Józef Klotz

Józef Klotz
Data i miejsce urodzenia

2 stycznia 1900
Kraków

Data i miejsce śmierci

1941
Warszawa pod okupacją Niemiec

Wzrost

184 cm

Pozycja

obrońca

Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole
1910–1925 Jutrzenka Kraków
1925–? Makabi Warszawa
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole
1922  Polska 2 (1)
  1. ↑ Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.
Józef Klotz
Data i miejsce urodzenia

2 stycznia 1900
Kraków

Data śmierci

1941

Przebieg służby
Lata służby

1915–1916, 1918–1920

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka

Józef Klotz (ur. 2 stycznia 1900 w Krakowie, zm. 1941 w Warszawie) – polski piłkarz żydowskiego pochodzenia występujący na pozycji obrońcy, strzelec pierwszej bramki w historii reprezentacji Polski, żołnierz Armii Austro-Węgier oraz Wojska Polskiego, ofiara Holocaustu.

Kariera klubowa

Klotz był wychowankiem Jutrzenki Kraków, której barwy przywdziewał od momentu założenia klubu w 1910 aż do 1925. W latach 20. XX wieku brał z nią udział w rozgrywkach krakowskiej klasy A. Po swoim ślubie w 1925 na krótko związał się z grającym w klasie B Makabi Warszawa[1], kończąc wkrótce potem karierę piłkarską.

Kariera reprezentacyjna

Wystąpił w dwóch spotkaniach reprezentacji Polski[2] (chronologicznie drugiej i trzeciej grze międzypaństwowej Polaków), w obu na pozycji środkowego obrońcy (w ustawieniu z dwoma defensorami). Zadebiutował 14 maja 1922 w rozegranym w Krakowie meczu przeciwko Węgrom (0:3), notując słaby występ z widoczną tremą[3]. Dwa tygodnie później znalazł się w składzie na spotkanie ze Szwecją w Sztokholmie. W 27. minucie tego meczu po zagraniu ręką jednego ze Szwedów sędzia podyktował rzut karny, którego skutecznie wyegzekwował Klotz, pokonując Frithiofa Rudéna i zdobywając pierwszego gola w historii polskiej reprezentacji[4].

W 27. minucie Szperling kończy bieg centrą, Hemming nie atakowany przez nikogo, daje niepotrzebnie piłce klapsa ręką: karny. Komu powierzyć tę ważną funkcję? Jedynym graczem, który w swej drużynie bije z dobrym skutkiem jedenastki, był Klotz, jemu też oddaje kapitan z całym zaufaniem wykonanie rzutu, od którego skuteczności tak wiele zawisło. Klotz z całym spokojem, bez rozpędu pakuje piłkę w lewy róg pod poprzeczkę. Bramkarz ani drgnął.

Przegląd Sportowy, [5]

W 55. minucie wyrównał Helmer Svedberg, ale Polaków na prowadzenie w 74. minucie wyprowadził ponownie Józef Garbień i ostatecznie zwyciężyli oni 2:1[6]. Klotz zebrał w prasie bardzo dobre recenzje za grę w defensywie[3], ale w drużynie narodowej więcej już nie zagrał.

Gole międzynarodowe
Lp. Data Miejsce Występ Przeciwnik Gol na Wynik Rozgrywka
1. 28 maja 1922 Stadion Olimpijski, Sztokholm, Szwecja 2  Szwecja 1:0 2:1 Towarzyski

Życie prywatne

Urodził się w wielodzietnej rodzinie krawca Judy Markusa Klotza (zginął w Zagładzie) i Salomei (Szajndli) z domu Glasner[4]. Miał czterech braci: Janka (Jakuba, Szaje), Izaaka), Stanisława (Salomona, Szlomo, Semka), Mańka (Moszego), a także siostrę Ganię (Jetti)[4]. Klotz nosił pseudonim Zizi. Jego młodsi bracia Jan (Szaje), Samuel (Salomon) i Maurycy również uprawiali sport w Jutrzence; Jan specjalizował się w sprincie. Józef ukończył gimnazjum i w wieku 15 lat wstąpił na ochotnika na rok do armii austro-węgierskiej jako elew (1915–1916). Przez pewien czas studiował medycynę, w listopadzie 1918 przerwał jednak naukę i wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego. W jego szeregach brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Ze służby zwolniony został w listopadzie 1920.

W 1925 zawarł we Włocławku związek małżeński z katoliczką. Mieli córkę[7]. Na początku lat 30. XX wieku zamieszkał na stałe w Warszawie[8].

Śmierć i upamiętnienie

Po wybuchu II wojny światowej został w 1940 uwięziony przez niemieckich okupantów w getcie warszawskim. Zginął prawdopodobnie rok później w wieku 41 lat w masowej ulicznej egzekucji ludzi zatrzymanych w łapance[9].

W czerwcu 2019, przed meczem reprezentacji Polski i Izraela w ramach eliminacji Mistrzostw Europy 2020, bratanek Klotza Yoav Dekel otworzył w Warszawie zorganizowaną przez Polski Związek Piłki Nożnej wystawę poświęconą jego stryjowi i innym żydowskim piłkarzom grającym dawniej w polskiej reprezentacji. Dekel otrzymał też biało-czerwoną koszulkę z podpisami współczesnych reprezentantów[10]. W wydarzeniu wziął ponadto udział izraelski trener z polskim obywatelstwem Awram Grant[11].

Przypisy

  1. ↑ Tragiczny los Józefa Klotza. rfbl.pl, 2015-04-06. [dostęp 2019-04-28]. (pol.).
  2. ↑ Paweł Wroński: Rozmowa tygodnia. Wołek: Piłka jest jak seks. wyborcza.pl, 2012-06-04. [dostęp 2019-04-28]. (pol.).
  3. ↑ a b Dariusz Dobek: Ten pierwszy. sport.onet.pl, 2019-06-10. [dostęp 2019-04-28]. (pol.).
  4. ↑ a b c Klotz Józef | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-11-16].
  5. ↑ Mecz Polska—Szwecja. „Przegląd Sportowy”, s. 4, 1922-06-09. ISSN 0137-9267. OCLC 320522931. (pol.). 
  6. ↑ 28.05.1922 - Szwecja vs Polska - mecz towarzyski. hppn.pl. [dostęp 2019-10-01]. (pol.).
  7. ↑ Marzena Tarkowska: Polacy i Żydzi grali do jednej bramki. rp.pl, 2019-06-10. [dostęp 2019-10-02]. (pol.).
  8. ↑ Robert Gawkowski: Encyklopedia klubów sportowych Warszawy i jej najbliższych okolic w latach 1918–39. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, s. 98. ISBN 978-83-235-0382-8.
  9. ↑ Dawid Szymczak: Tragiczne losy strzelca pierwszego gola w historii reprezentacji Polski. PZPN upamiętni go przed meczem z Izraelem. sport.pl, 2019-06-10. [dostęp 2019-10-02]. (pol.).
  10. ↑ Anna Koper, Karol Witenberg: Poland honors national soccer player murdered in Holocaust. reuters.com, 2019-06-10. [dostęp 2019-10-02]. (ang.).
  11. ↑ El. ME 2020: Polska - Izrael. PZPN uhonorował ofiarę Holokaustu. Józef Klotz zdobył historyczną bramkę dla Polski. polskieradio24.pl, 2019-06-10. [dostęp 2019-10-02]. (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne