworzył Henryk Malarski na Wydziale Rolnym UMCS. Profesor zgromadził w Lublinie dużą grupę naukowców, w przyszłości profesorów (m.in. Jan Kielanowski, Stanisław Berger, Jan Bartnik, Franciszek Hoszczaruk, Stanisław Wójcik), którym wskazywał konieczność opierania praktyki rolniczej na wynikach badań doświadczalnych[1][8]. Uczniowie profesora zasilili później kadrę innych jednostek badawczych, m.in. Instytut Higieny i Żywienia oraz SGGW w Warszawie[8]. Józef Kolowca był adiunktem i zastępcą kierownika Katedry[2][3]. Badał m.in. pastewne wykorzystanie łubinu gorzkiego (zob. kompleks żytni bardzo słaby), metody przygotowywania i stosowania kiszonek lub odpadów gorzelniczych[9][10][11]. Wykładał hodowlę ogólną i żywienie zwierząt na Wydziale Rolniczym i Wydziale Weterynaryjnym UMCS[2].
↑ abcdefghijMieczysław Nowak: Kolowca Józef. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XIII: Klobassa Zręcki Stanisław – Kopernicki Franciszek. Kraków: PAN (www.psb.pan.krakow), 1967–1968, s. 319–320.
↑ abcdLech Pałasz: Kolowca, Józef. W: Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. T. 1. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 1999, s. 452. ISBN 83-7241-089-5. (pol.).Sprawdź autora:1.
