Historia Nigru

Flaga Nigru (od 1959 roku)

Historia Nigru – obejmuje dzieje państwa i narodu nigerskiego.

Prehistoria

Przodkowie człowieka dotarli do Nigru w górnym paleolicie (w sąsiednim Czadzie odkryto szkielet Australopithecus bahrelghazali sprzed około 3,5 miliona lat)[1]. Prehistoryczni ludzie zamieszkiwali obszar całego Nigru, a nawet obszar, który później objęła Sahara. Sahara zajęła jednak później olbrzymie połacie północnego Nigru, co zmusiło ludzi do przesiedlenia się na południe około 3000 lat p.n.e.[1] Następnie kraj zamieszkiwany był przez plemię Fulbe[1]. UNESCO opublikowało w 2002 roku wyniki badań, które wskazywały, iż początek wytopu żelaza i miedzi w okolicach Masywu Termitów nastąpił około 1500 lat p.n.e.

Przed kolonizacją

Starożytność i średniowiecze

Od około V wieku p.n.e. Kartagina i Egipt zaczęły sprowadzać z terenów dzisiejszego Nigru złoto, kość słoniową, niewolników i wyroby z żelaza. Później sprowadzanie tych towarów kontynuowali Rzymianie. Na ten okres datuje się sprowadzenie wielbłądów przez Tauregów przybyłych wtedy do Nigru[1]. Wykopaliska archeologiczne w Burze potwierdziły istnienie rdzennej kultury Bura na obszarze dzisiejszego Nigru i Burkiny Faso od III do XIII wieku. Skrawek dzisiejszego Nigru znajdował się około 1350 roku pod kontrolą imperium Mali. Część państwa znalazła się również pod kontrolą Kanem-Bornu[1].

XV – XVIII wiek

Zasięg Songhaju

W 1405 lub 1449 roku powstał w Nigrze sułtanat Agadez, który przyczynił się do rozwoju handlowego i demograficznego regionu[1]. Państwo to zostało podbite przez Songhaj w 1500 roku[2]. Następne dwieście lat przyczyniło się do rozwoju islamu na terenie Nigru (przybyłego w VII wieku)[1] oraz do gwałtowanego spadku ludności spowodowanego przez liczne susze. W latach ok. 1600 – ok. 1800 Imperium Osmańskie sprawowało nominalną władzę nad Agadezem[2].

Francuska Afryka Zachodnia

Kolonia francuska

Szkocki podróżnik Mungo Park spowodował popularyzacje wiedzy o Nigrze w ówczesnej Europie, w efekcie czego w XIX wieku Francja i Anglia podzieliły między siebie ziemie zamieszkiwane przez nigeryjsko-nigerski lud Hausa (teren Nigru przypadł Francji)[1][3]. W 1896 roku ustanowiono go kolonią (jako część Francuskiej Afryki Zachodniej)[4]. W 1900 roku Francuzi ustanowili Niger terytorium wojskowym, a w 1922 roku zakończono jego kolonizacje[3]. Francuski został jej językiem administracyjnym, co przyczyniło się do wzrostu znaczenia tego języka w Nigrze[3]. Niger był kolonią francuską do 1960 roku, kiedy to w roku Afryki uzyskał niepodległość po czynnym udziale w zachodnioafrykańskim ruchu niepodległościowym[3].

Niepodległy Niger

Diori w 1968 roku

1960-2000

Pierwszym prezydentem państwa był Hamani Diori (1916-1989)[5], który został wybrany w 1958, jeszcze przed oficjalnym ogłoszeniem niepodległości państwa 3 sierpnia 1960 roku Nowy rząd państwa utrzymywał bliskie związki polityczne i gospodarcze z Francją. W 1960 roku państwo przystąpiło do ONZ, a w 1961 wybrało swój hymn[1]. W 1959 roku została wprowadzona oficjalna flaga Nigru, która jest symbolem tego państwa, aż do dzisiaj. W chwili niepodległości państwo było najbiedniejszym w całej Afryce Zachodniej[3]. W latach 1974–1987 drugim prezydentem kraju był Seyni Kountché, a trzecim prezydentem (1987-1993) Ali Saibou. Kolejnymi głowami państwa byli: Mahamane Ousman (1993-1996)[1], Ibrahim Baré Maïnassara (1996-1999) i Daouda Malam Wanké (1999). W 1994 roku doszło do serii gwałtownych powodzi poprzedzonych wieloletnią suszą[1].

XXI wiek

W latach 1999–2010 prezydentem był Mamadou Tandja, który wywołał kryzys polityczny i został pozbawiony władzy w wyniku zamachu stanu[1]. W wyniku tego szefem państwa do kwietnia 2011 roku był Salou Djibo[1]. W 2010 roku wprowadzono obowiązującą do dziś konstytucję Nigru[6]. W 2011 roku w wyniku wyborów powszechnych w Nigrze w 2011 roku władzę przejął Mahamadou Issoufou, który był prezydentem do roku 2021. W następstwie zwycięskich wyborów urząd prezydenta objął następnie Mohamed Bazoum. Wyborom towarzyszyła próba przeprowadzenia kolejnego zamachu stanu, jednak został on stłumiony[7]. Prezydent Bazoum i Ouhoumoudou Mahamadou zostali obaleni po zamachu stanu w lipcu 2023. Władzę przejęła Narodowa Rada Obrony Ojczyzny na czele z Abdourahamanem Tchiani (aczkolwiek minister Hassoumi Massaoudou ogłosił się pełniącym obowiązki prezydenta). Na początku 2024 roku państwo opuściło ECOWAS[8]. Obecnie Niger jest w wyniku burzliwej historii jednym z najbiedniejszych państw świata.

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l m Niger. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-05-25].
  2. a b James B. Minahan, Encyclopedia of Stateless Nations: Ethnic and National Groups around the World, 2nd Edition: Ethnic and National Groups around the World, ABC-CLIO, 1 sierpnia 2016, ISBN 978-1-61069-954-9 [dostęp 2023-05-25] (ang.).
  3. a b c d e RÉPUBLIQUE DU NIGER | INDÉPENDANCE ! [online], independance.africamuseum.be [dostęp 2023-05-25].
  4. Niger | Facts, History & News [online], www.factmonster.com [dostęp 2023-05-25].
  5. Wayback Machine [online], web.archive.org, 11 października 2016 [dostęp 2023-05-25] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-11].
  6. Konstytucje Świata – Niger | BIBLIOTEKA SEJMOWA [online], biblioteka.sejm.gov.pl [dostęp 2023-05-25].
  7. Niger’s Mohamed Bazoum sworn in as president after failed coup, „BBC News”, 2 kwietnia 2021 [dostęp 2023-05-25] (ang.).
  8. Junty wspierane przez Kreml opuściły afrykańską wspólnotę gospodarczą [online], www.tvp.info [dostęp 2024-02-05] (pol.).