Józef Grajnert

Józef Grajnert
ilustracja
Data urodzenia

1831

Data i miejsce śmierci

1910
Kozubki koło Łęczycy

Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach
Cytaty w Wikicytatach
Grób literata Józefa Grajnerta na Starych Powązkach w Warszawie

Józef Grajnert (ur. 1831, zm. w sierpniu 1910 w Kozubkach pod Łęczycą) – polski działacz oświatowy, folklorysta, etnograf, pisarz, tłumacz i wydawca.

Życiorys

Jako uczestnik powstania styczniowego aresztowany i zesłany na Sybir, gdzie spędził trzy lata. Po powrocie w roku 1866 założył pierwsze w Królestwie czasopismo ludowe „Zorza”, które redagował przez 20 lat. Założyciel czasopisma „Opiekun zwierząt”.

Badania nad folklorem rozpoczął w latach pięćdziesiątych XIX wieku. W 1859 wydał rozprawę „Studia nad podaniami ludu naszego”. Był jednym z autorów haseł do 28 tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859–1868. Jego nazwisko wymienione jest w I tomie z 1859 roku na liście twórców zawartości tej encyklopedii[1].

Ponadto napisał „Podarunek dla ludu naszego” oraz „Podania, powiastki, pieśni i bajki” (1862-1863), „Legendy, powiastki i pieśni” (1893), „Legendy” (1904) oraz scenki rodzajowe dla teatrów amatorskich („Pan Łapcewicz”, „Natura wilka ciągnie do lasu”).

Przetłumaczył i wydał w 1873 (po raz pierwszy w języku polskim) powieść Juliusza Verne’a W osiemdziesiąt dni dookoła świata[2].

Członek Akademii Umiejętności.

Życie prywatne

Był ojcem artysty malarza – Edwarda Grajnerta[3].

Zmarł w Kozubkach pod Łęczycą podczas polowania w majątku córki[4]. Został pochowany na warszawskich Powązkach (kwatera 175-6-9/10)[5].

Dzieła

Był autorem cennych materiałowo szkiców popularyzatorskich:

  • „Wycieczka na Podlasie” (Biblioteka Warszawska 1857)
  • „Legenda o osiczynie i leszczynie” (Tygodnik Ilustrowany 1862)
  • „O Kaszubach” (Czytelnia Niedzielna 1863)
  • „O św. Marynusie” (Tygodnik Ilustrowany 1863)
  • „Drzewa podaniowe” (Tygodnik Ilustrowany 1863)
  • „O podaniach słowiańskich, a w szczególności o naszych” ("Koło Polskie"1866)
  • „Sklepienie niebios w podaniach ludowych (Kalendarz Ungra 1867)
  • „Kilka pieśni wojackich” (Kaliszanin 1882)
  • „Zapiski etnograficzne z okolic Wielunia i Radomska” (ZWAK, t. VI, 1882)
  • „Rok przedchrześcijański u nas” (Wędrowiec 1894)
  • „Notatki o wsi Topoli” (Wisła t. XVII, 1903)

Przypisy

  1. ↑ „Encyklopedia Powszechna”, tom I, wyd. Samuel Orgelbrand, Warszawa, 1859.
  2. ↑ Internetowa bibliografia polskich wydań utworów Juliusza Verne’a, dostęp 22 sierpnia 2008 r.. [dostęp 2014-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 listopada 2014)].
  3. ↑ Edward Grajnert, „Rozwój” (91), bc.wbp.lodz.pl, 22 kwietnia 1907 [dostęp 2023-10-30].
  4. ↑ Nekrologia. Jozef Grajnert Czas 1910 nr 393 z 31 sierpnia s. 3.
  5. ↑ Cmentarz Stare Powązki: ANNA GRAJNERT, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-05].

Bibliografia

Linki zewnętrzne