Józef Ćwiąkalski

Józef Ćwiąkalski
podpułkownik podpułkownik
Data i miejsce urodzenia

17 marca 1900
Borki Małe

Data i miejsce śmierci

1 lipca 1983
Oksford

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

3 Pułk Strzelców Podhalańskich,
SPPiech.,
SPRez.Piech.,
4 Pułk Strzelców Podhalańskich,
11 Pułku Piechoty / Zgrupowanie „Tarnowskie Góry”,
13 Wileński Batalion Strzelców

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa),
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa (kampania wrześniowa: bitwa pod Ksanami)

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Niepodległości Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania)
Krzyż Obrony Lwowa

Józef Ćwiąkalski (ur. 17 marca 1900 w Borkach Małych, zm. 1 lipca 1983 w Oksfordzie) – podpułkownik Wojska Polskiego.

Życiorys

Józef Ćwiąkalski urodził się 17 marca 1900 w Borkach Małych k. Tarnopola[1]. U kresu I wojny światowej w listopadzie 1918 brał udział w obronie Lwowa, a następnie szerzej podczas wojny polsko-ukraińskiej[2][1]. Później uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920[1]. Został absolwentem Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej z lokatą 2, po czym został mianowany przez prezydenta RP podporucznikiem piechoty ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923[3][4][5]. Decyzją ministra spraw wojskowych został wcielony do właściwego pułku piechoty[6]. W 1923, 1924 był oficerem 3 pułku strzelców podhalańskich w Bielsku[7][8]. Został awansowany na stopień porucznika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925[9]. W 1928 był przydzielony do macierzystej Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie (Ostrowi)[10]. Tam pełnił funkcje instruktora i adiutanta[1]. W 1932 był oficerem Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie[11]. W połowie lat 30. był w stopniu kapitana[12]. Był autorem artykułu pt. Szkolenie w dowodzeniu plutonem rzeczywistym, opublikowanym w zeszycie 6 „Przeglądu Piechoty” z 1935[13]. W tym czasie kierował kursem podchorążych rezerwy przy 4 pułku strzelców podhalańskich w Cieszynie[14]. W 1939 był dowódcą batalionu KOP[1].

Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej[1]. W stopniu majora był dowódcą 6 kompanii specjalnej (fortecznej) ckm z 11 pułku piechoty (w ramach Zgrupowania „Tarnowskie Góry” i Grupy Operacyjnej „Śląsk”) w sile de facto czterokompanijnego batalionu (po przeformowaniu w Krakowie jako III batalion[15])[16][17][18], dowodząc którym 8 września 1939 walczył w bitwie pod Ksanami, odnosząc ciężkie rany[19]. Został wzięty przez Niemców do niewoli[1]. Po uwolnieniu wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych i w stopniu majora od 16 kwietnia 1946 do 1947 dowodził 13 Wileńskim batalionem strzelców, będąc ostatnim dowódcą tej jednostki[20][21].

Po wojnie pozostał na emigracji i osiadł w Oksfordzie[1]. Był tam wyróżniającym się działaczem społecznym[1]. Współtworzył Koło Szkół Podchorążych Piechoty w Londynie, którego był wieloletnim prezesem[1]. Do końca życia był w stopniu podpułkownika[1]. Zmarł 1 lipca 1983 w Oksfordzie[1]. Został pochowany na tamtejszym cmentarzu Wolvercote[21][22].

Był żonaty z Zofią (1906–1982), która podczas wojny zesłana przez sowietów do łagrów, po uwolnieniu służyła w Pomocniczej Wojskowej Służby Kobiet (PWSK), a po wojnie na emigracji działała społecznie oraz w organizacjach religijnych i niepodległościowych[2][21].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 46, s. 97, Grudzień 1983. Koło Lwowian w Londynie. 
  2. ↑ a b Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 44, s. 100, Grudzień 1982. Koło Lwowian w Londynie. 
  3. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 44 z 3 lipca 1923 roku, s. 438-440.
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 464.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 406.
  6. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 52 z 29 lipca 1923 roku, s. 493-494.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 382.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 330.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 271.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 152.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 104, 804.
  12. ↑ a b M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  13. ↑ Józef Ćwiąkalski. Szkolenie w dowodzeniu plutonem rzeczywistym. „Przegląd Piechoty”. Z. 6, s. 705-713, 1035. Szkolenie. 
  14. ↑ Janusz Hetmańczyk. Porucznik Andrzej Buchman, ps. „Korsak” (1913-1944) – przyczynek do biografii. „Almanach Sądecki”. Nr 1/2 (82/83), s. 53, 2013. 
  15. ↑ Grupa Operacyjna „Śląsk”. muzeum-slask1939.pl. [dostęp 2019-10-27].
  16. ↑ Stanisław Obcowski: Wspomnienie o 11. Pułku Piechoty. montes.pl. [dostęp 2019-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  17. ↑ Grupa Operacyjna "Śląsk" ("Jagmin"). goslask1939.pl. [dostęp 2019-10-27].
  18. ↑ Władysław Bazarnik: Koryczan Józef 1914–1939. Żołnierz Września 1939 r.. armiakrajowakrzeszowice.eles.pl. [dostęp 2019-10-27].
  19. ↑ Tomasz Trepka: 80 lat temu rozegrała się dramatyczna bitwa pod Ksanami. Jaki miała przebieg?. echodnia.eu, 2019-09-14. [dostęp 2019-10-27].
  20. ↑ Tadeusz Kryska-Karski, Henryk Barański: Piechota Polska 1939-1945 Zeszyt nr 15 Materiały Uzupełniające do Księgi Chwały Piechoty Polskiej. Londyn: 1974, s. 69.
  21. ↑ a b c d Józef Ćwiąkalski. rysie.montecassino.eu. [dostęp 2019-10-27].
  22. ↑ Jozef Cwiakalski. billiongraves.pl. [dostęp 2019-10-27]. (ang.).
  23. ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 4, s. 27, 31 grudnia 1977. 
  24. ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 4, 31 grudnia 1974. 
  25. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636. „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”. 
  26. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 104.

Bibliografia